Thu Nhiệt - Nguyễn Khuyến

秋熱 - 阮勸

已過重陽氣尚温

含杯盡日倚柴門

綠環水帯疑將束

青染天衣不見痕

風水常如五六月

雨雷遠入两三村

歸來遂我田園趣

世事搔頭笑不言

Phiên Âm

Thu Nhiệt - Nguyễn Khuyến 

Dĩ quá trùng dương khí thượng ôn, 

Hàm bôi tận nhật ỷ sài môn. 

Lục hoàn thủy đái nghi tương thúc, 

Thanh nhiễm thiên y bất kiến ngân. 

Phong thủy thường như ngũ lục nguyệt, 

Vũ lôi viễn nhập lưỡng tam thôn. 

Quy lai toại ngã điền viên thú, 

Thế sự tao đầu tiếu bất ngôn. 

Chú thích: 

1. (Tiết) Trùng dương 重陽: vào ngày mồng 9 tháng 9 âm lịch vì vậy còn gọi là tiết Trùng cửu. Những tên khác là Tiết Kính lão, Đạp thu, Cúc hoa, Đăng cao... 

2. Hàm 含: ngậm; Sài 柴: củi để đun bếp; Sài môn柴門: khung cửa dùng gỗ vụn, gỗ tầm thường chắp thành, chỉ cảnh nghèo khó mộc mạc. 

3. Lục hoàn 綠環: vòng mầu xanh; Đái: cái thắt lưng; Thủy đái 水帯: giải nước, dòng nước; Cổ thi có câu: Thủy đái bích đào hoa loạn lưu 水带碧桃花亂流 = Hoa đào loạn trôi theo dòng nước; Thúc 束: buộc, bó. 

4. Thiên y 天衣: da trời; Thanh nhiễm thiên y 青染天衣 hoặc thiên y nhiễm lam 天衣染藍: có nghĩa là da trời mầu xanh. 

5. Phong thủy 風水: Trong bài này tác giả dùng chữ “phong thủy” đối với chữ “vũ lôi” ở câu dưới vì vậy phong thủy chỉ có nghĩa đen là “gió và nước” hay nghĩa bóng là thời tiết mà thôi. Ngoài ra phong thủy còn là Khoa xem phương hướng mồ mả, nhà ở, cơ sở thương mại... để mang đến mọi điều tốt lành, ngày xưa gọi là khoa Địa lý. 

Dịch Nghĩa: 

Đã qua tiết trùng dương mà không khí vẫn còn nóng bức (1) 

Suốt ngày tựa cửa mộc mạc ngậm ly (uống nước). (2) 

Giải nước biếc vòng vo như thắt lại, (3) 

Da trời nhuộm xanh không thấy ngấn vết. (4) 

Nước gió (thời tiết) vẫn như ngày tháng năm tháng sáu, (5) 

Mưa sấm rơi xuống vài ba làng xa. 

Về lại (quê) thỏa cái thú điền viên của tôi, 

Mọi việc trên đời (chỉ) gãi đầu mỉm cười không nói. 

Tạm Dịch: 

Thu Nóng 

Đã quá Trùng dương trời vẫn nồng, 

Ngậm ly tựa cửa suốt ngày trông. 

Uốn cong dòng biếc như thắt lại, 

Xanh thẳm da trời không vết nhăn. 

Tháng hạ vẫn còn cơn nắng gió, 

Làng xa đổ xuống trận mưa giông. 

Về đây toại nguyện thú vườn tược, 

Thế sự gãi đầu cười mỉm suông. 

HHD 

Thu nồng 

Qua tiết trùng dương nóng vẫn hầm 

Suốt ngày tựa cửa uống như vâm 

Vây quanh nước biếc như đai thắt 

Xanh nhạt da trời chẳng vết thâm 

Nắng gió vẫn nồng như tháng hạ 

Sấm mưa tuy có chốn xa xăm 

Nghỉ ngơi thỏa chí điền viên nhé 

Thế sự, gãi đầu, miệng nín câm! 

Lộc Bắc 

Oct2015 

Thu nóng 

Sau tết trùng dương nóng quá trời 

Cả ngày tựa cửa nhấp đầy vơi 

Quanh co nước biếc cong dòng thắt 

Phẳng lặng trời xanh chẳng thấy hơi 

Nắng gió ươm nồng như tháng hạ 

Mưa giông tuôn đổ chỗ xa xôi 

Quê nhà hưởng thú điền viên nghỉ 

Mọi việc, gãi đầu, cười thế thôi 

Bá Nha 29/10/2015