Thanh Bình Nhạc - Lý Dục

清平樂 - 李煜         Thanh Bình Nhạc - Lý Dục

　　

別來春半，                 Biệt lai xuân bán.

触目柔腸斷。             Xúc mục nhu trường đoạn.

砌下落梅如雪亂，     Thiết hạ lạc mai như tuyết loạn,

拂了一身還滿。         Phất liễu nhất thân hoàn mãn.

　　

雁來音信無憑，         Nhạn lai âm tín vô bằng,

路遙歸夢難成。         Lộ dao quy mộng nan thành.

离恨恰如春草，         Ly hận kháp như xuân thảo,

更行更遠還生。         Cánh hành cánh viễn hoàn sinh.

Chú Thích

1- Thanh bình nhạc清平樂: tên từ điệu, gồm 2 đoạn 46 chữ, đoạn trước 4 câu có 4 trắc vận, đoạn sau 4 câu có 3 bình vận. 

Lý hậu chủ làm bài này vì thương nhớ người em là Lý Tùng Thiện 李从善đi triều cống nhà Tống thì bị Tống Thái Tổ giữ lại không cho về.

2- Xuân bán 春半：nửa mùa xuân. Biệt lai xuân bán 别来春半: từ lúc ly biệt đến nay đã nửa mùa xuân, ý nói thời gian rất nhanh.

3- Xúc mục 触目: mắt nhìn thấy, dễ dàng bị nhìn thấy.

4- Nhu trường柔腸：lòng dạ mềm mại, tình cảm yếu mềm. Bản khác chép sầu trường 愁肠: tâm tình buồn bã.

5- Thiết (thế) hạ 砌下：dưới thềm nhà, dưới thềm, thềm nhà.

6- Lạc mai 落梅：hoa mai tàn rụng.

7- Phất liễu 拂了: phủi đi rồi.

8- Nhạn lai 雁来：Chim hồng nhạn đến (người đưa thư đến)

9- Vô bằng无凭：không có bằng chứng (không có thư). Chữ này thường dùng trong văn chương để nói "không có".

10- Lộ dao路遥：đường xa.

11- Quy mộng nan thành 歸夢難成: mộng về nhà  không thành tựu (không về được).

12- Kháp như 恰如：vừa như, giống như. Bản khác chép "khước như却如”: lại như, lại giống như.

13- Cánh hành cánh viễn 更行更远: càng đi càng xa.

14- Hoàn 還: hoàn thị 還是 = còn là, hãy còn là, hay là. Hoàn sinh 還生 :  hãy còn sinh ra nhiều nữa.

Dịch Nghĩa

Từ lúc ly biệt đến nay đã quá nửa mùa xuân (đã lâu rồi)

(cảnh tượng ly biệt) ánh vào mắt thấy đau lòng.

Hoa mai rụng trên thềm như tuyết (bay) loạn,

Phủi đi rồi (hoa rụng) lại phủ đầy thân mình.

Nhạn đến vẫn không có tin tức,

Đường xa xôi, trong mộng muốn về cũng khó hình thành.

Mối hận ly biệt giống như cỏ trong mùa xuân,

Càng đi càng xa thì (cỏ) lại sinh ra (càng nhiều.)

Phỏng Dịch

1 Thanh Bình Nhạc – Xuân Ly Tán

 

Nửa xuân ly tán,

Cảnh ấy lòng muôn đoạn.

Thềm phủ mai tàn như tuyết loạn.

Hoa rụng đầy thân vô hạn.

 

Quê xưa tin tức mong manh,

Đường xa mộng đến không thành.

Ly hận như mầu cỏ dại,

Càng lâu cỏ mọc càng nhanh.

 

2 Xuân Ly Tán

Nửa xuân ly biệt đã qua mau,

Ánh mắt cảnh xưa lòng quặn đau.

Mai rụng trên thềm như tuyết trắng,

Phủi rồi hoa lại phủ đầy đầu.

 

Quê xưa tin tức vẫn hoàn không,

Diệu vợi đường xa buồn ngóng trông.

Nằm mộng muốn về nào có dễ,

Thương thương nhớ nhớ xót xa lòng.

 

Mối hận chia ly hồn khắc khoải,

Như vườn cỏ dại lúc xuân sang.

Thời gian xa cách dần đi mãi,

Cỏ mọc càng nhanh hận ngập tràn.

 

HHD 1-2019