Tương Kiến Hoan - Lý Dục

相見歡   -  李煜  1    Tương Kiến Hoan  -  Lý Dục

林花謝了春紅，                  Lâm hoa tạ liễu xuân hồng,

太匆匆，                             Thái thông thông,

無奈朝來寒雨晚來風。      Vô nại triêu lai hàn vũ vãn lai phong.

胭脂淚，                             Yên chi lệ,

相留醉，                             Tương lưu túy,

幾時重。                             Kỷ thời trùng.
自是人生長恨水長東         Tự thị nhân sinh trường hận thủy trường đông.

 

Chú Thích

1 Tương kiến hoan 相見歡: tên từ bài. Tên khác là “Ô dạ đề 烏夜啼”, “Thu dạ nguyệt 秋夜月”, “Thượng tây lâu 上西樓”. Bài này gồm 36 chữ, đoạn trên có 3 bình vận, đoạn dưới có 2 trắc vận, 2 bình vận. Cách luật:

 

X B X T B B vận

T B B vận

X T X B X T, X B B vận

　　

X X T đổi T vận

X X T vận

X B B đổi B vận

X T X B X T, T B B vận

 

2 Tạ 謝: điêu tạ, tàn tạ.

3 Xuân hồng 春紅: Đoá hoa trong mùa xuân.

4 Thông thông 匆匆: vội vàng. Bản khác chép “Thông thông 忽忽” cùng 1 ý nghĩa.

5 Vô nại 無奈: không làm thế nào được. Bản khác chép “Thường hận 常恨”: thường oán hận rằng.

6 Hàn vũ 寒雨: mưa lạnh. Bản khác chép “Hàn trọng 寒重”: lạnh dữ.

7 Vãn 晚: buổi chiều, tối. Bản khác chép “Hiểu 晓”: buổi sáng.

8 Yên chi lệ 胭脂淚: giọt lệ son phấn, giọt lệ của nữ nhân. Trong bài này chữ yên chi ám chỉ bông hoa đẹp, giọt lệ ám chỉ giọt nước mưa. Giọt nước mưa trên bông hoa như những giọt lệ trên gương mặt son phấn của người phụ nữ. Lấy ý từ bài thơ của Đỗ Phủ 杜甫 “Khúc giang đối vũ 曲江對雨” = “Lâm hoa trước vũ yên chi thấp 林花著雨胭脂濕” = rừng hoa bị mưa như son phấn bị ướt.

9 Lưu 留: để lại, lưu lại. Túy 醉: tâm túy, lòng say đắm.

10 Tương lưu túy 相留醉: để lại lòng say đắm lẫn nhau. Hoa và người yêu hoa say đắm lẫn nhau. Bản khác chép “Lưu nhân túy”: làm cho người say đắm.

11 Kỷ thời trùng: bao giờ gặp lại (hoa tươi trở lại và người có lại cuộc đời vui xưa).

12 Trường hận 長恨: mối hận dài.

13 Thủy trường đông 水長東: dòng nước mãi mãi chẩy về hướng đông.

 

Dịch Nghĩa

Trong bài này tác giả ví rừng hoa bị phong vũ tàn phá cũng như cuộc

đời bất hạnh của tác giả bị thua trận rồi kẻ thù vũ nhục vợ mình mà chính mình phải chịu sự đau khổ và không làm gì được.

 

Bài từ theo điệu tương kiến hoan của Lý Dục

Hoa rừng đã làm tàn rồi mầu xuân hồng,

(ý nói hoa rừng đã tàn hết)

Quá vội vàng,

Không làm thế nào được (để bảo vệ hoa) vì buổi sáng có mưa lạnh buổi chiều có gió làm tan nát rừng hoa.

Nước mắt son phấn (yên chi=son mà phụ nữ dùng thoa môi, hoặc son phấn phụ nữ dùng để trang điểm) = nước mắt phụ nữ.

Người và hoa say mê lẫn nhau (Tương lưu túy 相留醉 = hoa làm người mê say và người cũng làm hoa mê say.

Bao giờ có lại. (Bao giờ cuộc đời mình lại tươi như xưa.)

(Người và hoa cùng chung 1 hy vọng là hoa sẽ tươi trở lại còn người sẽ có lại cuộc đời phong lưu cũ, đều không thể thực hiện được)

Ví như là người đời có mối hận dài cũng như dòng nước cứ chảy hướng đông mãi mãi.

 

Phỏng Dịch

 

1 Tương Kiến Hoan - Hoa Xuân Tàn

 

Hoa rừng héo rụng xuân tàn,

Vội mang mang.

Chịu đựng ban mai mưa lạnh gió chiều sang.

 

Lệ son phấn,

Cùng say đắm.

Gặp nhau chăng?

Dòng nước xuôi đông, mối hận suốt đời mang.

 

2 Hoa Xuân Tàn

 

Hoa rừng đã héo tàn,

Vội vã xuân hồng tan.

Vì buổi mai mưa lạnh,

Buổi chiều gió thổi sang.

 

Giọt lệ son phấn,

Làm say lòng người,

Khi nào tươi lại.

Ví chăng trường hận đời người,

Cùng dòng nước bạc chảy hoài xuôi đông.

 

HHD 9-2014

 

 

Cùng Giấc Mơ Hoa

 

Hoa rừng ủ rủ nhụy tàn

Xuân hồng vội vã chuyển sang u buồn.

Bó tay nhìn cảnh mưa tuôn

Phong ba bão táp điên cuồng không tha.

 

Rưng rưng giọt đọng mặt hoa

Người say hoa cũng lệ nhòa đắm say.

Khi nào tay lại cầm tay

Như dòng nước mãi xuôi hoài về đông.

 

Tịnh Phan phỏng dịch

 

 

HOA RỪNG

 

        Xuân vội ra đi,hoa héo nụ

       gió chiều, mưa lạnh ,nát cà̀́nh hồng

        rừng xưa hoa cũng buồn ủ rũ

        người xưa,ngơ ngẩn,xuân hồng tan.

                          

                           xxx

         Ngày nào vui trở lạị ??

         son phấn giọt lệ xưa

         người đời thương hận mãi

         dòng nước cuốn theo mưa .

 

                 LE THI BACH NGA

 

GIÓ LỘNG

 

Xuân đã ra đi, hoa tàn úa

Sớm chiều giông gió nát vườn hồng

Rừng xưa xơ xác, buồn tê tái

Người nay u uẩn, trách hờn không!!

xxx

ngày nào vui trở lại??

son phấn như ngày xưa

sao mãi còn thương hận

để nước cuốn theo mưa??

Lê Thị Bạch Nga

  

Tương Kiến Hoan

 

Cuối mùa hoa chợt úa tàn

Cả rừng tan tác vội vàng tiễn xuân

Làm sao ngăn được muôn phần

Sáng gieo mưa lạnh chiều vần vũ cơn

 

Nhạt nhòa lệ phủ phấn son

Cùng say đắm nghĩa, cùng chon von tình

Tìm đâu một buổi bình minh

Hận ngút nhân tình, nước chảy về đông!

 

Lộc Bắc  1Sept2014

------------------------------------------------------- 

 

相見歡 - 李煜   2     Tương Kiến Hoan - lý Dục

　　

無言獨上西樓，             Vô ngôn độc thướng tây lâu,

月如鉤。                         Nguyệt như câu.

寂寞梧桐深院鎖清秋。 Tịch mịch ngô đồng thâm viện tỏa thanh thâu.

　　

剪不斷，                         Tiễn bất đoạn,

理還亂，                         Lý hoàn loạn.

是离愁。                        Thị ly sầu.

別是一般滋味在心頭。 Biệt thị nhất ban tư vị tại tâm đầu.

Chú Thích

1- Tương kiến hoan相见欢: tên từ điệu, gồm 36 chữ chia làm 2 đoạn, đoạn trước 3 câu có 3 bình vận, đoạn sau 4 câu có 2 trắc vận và 2 bình vận.

2- Câu : cái móc, lưỡi liềm, cong.

3- Tịch mịch 寂寞：Cây ngô đồng lạnh lẽo tịch mịch.

4- Tỏa thanh thâu 锁清秋: không khí lạnh lẽo buồn tẻ của mùa thu bao trùm.

5- Ban 般: bản khác chép phiên 番. Nhất ban = nhất chủng 一种: 1 loại, 1 kiểu.

Dịch Nghĩa

Một mình lặng lẽ bước lên lầu tây,

Vầng trăng như lưỡi liểm.

Cây ngô đồng tịch mịch thâm viện bị bao trùm lớp không khí lạnh lẽo buồn tẻ của mùa thu.

Cắt không đứt, (không dứt bỏ được nỗi buồn)

Lý giải không rõ, còn loạn xà ngầu, (trong lòng rối như tơ vò)

Chính là sự đau buồn vì chia ly.

Lại là một loại mùi vị không tên khác luẩn quẩn trong tâm tư.

Phỏng Dịch

Sầu Tư Vị

Một mình lặng bước tây lâu,

Trăng thu trong vắt như câu ngang trời.

Ngô đồng buồn tẻ không vơi,

Vườn sâu lạnh lẽo tình người bơ vơ.

Cắt không đứt, bỏ còn trơ,

Tâm tư hoang loạn như tơ rối bời.

Hờn vong quốc, cảnh chia phôi,

Còn đây tư vị cuối đời buồn tênh. 

HHD 9-2018

Tương Kiến Hoan - Lý Dục

1-

Lầu tây lặng lẽ bước cao

Trăng móc câu

Nhà sau ngô đồng tịch mịch; lạnh âu sầu

Cắt không nổi

Sửa càng rối

Biệt ly sầu

Mùi vị cùng loài riêng lẻ; tại tâm đầu

2-

Lặng lẽ bước lên lầu

Trăng khuyết dáng móc câu

Ngô đồng đơn cô quạnh

Nhà sau lạnh âu sầu  

Cắt không đứt

Sửa càng nhầu

Buồn ly tán

Một loài đặc biệt tâm đầu vị riêng

Lộc Bắc

Sept2018