Tặng Biệt - Đỗ Mục

贈別二首 - 杜牧    Tặng Biệt - Đỗ Mục

其一                              Kỳ 1          

娉娉嫋嫋十三餘，Phinh phinh niểu niểu thập tam dư,

豆蔻梢頭二月初。Đậu khấu tiêu đầu nhị nguyệt sơ.

春風十里揚州路，Xuân phong thập lý Dương Châu lộ,

捲上珠簾總不如。Quyển thượng châu liêm tổng bất như.

其二                              Kỳ 2

多情卻似總無情，Đa tình khước tự tổng vô tình,

唯覺樽前笑不成。Duy giác tôn tiền tiếu bất thành.

蠟燭有心還惜別，Lạp chúc hữu tâm hoàn tích biệt,

替人垂淚到天明。Thế nhân thùy lệ đáo thiên minh.

Chú Thích:

1- Đỗ Mục đang làm chưởng thơ ký cho quan Tiết độ sứ ở Dương Châu thì được thăng chức làm Giám sát ngự sử. Khi từ biệt Dương châu về Trường An nhậm chức, ông làm thơ này để từ biệt người ca nữ thân thiết.

2- Phinh phinh (sính sính) 娉娉: xinh đẹp.

3- Niểu niểu (niệu niệu) 嫋嫋: nhỏ nhắn xinh đẹp yểu điệu.

4- Thập tam dư 十三餘: hơn mười ba, chỉ số tuổi.

5- Đậu khấu 豆蔻: Cây đậu khấu ra hoa lúc đầu mùa hạ. Những thiếu nữ khoảng mười ba, bốn tuổi được gọi là” Đậu khấu niên hoa”.

6- Tiêu đầu梢頭: ngọn cây, trong bài này chữ tiêu đầu hàm ý trẻ đẹp. Chữ tiêu 梢 còn đọc là sao.

7- Đậu khấu tiêu đầu nhị nguyệt sơ 豆蔻梢頭二月初: ngọn cây đậu khấu vào lúc đầu tháng 2 (chưa ra hoa), ám chỉ tuổi hoa niên của các thiếu nữ.

8- Xuân phong thập lý 春風十里: mười dặm gió xuân, ám chỉ con đường phồn hoa dài.

9- Dương Châu 揚州: thành Dương châu, TH.

10- Quyển thượng châu liêm tổng bất như 捲上珠簾總不如: cuốn rèm châu lên (cho thấy rõ mặt) đều không (đẹp) như (cô ta).

11- Đa tình khước thị tổng vô tình 多情卻似總無情: Người tuy nhiều tình cảm nhưng trong nhất thời không biểu đạt được tình ý, chỉ yên lặng đối diện nhìn nhau dường như là vô tình vậy.

12- Giác覺: cảm nhận.

13- Tôn 樽: chén, ly uống rượu.

14- Lạp chúc 蠟燭: nến sáp.

15- Tích biệt 惜別: thương tiếc cuộc ly biệt.

16- Thùy lệ 垂淚: chẩy nước mắt, trong lúc cháy, chất sáp của cây nến chẩy xuống như những giọt nước mắt.

Dịch Nghĩa:

Kỳ 1

Tư thái đẹp gái, cử chỉ khoan thai yểu điệu hơn 13 tuổi,

Như một ngọn đậu khấu vào tháng 2 (còn đang hàm nụ).

Tìm hết cả 10 dặm đường hoa lệ ở Dương châu,

Cuốn rèm châu lên (Để thấy rõ mặt các vị phấn đại) không ai sánh bằng cô ta.

Kỳ 2

Người vốn đa tình, ngồi với nhau ngơ ngẩn không nói gì được thì cũng như người vô tình mà thôi.

Chỉ cảm thấy rằng ngồi trước ly rượu mà muốn cười cũng không cười thành tiếng.

Cây nến sáp có lòng còn biết thương cho cuộc biệt ly,

Nó thay cho người mà rơi lệ (sáp) mãi cho đến khi trời sáng.

Phỏng Dịch:

Tặng nhau lúc ly biệt

Yểu điệu mười ba đẹp mặn mà,

Như cành đậu khấu chưa ra hoa.

Dương Châu mỹ lệ đường mười dặm,

Rèm ngọc cuốn cao còn kém xa.

Đa tình cũng tựa như vô tình,

Chỉ biết cười khan trước chén quỳnh.

Nến sáp có lòng thương cách biệt,

Thay người rơi lệ đến bình minh.

HHD 6-2019