Điệp Luyến Hoa - Âu Dương Tu

蝶戀花 -  歐陽修   Điệp Luyến Hoa - Âu Dương Tu

越女採蓮秋水畔。     Việt nữ thải liên thu thủy bạn.

窄袖輕羅，                 Trách tụ khinh la,                 

暗露雙金釧。             Ám lộ song kim xuyến.

照影摘花花似面。     Chiếu ảnh trích hoa hoa tự diện.

芳心只共絲爭亂。     Phương tâm chỉ cộng ty tranh loạn.

鸂鶒灘頭風浪晚。     Khê xích than đầu phong lãng vãn.

霧重煙輕，                 Vụ trọng yên khinh,

不見來時伴。             Bất kiến lai thời bạn.

隱隱歌聲歸棹遠。     Ẩn ẩn ca thanh quy trạo viễn.

離愁引著江南岸。     Ly sầu dẫn trước giang nam ngạn.

Chú Thích

1- Điệp luyến hoa 蝶戀花: tên từ điệu, 2 đoạn, mỗi đoạn 5 câu 4 trắc vận.

Cách luật:

X  T  X  B  B  T  T vận

X  T  B  B cú 

X  T  B  B  T vận

X  T  X  B  B  T  T vận

X  B  X  T  B  B  T vận

 

X  T  X  B  B  T  T vận

X  T  B  B cú

X  T  B  B  T vận

X  T  X  B  B  T  T vận

X  B  X  T  B  B  T vận

X = bất luận; T = trắc thanh; B = bình thanh; cú = hết câu; vận = vần

2- Việt nữ 越女: Đất Việt từ xưa vẫn nổi tiếng có nhiều phụ nữ đẹp vì vậy trong văn chương thường dùng chữ Việt nữ để ám chỉ người đẹp (Hiện nay vẫn có câu "Tô Hàng xuất mỹ" = đất Tô châu và Hàng châu (nguyên thuộc đất Bách Việt) sản sinh người đẹp.

3- Bạn 畔: bờ nước, bờ ruộng.

4- Trách tụ 窄袖: tay áo hẹp.

5- Khinh la 輕羅: lụa mỏng nhẹ.

6- Ám lộ 暗露: lúc ẩn lúc hiện.

7- Xuyến 釧: vòng đeo tay bẳng cẩm thạch hay bằng vàng.

8- Chiếu ảnh 照影: mặt nước phản chiếu ảnh của thiếu nữ.

9- Trích hoa 摘花: hái hoa.

10- Tự diện 似面: giống như mặt. Hoa tự diện: hoa giống mặt người, ý nói mặt người đẹp như hoa.

11- Phương tâm 芳心: tâm tình của phụ nữ.

12- Cộng ty tranh loạn 共絲爭亂: rối như tơ.

13- Khê xích 鸂鶒: 1 loại vịt nhiều mầu tím hơn vịt uyên ương vì vậy còn gọi là vịt tử uyên ương.

14- Than đầu 灘頭: trên bờ hồ, trên bãi sông.

15- Phong lãng 風浪: sóng gió.

16- Vụ trọng yên khinh 霧重煙輕: sương dầy khói nhạt.

17- Lai thời bạn 來時伴: người bạn cùng đến lúc đó.

18- Trạo 棹: mái chèo. Quy trạo 歸棹 = quy thuyền = quay thuyền về.

19- Dẫn trước 引著: đưa tới, dẫn tới, chữ trước 著 dùng làm trợ từ.

Dịch Nghĩa

Bài từ theo điệu Điệp luyến hoa của Âu Dương Tu.

Cô gái Việt hái sen bên bờ nước trong mùa thu,

Tay áo hẹp, áo lụa nhẹ,

Đôi xuyến vàng lúc ẩn lúc hiện.

Mặt nước chiếu ảnh lúc hái hoa, mặt đẹp như hoa.

Tâm tình của cô ta dằng dặc cũng loạn như những sợi tơ của ngó sen.

Trên bờ có đôi uyên ương tím (chơi đùa với) sóng gió buổi chiều.

Sương xuống dầy đặc, khói (trong thôn) bay lên thưa thớt,

Không trông thấy đồng bạn cùng đến 1 lúc với mình.

Phảng phất nghe tiếng hát và tiếng chèo quay về đã xa dần.

Hình ảnh và âm thanh như còn quyện trên bờ Giang Nam một mối sầu ly biệt.

Phỏng Dịch

1 Điệp Luyến Hoa - Việt Nữ Hái Sen

 

Gái Việt hái sen thu thủy bến.

Áo hẹp tay là,

Thoáng lộ đôi kim xuyến.

Soi bóng ngắt hoa hoa tựa diện.

Con tim cùng với tơ rung chuyển.

 

Trên bãi uyên ương chiều gió quyện.

Khói nhạt sương dầy,

Không thấy người cùng đến.

Chèo đã xa ca thanh ẩn hiện.

Biệt ly để lại sầu lưu luyến.

 

2 Việt Nữ Hái Sen

Việt nữ hái sen thu bến nước,

Áo tơ lụa mỏng bó tay ngà.

Nửa mờ nửa lộ đôi kim xuyến,

Soi bóng mặt người đẹp như hoa.

Như tơ rối loạn tâm tình ấy,

Trên bãi uyên ương sóng gió chiều.

Sương xuống dầy thêm làn khói nhạt

Không nhìn thấy bạn dáng yêu kiều.

Tiếng ca thoảng vọng ngày dần tắt,

Chèo khuất về xa xóm viễn phương.

Như đọng bờ nam bao quyến luyến,

Sầu thương ly biệt hận tình vương.

HHD 6-2019

Bản Dịch của Lộc Bắc

Điệp Luyến Hoa 2 

1-     

Bến nước thu, hái sen gái Việt

Tay hẹp, áo the

Đôi xuyến vàng hiện, mất

Hái hoa nước chiếu, hoa như mặt

Lòng lành loạn như tơ dằng dặc

 

Trên bờ uyên ương sóng gió đạp

Sương nặng, khói thưa

Chẳng thấy bạn cùng lúc

Phảng phất tiếng ca, tiếng chèo tắt

Bờ Giang Nam ly sầu day dứt

 

2-     

Bến nước thu hái sen gái Việt

Áo the, tay hẹp xuyến mờ khuất

Hái hoa nước chiếu mặt như hoa

Lòng lành loạn như tơ dằng dặc

 

Cạnh bờ uyên ương sóng gió đạp

Sương nặng khói thưa, bạn đâu mất

Chèo tắt dần phảng phất tiếng ca

Bờ Giang Nam ly sầu day dứt

LB   Aout20