Phụng Tiêu Ngâm - Hàn Chẩn

鳳簫吟 - 韓縝    Phụng Tiêu Ngâm  -  Hàn Chẩn    

芳草                               Phương Thảo

　　

鎖離愁，                     Tỏa ly sầu,  

連綿無際，　             Liên miên vô tế,

來時陌上初薰。　    Lai thời mạch thượng sơ huân.

繡闈人念遠，　        Tú vi nhân niệm viễn,

暗垂珠露，                Ám thùy châu lộ,

泣送征輪。　           Khấp tống chinh luân.

長行長在眼，　        Trường hành trường tại nhãn,

更重重，遠水孤邨。Cánh trùng trùng, viễn thủy cô thôn.

但望極，樓高盡日，Đản vọng cực, lâu cao tận nhật,

目斷王孫。                 Mục đoạn vương tôn.

　

消魂。　                    Tiêu hồn.

池塘從別後，　        Trì đường tùng biệt hậu,

曾行處、綠妒輕裙。Tằng hành xứ, lục đố khinh quần.

恁時攜素手，　        Nhiệm thời huề tố thủ,

亂花飛絮裏，　        Loạn hoa phi nhứ lý,

緩步香茵。　           Hoãn bộ hương nhân.

朱顏空自改，　        Chu nhan không tự cải,

向年年、芳意長新。Hướng niên niên, phương ý trường tân.

遍綠野、嬉遊醉眼，Biến lục dã, hy du túy nhãn,

莫負青春。                Mạc phụ thanh xuân.

 

Chú Thích

(1) Phụng Tiêu Ngâm鳳簫吟: tên từ điệu.  Cách luật:

 

T B B cú

B B X T cú

B X X T B B vận

X B B T T cú

X B B T cú

T T B B vận

X B B T T cú

T X B, X T B B vận

X T T, B B T T cú

T T B B ận

 

B B vận

B B B T T cú

X B X, T T B B vận

T B B T T cú

X B B T T cú

X T B B vận

X B B T T cú

X X X, X T B B vận

T T T, B B T T cú

X T B B vận

 

T: thanh trắc; B: thanh bằng; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

(2) Mạch陌: đường lộ.

(3) Huân 薰 = hương thơm, ấm áp, noãn hòa.

(4) Tú vi nhân 繡闈人= 繡幃人: người tú phòng繡房, người khuê các閨閣.(5) Châu lộ 珠露 = giọt sương đẹp như ngọc: chỉ giọt nước mắt. Bản khác chép Châu lệ 珠淚 = giọt lệ ngọc.

(6) Luân輪 = bánh xe; chinh luân 征輪 = bánh xe chinh chiến. Bản khác chép “Trưng luân徵輪”, cùng một ý nghĩa.

(7) Ám thùy châu lộ, khấp tống chinh luân暗垂珠露，泣送徵輪: Thầm rơi nước mắt, khóc tiễn bánh xe chinh chiến. Bản khác chép:

“Ám thùy châu lộ khấp, 暗垂珠露泣,

“Tống chinh luân 送征輪。

“Thầm rơi nước mắt khóc,

“Đưa tiễn bánh xe chinh chiến”.

 

(8) Trường hành trường tại nhãn 長行長在眼: Càng đi, đường trước mắt càng xa. Bản khác chép長亭長在眼 Trường đình trường tại nhãn = đi qua 1 cái trường đình lại thấy 1 cái trường đình khác.

(9) Cô thôn孤邨 = 孤村:  làng hẻo lánh. Bản khác chép cô vân 孤雲 = đám mây cô đơn.

(10) Vương tôn 王孫 = chỉ chinh nhân, người phiêu bạc, người tình của khuê phụ. Lấy chữ từ câu thơ trong bài Sở từ “Chiêu ẩn sĩ 招隱士” của Hoài Nam Tiểu Sơn 淮南小山 (có người nói của Lưu An 劉安) đời Tây Hán 西漢:

“Vương tôn du hề bất quy王孫游兮不歸,   

“Phương thảo sinh hề thê thê 芳草生兮萋萋.

“Chàng vương tôn đi hề không về,

“Cỏ thơm mọc hề mượt mà”.

 

(11) Trì 池 = ao hồ; Đường 塘=bờ đê; Trì đường池塘 dùng như 池溏 có nghĩa là ao hồ.

(12) Lục đố khinh quần 綠妒輕裙 : quần lụa mềm mại và cỏ tranh mầu xanh.

(13) Nhiệm thời 恁時 = na thời 那時: lúc đó.

(14) Hương nhân 香茵: bãi cỏ thơm.

 

 

Dịch Nghĩa

Bài từ theo điệu Phụng Tiêu Ngâm của Hàn Chẩn

 

Phương Thảo

 

Khóa kín sầu ly biệt,

Liên miên vô bờ.

Lúc đến trên đường mùi cỏ mới thơm.

Người khuê các nghĩ xa xôi,                                                     

Kín đáo rơi hàng lệ,

Khóc đưa tiễn bánh xe chinh chiến.

Càng đi, đường trước mắt càng xa,

Trùng trùng, dòng nước phương xa, thôn xóm hẻo lánh cô đơn.

Phàm nhìn xa, suốt buổi trên lầu cao,

Mắt theo dõi người vương tôn.

 

Tan hồn.

Sau khi từ biệt bên hồ, (Chinh nhân tưởng nhớ)

Chỗ từng đi qua, cỏ xanh ghen với quần nhẹ (của nàng).

Lúc đó, cầm bàn tay nõn nà,

Trong loạn hoa, nhánh liễu bay,

Bước chậm trên bãi cỏ thơm.

Dung nhan sẽ tự thay đổi, (Chinh phụ tưởng tượng)

Hướng về nhiều năm sau, Ý tưởng sẽ càng thay đổi.

Khắp nơi hoang dã cỏ xanh, Vui chơi thỏa mắt.

Chớ phụ rẫy tuổi xuân.

(Tác giả muốn chấm dứt bài từ trong ý đẹp nên muốn nói chinh phụ hãy quên đi cái sầu ly biệt mà vui với cảnh đẹp trước mắt.)

 

Phỏng Dịch

Phương Thảo

Hương cỏ thơm khóa sầu ly biệt,

Cỏ mênh mông xanh biếc vô bờ.

Trên đường cỏ mọc phất phơ,

Khuê nhân sầu tưởng mịt mờ xa xôi.

 

Lòng thổn thức vương đôi hàng lệ,

Khóc âm thầm tiễn kẻ chinh nhân.

Đường xa hun hút vô ngần,

Cô thôn viễn thủy gian nan trùng trùng.

 

Lên lầu cao mịt mùng trông ngóng,

Suốt ngày tìm hình bóng vương tôn.

Lòng nào mà chẳng tiêu hồn,

Bình minh ngơ ngẩn hoàng hôn thẫn thờ.

 

Nhớ lúc xưa bên hồ giã biệt,

Gót chân sen dạo bước kiêu sa.

Cỏ xanh ghen với quần thoa.

Ân cần nhẹ nắm tay ngà luyến lưu.

 

Cảnh đìu hiu hoa bay liễu rủ,

Trên cỏ thơm hoãn bộ bên nhau.

Dung nhan tàn tạ về sau,

Cỏ non xanh mãi một mầu ngày qua.

 

Thời gian đi năm qua tháng tới,

Ý tứ còn đổi mới liên miên.

Cỏ thơm xanh ngắt một miền,

Vui chơi thỏa mắt thiên nhiên hữu tình,

 

Chớ nên bỏ phí xuân xanh!

 

HHD 9-2014

 

Bản dịch của Lộc Bắc

 

Phương thảo

 

Phủ sầu ly triền miên không dứt

Bởi hương cỏ ngát trên đường

Nghĩ xa xôi người khuê các

Dấu đôi hàng lệ

Khóc tiễn người thương

Đường trường xa vời vợi

Thêm trùng trùng nước bạc cô thôn

Ngóng vọng nơi lầu cao

Trọn ngày dõi bóng vương tôn

 

Nát hồn

Bờ hồ sau ly biệt

Đường xưa cỏ biếc nạnh quần hồng

Một thời tay ngà khoác

Loạn hoa bay liễu rủ

Bước nhẹ cỏ rong

Má hồng rồi biến đổi

Mãi về sau, ý đẹp thêm nồng

Cỏ xanh ngát

Vui chơi say mắt

Chớ phụ xuân mòng!

  

Lộc Bắc

 

Cỏ thơm

 

Biệt ly phong tỏa triền miên

Đường quê hơi cỏ một miền phủ hương

Nghĩ xa khuê phụ lệ vương

Tiễn người yêu dấu lên đường chiến chinh

 

Cõi đi tiếp nối trường đình

Trùng trùng nước bạc đoạn tình cô thôn

Lầu cao ngóng vọng bồn chồn

Dõi theo biệt dạng vương tôn cuối trời

 

Tiêu hồn

Trên đê sau buổi từ ly

Đường quen cỏ biếc phân bì quần thoa

Đương thời ôm ấp tay ngà

Loạn hoa nhành liễu, bước xòa cỏ hương

 

Má hồng biến đổi vô thường

Tháng năm tiếp nối, ý vương muôn trùng

Đồng xanh say mắt mông lung

Ai ơi chớ phụ nấu nung xuân thì!

 

Lộc Bắc

 10/2014