Họa Đường Xuân - Tần Quan

畫堂春 - 秦觀  Họa Đường Xuân - Tần Quan

 

東風吹柳日初長。     Đông phong xuy liễu nhật sơ trường.

雨餘芳草斜陽。         Vũ dư phương thảo tà dương.

杏花零亂燕泥香。     Hạnh hoa linh loạn yến nê hương.

睡損紅妝。                 Thụy tổn hồng trang.

 

寶篆煙消龍鳳，         Bảo triện yên tiêu long phụng,

畫屏雲鎖瀟湘。         Họa bình vân tỏa Tiêu Tương.

夜寒微透薄羅裳。     Dạ hàn vi thấu bạc la thương.

無限思量。                 Vô hạn tư lương.

 

Chú Thích

1- 畫堂春: tên từ bài, gồm 47 chữ, đoạn trước có 4 câu với 4 bình vận, đoạn sau có 4 câu với 3 bình vận. Cách luật:

 

X B X T T B B vận

X B X T B B vận

T B B T T B B vận

X T B B vận

 

X T X B X T cú

X B X T B B vận

X B X T T B B vận

X T B B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Đông phong 東風: gió xuân.

3- Vũ dư 雨餘: sau cơn mưa.

4- Yến nê 燕泥: tổ chim yến làm bằng bùn đất. Yến nê hương 燕泥香: hoa hạnh rơi rụng trên tổ yến vì vậy nói “Yến nê hương”.

5- Hồng trang 紅妝: trang điểm kỹ lưỡng. Thụy tổn hồng trang 睡損紅妝: Giấc ngủ làm hỏng những trang điểm trên mặt mỹ nhân.

6- Bảo triện 寶篆: cây nhang khi đốt cháy thì khói bay lên uốn éo như hình chữ “Triện”, vì vậy gọi cây nhang khi đốt là bảo triện. Bản khác chép “Hương triện 香篆”: cùng một ý nghĩa. Bảo triện yên tiêu long phụng 寶篆煙銷龍鳳: khói hương bay lên có khi giống hình rồng hình phụng. Khói hương bay lên một hồi thì hình long phụng cũng biến mất. Cho nên nói yên tiêu long phụng là vậy.

7- Họa bình 畫屏: tấm bình phong có vẽ hình.

8- Vân tỏa Tiêu Tương 雲鎖瀟湘: cảnh vẽ trên tấm bình phong cho thấy mây bao phủ kín khu vực sông Tiêu Tương.

9- Dạ hàn vi thấu 夜寒微透: một ít hơi lạnh của đêm xuyên thấu qua.

10- Bạc la thường 薄羅裳: áo lụa mỏng.

11- Tư lương 思量: suy tư, suy nghĩ.

 

Dịch Nghĩa

Bài từ thuộc loại khuê oán.

Gió xuân thổi vào khóm liễu, ngày đã hơi dài ra (so với mùa đông).

Hình ảnh của bãi cỏ sau cơn mưa dưới ánh nắng chiều.

Hoa hạnh rơi rụng trên tổ chim yến.

Giấc ngủ (trưa) của giai nhân làm hỏng nét trang điểm trên mặt.

 

Khói hương bay lên không trung đã không còn hình long phụng nữa.

Trên tấm bình phong vẽ hình mây bao trùm vùng sông Tiêu Tương. 

Cái lạnh của ban đêm hơi thấu qua làn y phục bằng lụa mỏng.

(Khuê nữ) suy tư vô hạn (cho cuộc đời cô quạnh).

 

Phỏng Dịch

1 Họa Đường Xuân - Buồn Đêm Xuân

 

Gió xuân vờn liễu ngày thêm dài.

Cỏ thơm mưa tạnh chiều phai.

Hương bùn yến hạnh hoa tung bay.

Ngủ hại trang đài.

 

Hương khói không thành long phụng,

Tiêu Tương tranh vẽ mây dầy.

Áo đêm mỏng thấm lạnh hình hài.

Suy nghĩ không nguôi.

2 Buồn Đêm Xuân

 

Gió xuân vờn liễu ngày thêm dài,

Mưa tạnh cỏ hoang chiều nắng phai.

Đào hạnh cánh tàn dăm tổ yến,

Phấn son mờ nhạt giấc khuê đài.

Hương khói tỏa lan nhòa phụng long,

Tiêu Tương mây phủ tấm bình phong.

Đêm lạnh thấu xuyên làn áo lụa,

Suy tư cằn cỗi lệ bên song.

 

HHD 05-2021

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Họa Đường Xuân - Tần Quan

 

1-

Gió xuân thổi liễu, ngày thêm vương

Sau mưa cỏ nhuốm tà dương

Hạnh hoa rơi trên tổ yến thường

Ngủ hại điểm trang

 

Khói hương bay, tan rồng phượng

Bình phong mây phủ Tiêu Tương

Lạnh đêm xuyên thấu áo lụa thường

Nghĩ suy khôn lường

 

2-

Ngày dài hơn, gió xuân liễu thổi

Sau cơn mưa cỏ rối tà dương

Hanh hoa rơi tổ yến vương

Giấc trưa làm hỏng điểm dung cô nàng

 

Khói hương bay phượng tan rồng nát

Phủ Tiêu Tương mây ngát bình phong

Lạnh khuya xuyên thấu lụa thường

Cuộc đời cô quạnh khôn lường nghĩ suy!

 

Lộc Bắc

Sep23