Đường Đa Lệnh - Lưu Quá

唐多令 - 劉過  Đường Đa Lệnh – Lưu Quá

安遠樓小集，侑觴歌板之姬黃其姓者，乞詞於龍洲道人，為賦此《唐多令》。同柳阜之、劉去非、石民瞻、周嘉仲、陳孟參、孟容。時八月五日也。An viễn lâu tiểu tập, hựu thương ca bản chi cơ hoàng kỳ tính giả, khất từ ư Long Châu đạo nhân, vi phú thử “Đường đa lệnh”. Đồng Liễu Phụ Chi, Lưu Khứ Phi, Thạch Dân Chiêm, Chu Gia Trọng, Trần Mạnh Tham, Mạnh Dung. Thời bát nguyệt ngũ nhật dã.

 

蘆葉滿汀洲，             Lô diệp mãn đinh châu,

寒沙帶淺流。             Hàn sa đái thiển lưu.

二十年、重過南樓。Nhị thập niên, trùng quá nam lâu.

柳下系船猶未穩，     Liễu hạ hệ thuyền do vị ổn,

能幾日、又中秋。     Năng kỷ nhật, hựu trung thu.

 

黃鶴斷磯頭，             Hoàng hạc đoạn cơ đầu,

故人曾到否？             Cố nhân tằng đáo phầu?

舊江山、渾是新愁。Cựu giang sơn, hồn thị tân sầu.

欲買桂花同載酒，     Dục mãi quế hoa đồng tải tửu,

終不似、少年遊。     Chung bất tự, thiếu niên du.

 

Chú Thích

1- Đường đa lệnh 唐多令: tên từ bài, tên khác là “Nam lâu lệnh 南樓令”, “Đường đa lệnh 糖多令”, “Không hầu khúc 箜篌曲”. Bài này có 60 chữ, bình vận.  Cách luật:

 

X T T B B vận

X B X T B vận

T X B, X T B B vận

X T X B B T T cú

X X T, T B B vận

 

X T T B B vận

X B X T B vận

T X B, X T B B vận

X T X B B T T cú

X X T, T B B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- An Viễn lâu 安遠樓: còn gọi là Nam lâu 南樓, nay ở huyện Võ Xương 武昌, trên núi Hoàng Hộc sơn 黃鵠山 (còn gọi là Hoàng Hạc sơn 黃鶴山).

3- Tiểu tập 小集: tụ tập yến ẩm.

4- Hựu thương 侑觴 = khuyến tửu 勸酒: mời uống rượu.

5- Ca bản 歌板: cái phách để đánh nhịp khi ca hát.

6- Long Châu đạo nhân 龍洲道人: tên hiệu của tác giả Lưu Quá 劉過.

7- Đinh châu 汀洲: cồn cát ở trên sông hoặc bãi sông.       

8- Hàn sa 寒沙: cát lạnh.

9- Nam lâu 南樓: tức là An Viễn lâu 安遠樓.

10- Hệ thuyền 系船: bản khác chép “Hệ châu 系舟”, cùng một ý nghĩa.

11- Hoàng hạc 黃鶴 = Hoàng Hạc sơn 黃鶴山 còn gọi là Hoàng Hộc sơn 黃鵠山”, nơi có Hoàng hạc lâu 黃鶴樓, nay ở huyện Võ Xương武昌, thị trấn Võ Hán 武漢 tỉnh Hồ Bắc 湖北, TH.

12- Đoạn cơ 斷磯: vách núi khi chạm đến bờ sông.

13- Cố nhân 故人: bạn bè, bạn cũ.

14- Tằng đáo phầu 曾到否: đã từng đến không? Bản khác chép “Kim tại phầu 今在不 =  nay còn không?”

15- Hồn thị 渾是 = toàn thị 全是: toàn là.

16- Tái tửu 載酒: chở rượu.

17- Chung bất tự 終不似: cuối cùng chẳng giống như.

18- Thiếu niên du 少年遊: cuộc đi du ngoạn khi tuổi còn trẻ.

 

Dịch Nghĩa

Tụ tập nhỏ tại An Viễn lâu yến ẩm. Vị ca nữ họ Hoàng chuyên khuyến rượu và cầm phách nhịp khi ca hát, xin tôi làm một bài từ. Tôi liền làm bài “Đường đa lệnh” này. Cùng ở đó có Liễu Phụ Chi, Lưu Khứ Phi, Thạch Dân Chiêm, Chu Gia Trọng, Trần Mạnh Tham, Mạnh Dung. Khi đó là ngày mùng 5 tháng 8.

Lá cây lau đầy bãi sông,

Dòng nước cạn chẩy trên bãi cát lạnh.

Hai mươi năm lại đến Nam Lâu.

Thuyền cột dưới bờ liễu chưa được ổn,

Chỉ vài ngày,

Lại Trung thu.

 

(Bến nước) nơi núi Hoàng Hạc chạm đến bờ sông, 

Bạn bè xưa có từng đến đây chưa?

Giang sơn cũ toàn là một mối sầu mới.

Muốn mua hoa quế và đem rượu (đi ngao du),

Cuối cùng không (vui thú) như,

Cuộc du ngoạn lúc còn trẻ.

 

Phỏng Dịch

 

1 Đường Đa Lệnh - Cựu Du

 

Trên bãi ngập bông lau.

Suối nông cát lạnh phau.

Mấy mươi năm, lại đến Nam lâu.

Dưới liễu cột thuyền chưa được ổn,

Chỉ vài ngày, đến trung thu.

 

Hoàng Hạc bến sông đầu.

Cố nhân nay ở đâu?

Giang sơn xưa, mới phủ u sầu.

Muốn hái quế hoa và chở rượu,

Cũng chẳng giống, thiếu niên du.

 

2 Cựu Du

 

Bông lau tràn ngập bãi sông, 

Cát vàng lạnh lẽo chẩy dòng suối nông.

Hai mươi năm có chờ mong,

Nam lâu lại đến, bềnh bồng thuyền lan.

 

Liễu xanh trên bến mơ màng,

Trung thu lại đến ngỡ ngàng khách du.

Núi cao sông nước mịt mù,

Cố nhân ngày ấy bây giờ ra sao?

 

Giang sơn cũ, phủ nỗi sầu,

Bước chân lữ khách dãi dầu bấy nay.

Muốn đem hoa quế rượu cay,

Cuối cùng chẳng giống những ngày trẻ trung.

 

HHD 1-2024