Thanh Bình Nhạc - Triệu Lệnh Chỉ

清平樂 - 趙令畤  Thanh Bình Nhạc - Triệu Lệnh Chỉ

 

春風依舊，                 Xuân phong y cựu,

著意隋堤柳。             Trước ý Tùy đê liễu.

搓得鵝兒黃欲就，     Tha đắc nga nhi hoàng dục tựu,

天氣清明時候。         Thiên khí Thanh minh thời hậu.

 

去年紫陌青門，         Khứ niên tử mạch thanh môn,

今宵雨魄雲魂。         Kim tiêu vũ phách vân hồn.

斷送一生憔悴，         Đoạn tống nhất sinh tiều tụy,

只消幾個黃昏？         Chỉ tiêu kỷ cá hoàng hôn?

 

Chú Thích

1- Thanh bình nhạc 清平樂: tên từ bài. Tên khác là Thanh bình nhạc lệnh 清平樂令, Ức la minh 憶蘿月, Túy đông phong 醉東風. Có người cho rằng điệu này do Lý Bạch 李白 sáng tác gồm trắc vận và bình vận. Dưới đây là cách luật của Lý Bạch:

 

X X X T trắc vận

X T B B T vận

X T X B B X T vận

X T X B X T vận

 

X X X T B B đổi bình vận

X X X T X B vận

X T X B X T cú

X X X T B B vận

 

B: thanh bình; T: thanh trắc; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Trước (trứ) ý 著意: có ý làm việc gì, dụng tâm làm gì.

3- Tùy đê liễu 隋堤柳: bờ đê được xây dựng từ thời nhà Tùy 隋, có trồng nhiều cây dương liễu.

4- Tha 搓: xoa xát.

5- Nga nhi hoàng 鵝兒黃: mầu vàng như lông ngỗng con.

6- Tựu 就: thành 成.

7- Thanh minh 清明: trong và sáng.

8- Tử mạch 紫陌: con đường ở ngoại ô của kinh thành.

9- Thanh môn 青門: cửa nam thành Trường An 長安.

10- Vũ phách vân hồn 雨魄雲魂: phách trong mưa, hồn trên từng mây, ý nói phiêu bạc bất định.

11- Đoạn tống 斷送: hủy diệt, chôn vùi.

12- Nhất sinh 一生: một đời.

13- Tiêu 消: tiêu khiển 消遣, tiêu thụ 消受, tiêu dùng; tiêu tan, hao mòn.

 

Dịch Nghĩa

Tác giả bị biếm chức, đi xa 10 năm nên làm bài này để thố lộ tâm tình tuyệt vọng. Có thuyết nói bài này do Lưu Yểm 劉弇 sáng tác để tưởng niệm người thiếp yêu quý đã quá cố.

 

Gió xuân vẫn y như xưa,

Dụng ý làm cho những nhánh liễu trên bờ đê xây từ thời nhà Tùy.

Xoa xát sắp thành mầu vàng như lông ngỗng con,

Thời tiết trong sáng.

 

Năm ngoái ở cửa nam kinh thành trên con đường ngoại ô,

Đêm nay hồn phách (phiêu bạc) theo mây mưa.

Hủy hoại một đời tiều tụy,

Chỉ còn tiêu khiển mấy buổi hoàng hôn.

 

Phỏng Dịch

 

1 Thanh Bình Nhạc - Kiếp Lưu Đầy

 

Gió xuân y cựu,

Chuyên thổi trên đê liễu.

Xoa tới ngỗng con vàng sắp tựu.

Trong lúc thanh minh thời hậu.

 

Cửa nam năm ngoái đường thôn.

Đêm nay trôi nổi tâm hồn.

Tiều tụy một đời không thoát.

Chỉ còn mấy buổi hoàng hôn.

 

2 Kiếp Lưu Đầy

 

Gió xuân chẳng khác những ngày xưa,

Phơ phất trên đê thổi liễu tơ.

Lá xanh xoa xát dần vàng úa,

Thời tiết sáng trong buổi tiễn đưa.

 

Năm ngoái cửa nam đường cuối thôn

Đêm nay trôi nổi nát tâm hồn.

Tiều tụy một đời không ngõ thoát,

Chỉ còn thơ thẩn mấy hoàng hôn.

 

HHD 01-2023