Bốc Toán Tử - Nghiêm Nhụy

卜算子  -  嚴蕊      Bốc Toán Tử  - Nghiêm Nhụy

不是愛風塵         Bất Thị Ái Phong Trần

不是愛風塵，         Bất thị ái phong trần,

似被前緣誤。         Tự bị tiền duyên ngộ.
花落花開自有時， Hoa lạc hoa khai tự hữu thời,

總賴東君主。        Tổng lại đông quân chủ

去也終須去，         Khứ dã chung tu khứ,

住也如何住？         Trú dã như hà trú?
若得山花插滿頭， Nhược đắc sơn hoa sáp mãn đầu,

莫問奴歸處。         Mạc vấn nô quy xứ.

Chú Thích

1- Nghiêm Nhụy 嚴蕊 họ Chu,tự là Ấu Phương (周幼芳), sau đổi nghệ danh là Nghiêm Nhụy, vốn là doanh kỹ ở Đài Châu (Thai Châu) tỉnh Chiết Giang,  đời Nam Tống.

(Doanh kỹ là kỹ nữ trong quân đội, có thể do gia đình có tội, bị bắt sung vào làm doanh kỹ)

Năm 1182 quan Chiết Đông Thường Bình Sứ là Chu Hy (朱熹) muốn hạch tội tri phủ Thai Châu là Đường Trọng Hữu (唐仲友) bèn vu cáo Đường Trọng Hữu thông gian với Nghiêm Nhụy, bắt Nghiêm Nhụy giam 2 tháng, đánh đập tra khảo. Nghiêm Nhụy quyết không khai gian. Về sau vua sai Nhạc Lâm (hậu duệ của Nhạc Phi) đến kế  nhiệm Chu Hy. Nhạc Lâm phóng thích Nghiêm Nhụy sau khi nghe bài từ "Bất Thị Ái Phong Trần" của bà.

2- Phong trần 風塵: Ngày xưa gọi sinh hoạt của kỹ nữ là trụy lạc phong trần  堕落風塵.

3- Tiền duyên 前缘:  Nhân duyên từ kiếp trước.

4- Hoa lạc 花落 = ví như mình bị nạn, hoa khai花開 = ví như được phóng thích.

5- Đông quân東君:  thần làm mùa xuân = ám chỉ quan lại địa phương đang cai quản kỹ nữ; chủ 主= động từ, "tác chủ"=quyết định việc này.

6- Chung tu 終須: cuối cùng nên làm; Các chữ đồng nghĩa: chung cứu, thủy chung 始終, chung quy 終歸, tảo vãn 早晚, trì tảo 遲早.

7- Nô 奴: tự nhún xưng hô mình.             

Dịch Nghĩa

Bài từ theo điệu Bốc toán tử của Nghiêm Nhụy

Bất Thị Ái Phong Trần

Không phải thích phong trần, (thích làm ca kỹ)

Tự bị lầm lỡ từ duyên nghiệp kiếp trước.

(tựa hồ mệnh vận từ tiền kiếp chú định)

(Ví dụ như) Hoa rụng hoa nở tự nó có lúc,

Đều dựa vào (quyết định của) chúa xuân.

Đi, vậy cuối cùng nên đi, (ra khỏi ngục tù)

Ở, vậy làm thế nào ở?(Tôi bị nạn, thực không muốn thế này)

Nếu được hoa trên núi cắm đầy đầu (cuộc sống vui thú tự do).

Chớ hỏi tôi về đâu (Ngài đã biết tôi muốn được tự do).

Phỏng Dịch

Không Muốn Kiếp Phong Trần

Không phải thích kiếp phong trần

tiền duyên nghiệp chướng nợ nần đã trao

Hoa tàn hoa nở lúc nào

Chúa xuân phán quyết đặt vào thân ai

Đi thời nhất định đi thôi

Ở lại thời biết cuộc đời ra sao?

Nếu được hoa cắm đầy đầu

Thì xin chớ hỏi về đâu lúc này

HHD 11-30-2013

Bản Dịch của Lộc Bắc

Không phải thích phong trần

Không phải thích phong trần

Quả - nhân tự kiếp trước

Hoa rơi, hoa nở thuận theo thời

Thảy do chúa xuân đặt

Đi ư, mau đi gấp!

Ở ư, sao mà ở?

Nếu cho hoa dại dắt quanh đầu

Thiếp về đâu, đừng hỏi!

Lộc Bắc                            

01Dec2013

Phóng tác:

Phong Trần

Rằng thưa ai thích phong trần

Quả nay gánh chịu bởi nhân trót làm

Hoa rơi, hoa nở, hoa tàn

Chúa xuân sắp xếp thời gian trải bày

Thả ra, vội chắp cánh bay

Còn lưu, cá chậu quắt quay lạch ngòi

Quanh đầu hoa dại dắt chơi

Xin đừng hỏi thiếp một lời về đâu!

Lộc Bắc

01Dec2013