Nam Hương Tử - Án Kỷ Đạo

南鄉子 - 晏幾道  Nam Hương Tử - Án Kỷ Đạo

                                     Kỳ 2

 

新月又如眉。             Tân nguyệt hựu như mi.

長笛誰教月下吹。Trường địch thùy giao nguyệt hạ xuy.

樓倚暮雲初見雁，Lâu ỷ mộ vân sơ kiến nhạn,

南飛。                          Nam phi.

漫道行人雁後歸。Mạn đạo hành nhân nhạn hậu quy.

 

意欲夢佳期。             Ý dục mộng giai kỳ.

夢裏關山路不知。Mộng lý quan san lộ bất tri.

卻待短書來破恨，Khước đãi đoản thư lai phá hận,

應遲。                          Ưng trì.

還是涼生玉枕時。Hoàn thị lương sinh ngọc chẩm thì.

 

Chú Thích

1- Nam hương tử南鄉子: nguyên là tên 1 nhạc khúc của Đường giáo phường, sau dùng làm tên từ bài, có đơn điệu, có song điệu. Bài này của Án Kỷ Đạo là song điệu, gồm 56 chữ, đoạn trên và đoạn dưới đều có 4 bình vận. Cách luật:

 

X T T B B vận

X T B B T T B vận

X T X B B T T cú

B B vận

X T B B X T B vận

　　

X T T B B vận

X T B B T T B vận

X T X B B T T cú

B B vận

X T B B X T B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Tân nguyệt 新月: trăng mới, trăng đầu tháng. Tân nguyệt hựu như mi: mượn câu thơ của Ngưu hy Tế牛希濟 trong bài sinh tra tử生查子:

 

“新月曲如眉，Tân nguyệt khúc như mi, trăng mới cong như chân mày,

“未有團欒意。Vị hữu đoàn lạc ý. Chưa có ý vui của sự đoàn viên.”

 

3- Như mi 如眉: (trăng đầu tháng cong) như chân mày.

4- Trường địch 長笛: ống sáo dài. Trường địch thùy giao nguyệt hạ xuy: mượn ý câu thơ của Đỗ Mục杜牧:

 

“何人教我吹長笛，Hà nhân giáo ngã xuy trường địch,

“與倚春風弄月明。Dữ ỷ xuân phong lộng nguyệt minh”

“Người nào bảo tôi thổi sáo dài,

“và hứng gió xuân ngắm trăng sáng.”

 

5- Thùy giao 誰教: ai để cho.

6- Lâu ỷ mộ vân sơ kiến nhạn樓倚暮雲初見雁: mượn ý câu thơ của Triệu Hà 趙嘏 trong bài “Trường An vãn thu長安晚秋”:

 

“殘星幾點雁橫塞，Tàn tinh kỷ điểm nhạn hoành tái,

“長笛一聲人倚樓。Trường địch nhất thanh nhân ỷ lâu.”

Vài ngôi sao nhạt, chim nhạn bay thành hàng ngang nơi biên tái,

Nghe thanh âm của cây sáo dài, người tựa trên lầu.

 

7- Nam phi南飛: chim nhạn di cư bay về phương nam vào mùa thu.

8- Mạn漫: chớ, đừng.

9- Hành nhân行人: văn chương cổ thường dùng chữ này để chỉ những người đi xa do việc quan hoặc những người đi chinh chiến phương xa. Chữ hành nhân cũng có thể chỉ đơn giản là “người đi”.

10- Mạn đạo hành nhân nhạn hậu quy漫道行人雁後歸: muợn chữ của bài thơ “Nhân nhật tư quy人日思歸” của Tiết Đạo Hành 薛道衡đời Tùy:

 

“人歸落雁後，Nhân quy lạc nhạn hậu, người về theo sau chim nhạn,

“思發在花前。Tư phát tại hoa tiền. ý muốn về có từ lúc hoa chưa nở.”

 

11- Giai kỳ佳期: thời khắc đẹp để hẹn hò.

12- Quan sơn lộ關山路: đường xá xa xôi hiểm trở.

13- Mộng lý quan sơn lộ bất tri 夢裏關山路不知: mượn câu thơ của Lương Thẩm Ước 粱沈約 đời Nam Triều:

 

“夢中不識路，Mộng trung bất thức lộ, trong mộng không biết đường đến,

“何以慰相思。Hà dĩ úy tương tư.  lấy gì để an ủy nỗi tương tư.

 

14- Đãi待: chờ đợi.

15- Thư書: bức thư. Đoản thư: bức thư ngắn ngủi.

16- Phá破: giải trừ, tiêu giải.

17- Hận恨: mối hận ly biệt. Phá hận: tiêu giải nỗi hờn ly biệt.

18- Ưng應: nên, phải, là. Ưng trì: thư tín sẽ đến chậm.

19- Hoàn thị還是: hay là, còn là.

20- Lương 涼: mát mẻ. Lương sinh: mát mẻ sinh ra.

21- Ngọc chẩm玉枕: cái gối đầu làm bằng ngọc, bằng đá.

 

Dịch Nghĩa

Lại đến mùa trăng mới cong như chân mày mỹ nhân,

Nghe thấy tiếng sáo lúc đêm trăng là do ai thổi vậy.

Dựa cửa trên lầu, giữa đám mây chiều lần đầu thấy nhạn,

(Bay về) phương nam.

Chớ nói người đi xa sẽ theo sau đàn nhạn đi về.

(hoặc là: lại chỉ có thể chờ đợi một cách vô vọng là người “hành nhân” sẽ theo sau đàn nhạn đi về).

 

Ý muốn được gặp người yêu trong mộng,

Đường xá xa xôi hiểm trở biết đâu mà tìm.

Chỉ chờ đợi một lá thư ngắn ngủi để giải trừ nỗi hờn,

(Thư đến) hẳn là chậm.

Hoặc giả đây là lúc nằm ngủ với cái gối ngọc mát mẻ. (giấc ngủ cô đơn)

 

 

Phỏng Dịch

1 Nam Hương Tử - Chờ Người

 

Trăng mới lại như mi,

Tiếng sáo nhà ai ánh nguyệt thề.

Tựa cửa nhìn mây chiều thấy nhạn,

Nam phi.

Đừng nói người xa theo nhạn về.

 

Thèm mộng gặp giai kỳ,

Cách trở nào đâu thấy lối đi.

Chờ đón lá thư cho bớt nỗi,

Sầu bi.

Gối chiếc chăn đơn hẳn hợp thì.

 

2  Chờ Người 

Thế rồi ánh nguyệt soi mùa mới,

Vi vút nhà ai sáo dưới trăng.

Tựa cửa trông mây chim nhạn đến,

Phải người theo nhạn cũng về chăng?

 

Ước tìm gặp được người trong mộng,

Cách trở quan sơn lạc lối đi.

Chờ đón lá thư dù ngắn ngủi,

Cho vơi nỗi nhớ sầu chia ly.

 

Chẳng thấy ai về theo cánh nhạn,

Chăn đơn gối chiếc mối tình si.

Còn đây kỷ niệm bao ngày cũ,

Gói ghém tâm tư tuổi lỡ thì.

 

HHD 11-2020

Bản Dịch của Lộc Bắc 

Nam Hương Tử

 

1-     

Trăng mới, cong như mi

Sáo dài ai thổi dưới trăng thề.

Dựa cửa mây chiều vừa thấy nhạn

Thiên di

Chớ nói người xa theo nhạn về

 

Ước muốn mộng đến kỳ

Mộng tới ải quan đường khó đi

Thơ ngắn trông chờ, mong giải hận

Chậm rì

Hoặc là, gối ngọc mát ngủ nghê?

 

2-     

Trăng non, cong mảnh như mi

Sáo dài ai thổi trăng thề buồn lay

Mây chiều dựa cửa nhạn bầy

Mong sao là lúc người thay chim về

 

Ước rằng mộng đẹp đến kỳ

Mộng ra quan ải đường đi thế nào

Chờ trông thơ ngắn giải sầu.

Biệt tăm; gối ngọc ghé đầu ngủ mê!?

LB

Dec20