Hành Hương Tử - Trương Tiên

行香子 - 張先  Hành Hương Tử - Trương Tiên

 

舞雪歌雲。                 Vũ tuyết ca vân.

閒淡妝勻。                 Nhàn đạm trang quân.

藍溪水、深染輕裙。Lam khê thủy, thâm nhiễm khinh quần.

酒香醺臉，                 Tửu hương huân kiểm.

粉色生春。                 Phấn sắc sinh xuân.

更巧談話，                 Cánh xảo đàm thoại,

美情性，                      Mỹ tình tính,

好精神。                      Hảo tinh thần.

 

江空無畔，                 Giang không vô bạn,

淩波何處。                 Lăng ba hà xứ.

月橋邊、青柳朱門。Nguyệt kiều biên, thanh liễu chu môn.

斷鐘殘角，                 Đoạn chung tàn giác,

又送黃昏。                 Hựu tống hoàng hôn.

奈心中事，                 Nại tâm trung sự,

眼中淚，                      Nhãn trung lệ,

意中人。                      Ý trung nhân.

 

Chú Thích

1-Hành hương tử行香子: tên từ bài, tên khác là nhiệt tâm hương 爇心香, gồm 66 chữ, đoạn trước có 5 bình vận, đoạn sau có 3 bình vận. Cách luật:

 

X T B B vận

X T B B vận

X B X, X T B B vận

X B X T cú

X T B B vận

T X B X cú

X B T cú

X B B vận

 

X B X T cú

X X B X cú

X B X, X T B B vận

X B X T cú

X T B B vận

T X B X cú

X B T cú

T B B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Vũ tuyết 舞雪= vũ như hồi tuyết舞如回雪: múa như tuyết bay.

3- Ca vân歌雲 = ca như hành vân歌如行雲: hát như mây bay, ý nói hát rất hay.

4- Nhàn đạm 閒淡: nhạt không đậm, sơ xài.

5- Trang quân 妝勻 = quân trang 勻妝= quân diện勻面: mặt thoa phấn rất đều.

6- Lam khê 藍溪: tên suối, ở tỉnh Thiểm Tây 陕西, phía đông nam huyện Lam điền藍田. Tương truyền ở chốn này có động tiên ở. Chính chỗ nay mà về đời Đường có người Bùi Hàng裴航 đã gặp nàng tiên Vân Anh雲英. Sau này văn chương thường dùng chữ Lam Khê như nơi nam nữ ước hội.

7- Khinh quần 輕裙: quần lụa nhẹ nhàng của nữ giới, đại chỉ nữ nhân.

8- Tửu hương酒香: mùi thơm của rượu.

9- Huân kiểm 醺臉: vẻ mặt say khi uống rượu.

10- Phấn sắc粉色 = phấn hồng sắc 粉紅色: mầu phấn hồng. Trong bài này ám chỉ má hồng của mỹ nhân.

11- Phấn sắc sinh xuân 粉色生春: má hồng của mỹ nhân tươi đẹp như mùa xuân (Xuân 春 = xuân sắc春色: chỉ cảnh sắc mùa xuân, cũng chỉ dung nhan thiếu nữ).

12- Xảo 巧: khéo léo. Xảo đàm thoại巧谈话: nói năng lịch sự văn nhã.

13- Vô bạn 無畔: vô biên.

14- Lăng ba 凌波: hình dung bước đi của phụ nữ nhẹ nhàng thư thái như bước đi trên sóng nước.

15- Nguyệt kiều月橋: cây cầu hình cong như trăng lưỡi liềm.

16- Chu môn 朱門: ngày xưa chỉ căn nhà hào hoa sơn son. Trong bài này chữ chu môn ám chỉ nơi cư trú của kỹ nữ.

17- Đoạn chung tàn giác斷鐘殘角: tiếng chuông lúc đứt lúc nối (đoạn = đoạn tục 斷續: đứt nối) hòa với tiếng tù và không rõ ràng (văng vẳng).

18- Nại tâm trung sự, Nhãn trung lệ, Ý trung nhân 奈心中事，眼中淚，意中人: Khổ nỗi tâm sự tràn trề, không cầm được nước mắt thương tâm, vẫn si tình tưởng nhớ giai nhân. Vì câu này mà người đời gọi Trương Tiên là “Trương tam trung張三中”.

       

Dịch Nghĩa

Trương Tiên làm bài này để tặng người ca nữ xinh đẹp khả ái chứ không phải ông tương tư thật đâu nhé!

 

Điệu múa như tuyết bay (dẻo dang) tiếng ca như mây bay (hay tuyệt vời).

Trang điểm đạm nhạt đoan trang.

Quần lụa xanh như thâm nhiễm bởi mẩu xanh của nước suối Lam Khê.

Trên mặt còn tỏa mùi rượu thơm và đôi má ửng hồng vì say.

Má hồng của mỹ nhân tươi đẹp như mùa xuân.

Nói năng khéo léo khả ái,

Tính tình ôn nhu,

Thần thái tốt đẹp.

 

Mặt sông rộng mênh mông vô hạn, (Tương tư vô bến bờ)

Bước chân của người mỹ nữ nay ở nơi đâu.

Bên cạnh cây cầu uốn cong nguyệt kiều, căn lầu cửa son hoa lệ ẩn ước trong khóm liễu xanh xanh (Nơi nàng ở trước đây).

Tiếng chuông đứt nối và tiếng tù và văng vẳng (buồn thảm).

Lại đến (hoặc là lại đưa tiễn) buổi hoàng hôn (tịch mịch).

Khổ nỗi tâm sự (tràn trề),

(không cầm được) nước mắt (thương tâm),

(Vẫn si tình tưởng nhớ) ý trung nhân.

 

Phỏng Dịch

Tương Tư Nàng Ca Nữ

 

Tiếng ca điệu múa tuyệt vời,

Tuyết rơi lả tả mây bay lững lờ.

Phấn son trang nhã nhạt mờ,

Xanh lam quần lụa suối mơ nhuộm mầu.

 

Vẻ say hương rượu tỏa lâu,

Hây hây sắc diện đẹp câu xuân thì.

Nói cười khéo léo ai bì,

Tinh thần tính nết nhu mì đoan trang.

 

Dòng sông bát ngát mênh mang,

Gót chân ngày ấy miên man phương nào.

Xanh xanh dương liễu bên cầu,

Cửa son lầu cũ ra vào năm xưa.

 

Ngập ngừng chuông gõ phất phơ,

Tù và văng vẳng mơ hồ gió đưa.

Hoàng hôn lại đến bơ vơ,

Người yêu, tâm sự, lệ mờ buồn tênh.

 

HHD 10-2020

 

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Hành Hương Tử

 

1-     

Múa tuyết, ca mây.

Điểm nhẹ chân mày

Nước Lam khê nhuộm thẫm quần phai

Rượu thơm má ửng

Phấn điểm xuân bày

Nói năng khả ái

Ôn nhu tính

Tinh thần đầy

 

Vô bờ sông rộng

Bước xinh đâu tá?

Bên cầu cong, xanh liễu, cửa vây

Chuông yên, mõ dứt

Hoàng hôn chia tay

Khổ trong tâm sự

Lệ trong mắt

Nhớ chàng thay!

 

2-     

Múa như tuyết, ca như mây

Điểm trang thoáng nhẹ chân mày thanh tao

Suối xanh nhuộm thắm quần đào

Rượu thơm, má ửng ai nào chẳng say!

Phấn tô sắc mặt xuân bày

Nói năng khả ái thương thay cô nàng

Ôn nhu bản tính cao sang

Tinh thần tươi tốt, đàng hoàng dáng xinh

 

Sông rộng không bờ bến

Gót du lạc nơi nào

Cửa son, cầu, xanh liễu

Chuông dứt; tù và sau.

Hoàng hôn ngày ly biệt

Khổ trong lòng nôn nao

Lệ tràn đầy trong mắt

Nhớ thương chàng xiết bao!

 

Lộc Bắc

Nov20