Giảm Tự Hoán Khê Sa - Hạ Chú

減字浣溪沙 - 賀鑄  Giảm Tư Hoán Khê Sa - Hạ Chú

 

秋水斜陽演漾金，Thu thủy tà dương diễn dạng kim,

遠山隱隱隔平林。Viễn san ẩn ẩn cách bình lâm.

幾家村落幾聲砧。Kỷ gia thôn lạc kỷ thanh châm.

 

記得西樓凝醉眼，Ký đắc tây lâu ngưng túy nhãn,

昔年風物似如今。Tích niên phong vật tự như kim.

只無人與共登臨。Chỉ vô nhân dữ cộng đăng lâm.

 

Chú Thích

1- Giảm tự hoán khê sa 減字浣溪沙: tức là hoán khê sa 浣溪沙. Ngoài ra có “Than phá hoán khê sa 攤破浣溪沙” sẽ nhiều chữ hơn. Nguyên là nhạc khúc của Đường giáo phường trong thời Đường Huyền Tông 唐玄宗, sau được dùng làm từ điệu. Cách luật:

 

X T X B X T B vận

X B X T T B B vận

X B X T T B B vận

 

X T X B B T T cú

X B X T T B B vận

X B X T T B B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Thu thủy 秋水: nước trong mùa thu.

3- Tà dương 斜陽: ánh nắng buổi chiều.

4- Diễn dạng 演漾: nhấp nhô. Diễn dạng kim 演漾金: ánh tà dương trên mặt nước nhấp nhô,

5- Ẩn ẩn 隱隱: không rõ ràng, ẩn ước, thấp thoáng.

6- Bình lâm 平林: cây rừng trông từ xa thấy ngang nhau đều đặn.

7- Thôn lạc 村落: thôn xóm, thôn trang.

8- Châm 砧: chầy làm bằng đá để đập quần áo khi giặt.

9- Tây lâu 西樓: hoặc chỉ khuê phòng hoặc chỉ nơi đã từng tụ hội hoặc chỉ chốn cô đơn tịch mịch hoặc nữa chỉ lầu xem trăng ngắm cảnh. Trong bài này chữ “Tây lâu” chỉ “Quan phong lâu 觀風樓” ở Tô Châu 蘇州.

10- Ngưng túy nhãn 凝醉眼: ý nói ngắm cảnh đẹp mà say sưa.

11- Phong vật 風物 = phong quang cảnh vật 風光景物: phong cảnh và nhân văn của địa phương.

12- Tự như kim 似如今: giống như ngày nay.

13- dữ 與: cùng với.

14- Đăng lâm 登臨 = đăng sơn lâm thủy: đi du ngoạn sông núi. Trong bài Sở Từ 楚辭 Cửu biện 九辯 của Tống Ngọc 宋玉 đời chiến quốc có câu:

 

“憭栗兮若在遠行，Liệu lật hề nhược tại viễn hành,

“登山臨水兮送將歸。Đăng sơn lâm thủy hề tống tương quy.

“Thê lương chừ nếu tại đi xa,

“Lên núi xuống sông chừ tức khắc đưa về”.

 

Nguyên chỉ việc leo núi lội sông, về sau cũng được dùng để phiếm chỉ việc du ngoạn thưởng lãm.

 

Dịch Nghĩa

Tác giả làm bài này khi tưởng nhớ người bạn đời từng chung sống ở Tô Châu nay đã quá vãng.

 

Sóng nước mùa thu nhấp nhô vàng dưới ánh tà dương,

Núi xa thấp thoáng qua khu rừng bằng phẳng.

Vài nóc nhà trong thôn trang nghe vài tiếng chầy đập y phục.

 

Nhớ khi say đưa mắt ngắm tây lâu,

Cảnh vật năm xưa cũng giống như bây giờ.

Chỉ khác khi đi du ngoạn không có ai đi cùng.

 

Phỏng Dịch

Hoán Khê Sa - Lữ Du Nhớ Bạn

 

Thu thủy tà dương ánh sóng vàng,

Núi xa ẩn hiện cách rừng hoang.

Thôn trang vài nóc tiếng chầy vang.

 

Nhớ lúc tây lâu say mắt ngắm,

Năm nay ngày cũ một phong quang.

Lữ du chỉ khác thiếu riêng nàng.

 

HHD 07-2021

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Viễn du nhớ bạn

 

1-       

 

Sóng thu, chiều xuống, ánh dương lay

Rừng phẳng ngăn che rặng núi bày

Vài nóc thôn trang vẳng tiếng chày

 

Lầu tây nhớ lúc say sưa ngắm

Năm xưa cảnh vật cũng như nay

Chỉ khác viễn du chẳng có ai

 

2-      

 

Ánh nhấp nhô sóng thu chiều xuống

Rừng đều cây thấp thoáng núi xa

Tiêng chày đâp áo dăm nhà

Lầu tây nhớ lúc mày hoa đắm nhìn

Cảnh quan vẫn vậy như in

Khác chăng du ngoạn mình ên thiếu nàng!

 

Lộc Bắc

Jan24