Điệp Luyến Hoa - Án Kỷ Đạo

蝶戀花  -  晏幾道   Điệp Luyến Hoa  -  Án Kỷ Đạo

 醉別西樓. Túy Biệt Tây Lâu.

 

醉別西樓醒不記，     Túy biệt tây lâu tỉnh bất ký,

春夢秋雲，                 Xuân mộng thu vân,

聚散真容易。             Tụ tán chân dung dị.

斜月半窗還少睡，     Tà nguyệt bán song hoàn thiểu thụy,

畫屏閑展吳山翠。     Họa bình nhàn triển ngô sơn thúy.        

 

衣上酒痕詩裡字，     Y thượng tửu ngân thi lý tự,

點點行行，                 Điểm điểm hàng hàng,

總是凄涼意。             Tổng thị thê lương ý.

 紅燭自憐無好計，    Hồng chúc tự liên vô hảo kế,

 夜寒空替人垂淚。    Dạ hàn không thế nhân thùy lệ.

 

Chú Thích

1- Từ Điệu Điệp Luyến Hoa của Án Kỷ Đạo gồm 60 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn có 5 câu, 4 trắc vận. Cách luật:

 

X  T  X  B  B  T  T vận

X  T  B  B cú

X  T  B  B  T vận

X  T  X  B  B  T  T vận

X  B  X  T  B  B  T vận

 

X  T  X  B  B  T  T vận

X  T  B  B cú

X  T  B  B  T vận

X  T  X  B  B  T  T vận

X  B  X  T  B  B  T vận

 

X: Bất luận; T: trắc thanh; B: bình thanh; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Tây lâu 西樓: lầu tây, phiếm chỉ chỗ tiệc tùng, yến hội.

3- Tỉnh bất ký 醒不記: lúc tỉnh rượu không nhớ gì hết.

4- Xuân mộng thu vân 春夢秋雲: giấc mộng mùa xuân và mây mùa thu, chỉ việc đẹp đẽ nhưng ngắn ngủi giả tạm.

5- Tụ tán 聚散: tụ hội và ly tán.

6- Dung dị 容易: dễ dàng.

7- Tà nguyệt 斜月 = tây tà đích lạc nguyệt 西斜的落月: trăng lặn, đã xế hướng tây, chỉ ánh trăng khuya. Chữ này cũng được dùng để ví với chân mày của nữ giới.

8- Bán song 半窗: nửa khung cửa sổ, chữ này thường gặp trong văn chương có thể chỉ đơn giản là cái khung cửa sổ. Nguyệt tà bán song 斜月半窗: có thể hiểu là trăng đã ngả về tây, xuống thấp chỉ ngang tầm với nửa khung cửa sổ hoặc có thể dịch đơn giản là “Ánh trăng chiếu lên song cửa sổ”, tương đương với câu “nguyệt quang tà chiếu song linh 月光斜照窗欞”.

9- Họa bình 畫屏: tấm bình phong có vẽ hình ảnh.

10- Nhàn triển 閒展 = không triển 空展 = triển: phô ra cho thấy.

11- Ngô sơn 吳山: phong cảnh Giang nam.

12- Y thượng tửu ngân 衣上酒痕: vết rượu hoen trên áo.

13- Tổng thị 總是: đều là.

14- Hồng chúc 紅燭: nến hồng, mượn ý 2 câu thơ của Đỗ Mục 杜牧, nhân cách hóa cây nến:

 

“蠟燭有心還惜別，Lạp chúc hữu tâm hoàn tích biệt,

“替人垂淚到天明。Thế nhân thùy lệ đáo thiên minh.

“Nến sáp có lòng thương cách biệt,

“Thay người rơi lệ đến tàn canh.”

 

15- Tự lân (liên) 自憐: tự thương mình.

16- Không thế 空替 = thế: thay thế.

 

Dịch Nghĩa

Bài từ theo điệu Điệp Luyến Hoa của Án Kỷ Đạo

Say giã từ lầu tây

Say giã từ lầu tây, nay tỉnh không còn nhớ.

Giấc mộng xuân, áng mây thu,

Hợp tan thật dễ dàng.

Trăng chiếu nghiêng nửa song cửa, người còn chưa ngủ,

Bức bình phong bầy ra bóng núi Ngô (Giang nam) xanh biếc.

Trên áo rượu hoen ra lời thơ.

Từng điểm từng dòng,

Đều gợi lên nỗi thê lương.

Nến hồng cũng tự thương mình không còn cách nào tốt,

Trong đêm lạnh thay người rơi lệ.

 

Phỏng Dich

1 Điệp Luyến Hoa - Túy Biệt Tây lâu

 

Say biệt tây lâu tỉnh chẳng nhớ,

Xuân mộng mây thu,

Tụ tán trong đời dễ.

Trăng chếch nửa song còn thiếu ngủ.

Ngô sơn xanh biếc bình phong mở.

 

Ngấn rượu áo thô thơ với phú.

Điểm điểm hàng hàng,

Đều ngụ thê lương ý.

Nến đỏ tự thương không có kế.

Thay người đêm lạnh rơi dòng lệ.

 

2 Túy Biệt Tây Lâu

 

Từ biệt lầu tây túy lúy say,

Tỉnh thời quên hết chuyện đêm ngày.

Mây thu, xuân mộng, tình vương vấn,

Ly biệt, tương phùng dễ đổi thay.

 

Xuyên cửa trăng soi người thiếu ngủ,

Bình phong ánh chiếu núi ngời xanh.

Áo thô hoen rượu mầu thơ phú,

Từng chữ từng dòng buồn quẩn quanh.

 

Nến hồng thương luyến tình mong manh,

Kế mọn tìm đâu vá mộng lành.

Đêm lạnh hắt hiu làn khói nhẹ,

Vì người rơi lệ khóc tàn canh.

 

HHD 12-2014

 

Bản Dịch của Bá Nha

Túy biệt Tây lâu

 

Ngất ngây tỉnh giấc khỏi cơn say

Từ giã lầu tây chẳng nhớ ngày

Giấc mộng xuân thu mây ảo ảnh

Hợp tan, tan hợp dễ dàng thay

 

Ánh trăng xuyên cửa nằm thao thức

Qua tấm bình phong bóng núi xanh

Hoen rượu, áo vương thơ phú chẩy

Từng dòng từng chữ nỗi buồn quanh

 

Nến hồng thương cãm quá mong manh

Còn đâu lối khác được an lành

Trong đêm buốt giá ai hiu quạnh

Giọt lệ người rơi trống điểm canh

Bá Nha

 

21/12/2014

 

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Túy biệt tây lâu

Từ biệt lầu tây say chẳng nhớ

Xuân mộng mây thu

Dễ dàng hợp, tan vỡ

Trăng tà xế cửa người chưa ngủ

Bình phong bày rừng  xanh núi đỏ

Trên áo rượu loang thành thơ phú

Chữ chữ hàng hàng

Toàn bài đau thương nhẽ

Nến hồng cảm thương đành dụng kế

Đêm lạnh thay người tuôn dòng lệ!

 

Say rời lầu tây

Từ biệt lầu tây say chẳng nhớ

Mây thu, xuân mộng - hợp, tan vỡ

Trăng tà chếch cửa giấc mòng mơ

Chắn gió tranh bày xanh núi tỏ

Trên áo rượu loang thành dấu thơ

Hàng hàng chữ chữ thê lương ngỏ

Nến hồng thương xót khó làm ngơ

Đêm lạnh thay người tuôn lệ, rỏ!

Lộc Bắc

 

Dec2014