Đào Nguyên Ức Cố Nhân – Tô Thức

桃源憶故人 - 蘇軾   Đào Nguyên Ức Cố Nhân – Tô Thức

暮春  Xuân Mộ

華胥夢斷人何處，    Hoa Tư mộng đoạn nhân hà xứ?

聽得鶯啼紅樹。        Thính đắc oanh đề hồng thụ.

幾點薔薇香雨，        Kỷ điểm tường vi hương vũ,

寂寞閒庭戶。            Tịch mịch nhàn đình hộ.

暖風不解留花住，     Noãn phong bất giải lưu hoa trú,

片片著人無數。         Phiến phiến trứ nhân vô số.

樓上望春歸去，         Lâu thượng vọng xuân quy khứ,

芳草迷歸路。             Phương thảo mê quy lộ.

Chú Thích

1- Đào nguyên ức cố nhân: tên từ bài. Tên khác là “Ngu mỹ nhân ảnh 虞美人影”, “Túy đào viên 醉桃園”, “Hạnh hoa phong 杏花風”. Bài này có 48 chữ, đoạn trước và đoạn sau đều có 4 trắc vận. Cách luật:

 

X B X T B B T vận

X T X B X T vận

X T X B X T vận

X T B B T vận

 

X B X T B B T vận

X T X B X T vận

X T X B X T vận

X T B B T vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; vận: vần

 

2- Hoa Tư 華胥 = Hoa Tư quốc. Vua Hoàng Đế nằm mơ thấy mình đến nước Hoa Tư, nơi đây không có vua, người dân sống thảnh thơi nhàn hạ.

 

3- Mộng đoạn 夢斷: mộng tỉnh.

4- Thính đắc 聽得: nghe thấy.

5- Hồng Thụ 紅樹: Theo tự điển Trung Hoa, hồng thụ là cây mangrove, Rizophoraceae. Trong bài này, hồng thụ là những cây có lá đỏ, hoa đỏ đầy cây.

6- Tường vi 薔薇: hoa tường vi, một loại hoa hồng leo thường trồng ở hàng rào, hoa mầu trắng hay hồng nhạt, có mùi thơm.

7- Hương vũ 香雨: mưa bụi.

8- Nhàn đình hộ 閒庭戶: sân vườn và cửa nhà tĩnh lặng.

9- Noãn phong 暖風: gió ấm.

10- Bất giải 解留: không hiểu, không biết.

11- Trứ nhân 著人 = Phác nhân 撲人: đánh, đập vào người.

12- Xuân quy khứ 春歸去: mùa xuân tàn.

13- Mê quy lộ 迷歸路: lạc lối về.

 

Dịch Nghĩa

 

Bài từ theo điệu Đào Nguyên Ức Cố Nhân của Tô Thức.

Chiều Xuân.

Giấc mộng (đẹp như đến xứ) Hoa Tư vừa dứt, người (bâng khuâng) không biết mình đang ở đâu.

Nghe được tiếng chim oanh hót trên cây hồng thụ.

Vài giọt sương đọng trên hoa tường vi rơi xuống như mưa bụi. (Cũng có thể hiểu là vài giọt mưa bụi trên hoa tường vi).

Vắng lặng thanh nhàn trong sân, cửa ngõ.

Gió ấm không biết lưu hoa lại,

Rất nhiều cánh hoa rơi bám vào người.

Trên tầng lầu, nhìn xuân đang đi.

Cỏ thơm (dầy đặc) làm lạc lối về.

 

Phỏng Dịch

 

1 Đào Nguyên Ức Cố Nhân - Tàn Xuân

Mộng lành vừa tỉnh người đâu tá,

Nghe tiếng oanh ca cây đỏ.

Vài giọt tường vi mưa nhỏ.

Tịch mịch vườn sân cửa.

 

Gió xuân không biết lưu hoa nở,

Cánh cánh phủ người vô số.

Gác tía nhìn xuân tàn tạ,

Lạc lối về đầy cỏ.

 

2 Tàn Xuân

Mộng lành vừa tỉnh người đâu tá?

Nghe vọng cành hồng oanh hót ca.

Mưa đọng tường vi lất phất bụi,

Thanh nhàn vắng lặng trước sân nhà.

 

Hoa nào bền vững với xuân phong,

Tan tác hoa rơi áo vướng hồng.

Lặng ngắm xuân đi trong ánh mắt,

Đường về lạc lối cỏ mông lung.

 

HHD 9-2014

 

 

Bản Dịch của Bá Nha

 

Chiều Xuân

 

Tỉnh giấc mơ hoa chẳng thấy người

Cành hồng oanh hót vẫn chơi vơi

Tường vi vài giọt mưa trên cánh

Ngoài ngõ trong sân chẳng bóng người

 

Gió chẳng nâng niu giữ đoá hoa

Tả tơi phủ cánh áo ai sa

Lầu trên ngắm cảnh xuân đi mãi

Hương cỏ đường về lạc lối xa

 

Bá Nha   21/10/2014