Giá Cô Thiên - Án Kỷ Đạo

鷓鴣天  - 晏幾道  Giá Cô Thiên – Án Kỷ Đạo

 

小令尊前見玉簫。     Tiểu lệnh tôn tiền kiến Ngọc Tiêu.　

銀燈一曲太妖嬈。     Ngân đăng nhất khúc thái yêu kiều.　

歌中醉倒誰能恨，     Ca trung túy đảo thùy năng hận,

唱罷歸來酒未消。     Xướng bãi quy lai tửu vị tiêu.　

 

春悄悄，                      Xuân thiểu thiểu,

夜迢迢。                      Dạ điều điều.　

碧雲天共楚宮遙。     Bích vân thiên cộng Sở cung diêu.　

夢魂慣得無拘檢，     Mộng hồn quán đắc vô câu kiểm,

又踏楊花過謝橋。     Hựu đạp dương hoa quá Tạ kiều.

 

Chú Thích

1 Giá cô thiên 鹧鸪天: tên từ bài, tên khác là “Tư giai khách 思佳客”, “Bán tử đồng 半死桐”, “Tư Việt nhân 思越人”, “Túy mai hoa 醉梅花”. Bài này có 55 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn có 3 bình vận. Cách luật của Án Kỷ Đạo:

 

X T B B X T B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

　　　

B T T cú

T B B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

 

2 Tiểu lệnh小令: một khúc hát ngắn.

3 Tôn尊 = tôn樽: chén, cốc, ly uống rượu.

4 Ngọc Tiêu 玉簫: chữ này dùng để chỉ 1 vị ca nữ. Truyền thuyết ông Vi Cao韋皋 đời Đường lúc thiếu thời đi du ngoạn, ở trọ nhà họ Khương 姜, ông Khương sai ca nữ là Ngọc Tiêu đến phục thị Vi Cao. Hai người có tình ý với nhau. Vi Cao hẹn 5, 7 năm sau sẽ đến cưới Ngọc Tiêu.  Nhưng quá hạn kỳ mà Vi Cao không đến, Ngọc Tiêu bèn tuyệt thực qua đời, rồi đầu thai thành cô gái, gả cho Vi Cao làm thiếp. 

5 Ngân đăng銀燈:  cái đèn bằng bạc hoặc mầu bạc trắng. Có người nói chữ này ám chỉ 1 bài hát lưu hành đời Tống宋 gọi là “Dịch ngân đăng剔銀燈”.

6 Yêu kiều妖嬈: mỹ lệ khả ái.

7 Hận恨 = hối hận悔恨: hối tiếc việc đã xẩy ra.

8 Thiểu thiểu悄悄: lặng lẽ.

9 Dạ điều điều (thiều thiều) 夜迢迢: đêm dài.

10 Bích vân thiên碧雲天: ám chỉ nơi tiên ở.

11 Sở cung楚宫: cung điện của vua nước Sở楚. Chữ này ám chỉ truyền thuyết vua Sở gặp thần nữ Vu Sơn.

12 Mộng hồn梦魂: linh hồn. Người xưa cho rằng linh hồn có thể ly khai thân thể lúc ngủ, vì vậy gọi linh hồn là mộng hồn.

13 Quán đắc惯得: tùy ý, tự tại

14 Câu kiểm拘檢: câu thúc.

15 Tạ kiều 謝橋: cây cầu nhà họ Tạ. Truyện kể người thiếp Tạ Thu Nương 謝秋娘của quan tể tướng nhà Đường唐 Lý Đức Dụ李德裕, là một ca nữ nổi tiếng đương thời. Sau bà chết yểu ở tuổi 23, Lý Đức Dụ điền từ phổ “Vọng giang nam 望江南” để tưởng niệm bà và đặt tên cho bài từ này là “Tạ thu nương謝秋娘”. Trong văn chương thường dùng chữ “Tạ kiều謝橋” để ám chỉ nơi ở của phụ nữ.

 

Dịch Nghĩa

Tôi đã gặp Ngọc Tiêu trong buổi tiệc rượu mà bài ca ngắn được hát.

Ánh đèn bạc chiếu người nàng thật yêu kiều lúc nàng hát 1 bài ca ngắn.

Trong tiếng hát, say ngã xuống, ai có thể vì đó mà buồn phiền hối hận.

Sau buổi hát xướng, về nhà hơi rượu chưa tan.

 

Mùa xuân tĩnh lặng,

Đêm xuân dài đăng đẳng.

Trời mây xanh và Sở cung xa vời vợi.

Mộng hồn buông thả không câu thúc,

Lại đạp lên đường đầy hoa dương đi qua nhà người đẹp (hoặc đi qua cây cầu nhà họ Tạ).

 

Phỏng Dịch

Giá Cô Thiên - Ngọc Tiêu

 

Chén rượu ca thanh gặp Ngọc Tiêu,

Ánh đèn chiếu rạng dáng yêu kiều.

Đương ca say đảo ai ân hận,

Tan tiệc về nhà rượu khó tiêu.

 

Xuân tĩnh lặng,

Tối lêu bêu.

Sở cung mây tím cộng hoang liêu.

Mộng hồn quen thói không câu thúc,

Lại đạp hoa dương lối dấu yêu.

 

HHD 2-2020

 

Bản Dịch của Lộc bắc

 

Giá Cô Thiên

 

1-     

Trước rượu nghe ca ngắm Ngọc Tiêu

Đèn mờ khúc hát thật yêu kiều

Trong vui say ngã ai phiền hận

Tiệc tan, nhà đến rượu chưa tiêu

 

Xuân lặng ngắt

Đêm phiêu phiêu

Sở cung xa, mây biếc trời cao

Mộng hồn buông thả không câu thúc

Dẫm lên hoa liễu Tạ gia kiều!

 

2-     

Trước rượu nghe ca ngắm Ngọc Tiêu

Đèn mờ khúc hát dáng yêu kiều

Trong vui say ngã ai phiền hận

Tiệc tàn, đến cửa bước chân xiêu

 

Tiết xuân lặng ngắt, tối phiêu phiêu

Sở cung xa, mây biếc trời cao

Mộng hồn buông thả không câu thúc

Dẫm lên hoa liễu Tạ gia kiều!

LB

Dec20