Ngư Gia Ngạo - Tô Thức

漁家傲 - 蘇軾   Ngư Gia Ngạo – Tô Thức

（七夕）Thất tịch

 

皎皎牽牛河漢女。Hạo hạo khiên ngưu hà Hán nữ.

盈盈臨水無由語。Doanh doanh lâm thủy vô do ngữ.

望斷碧雲空日暮。Vọng đoạn bích vân không nhật mộ.

無尋處。                      Vô tầm xứ.

夢回芳草生春浦。Mộng hồi phương thảo sinh xuân phố.

 

鳥散餘花紛似雨，Điểu tán dư hoa phân tự vũ,

汀洲蘋老香風度。Đinh châu Tần lão hương phong độ.

明月多情來照戶。Minh nguyệt đa tình lai chiếu hộ.

但攬取。                      Đản lãm thủ.

清光長送人歸去。Thanh quang trường tống nhân quy khứ.

 

Chú Thích

1- Ngư gia ngạo: tên từ bài, tên khác là “Ngư ca tử 渔歌子”, “Ngư phụ từ 渔父詞”, gồm 62 chữ, đoạn trước và đoạn sau đều có 5 câu, 5 trắc vận. Cách luật:

 

X X X X B X T vận

X B X T X B T vận

X T X B B T T vận

B X T vận

X X X X B B T vận

 

X T X B B T T vận

X B X X B B T vận

X T X B B X T vận

X X T vận

X B X T B B T vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; vận: vần

 

2- Hạo hạo (hiệu, kiểu) 皎皎: sáng láng.

3- Khiên ngưu 牽牛: khiên ngưu lang, ngưu lang

4- Hà Hán nữ河汉女: chức nữ織女。

5- Doanh doanh盈盈: vẻ đẹp.

6- Vô do無由: không có biện pháp, không có lý do.

7- Vô tầm xứ 無尋處: không chỗ tìm, không tìm được ở nơi nào.

8- Mộng hồi 夢回: nghĩa thường là tỉnh mộng nhưng ở chỗ này lại có nghĩa là trong giấc mộng nhìn thấy.

9- Xuân phố 春浦: mùa xuân trên bến nước.

10- Mộng hồi phương thảo sinh xuân phố 夢回芳草生春浦: Trong giấc mộng thấy cỏ xanh đã mọc đầy trên bến nước mùa xuân. Tác giả mượn điển tích “Trì đường sinh xuân thảo 池塘春草” của Tạ Linh Vận 謝靈運đời Nam Triều 南朝để nói lên niềm thương nhớ thân thích nơi quê nhà.

11- Phân tự vũ 紛似雨: rơi lả tả như mưa.

12- Đinh châu 汀洲: bãi cát ở bờ sông hay cồn cát giữa sông.

13- Tần lão 蘋老: cỏ tần đã cằn cỗi.

14- Phong độ風度: hình thái tươi đẹp.

15- Lãm thủ 攬取: cầm nắm, nắm được.

16- Thanh quang 清光 = thanh lượng quang huy清亮光辉: ánh sáng trong sáng, ở đây chỉ ánh sáng trăng. Lãm thủ Thanh quang攬取清光: Dựa vào ánh trăng thanh.

 

Dịch Nghĩa

Tối mùng 7 tháng 7 âm lịch

 

Sao khiên ngưu tinh và sao chức nữ tinh sáng láng.

Nhìn tận mây biếc bóng trời chiều,

Không chốn tìm,

(Ý: Nhìn khắp trời không tìm thấy bóng bạn bè thân thích nơi đâu)

Trong mộng thấy cỏ thơm mọc đầy trên bến nước trong mùa xuân.

(Ý: Chỉ còn gặp họ hàng thân thích nơi cố hương ở trong mộng).

 

Chim bay tản mát, những bông hoa còn lại trên cành rụng lả tả như mưa.

Trên bãi sông cỏ tần đã già héo không còn hình thái tươi đẹp.

Lúc này trăng sáng là có tình chiếu trên cửa sổ,

Chỉ còn nhờ vào,

Ánh trăng thanh để đưa người về (đưa tôi về).

 

Phỏng Dịch

Thất Tịch

 

Sáng láng ngưu lang, nàng chức nữ,

Long lanh dòng nước không ngôn ngữ.

Nhìn tận mây xanh khắp bóng chiều.

Tìm đâu? Trong mộng cỏ xuân phố.

 

Chim tản mát, mưa hoa lả tả,

Bến sông cỏ héo cằn phơi gió.

Ánh trăng tình tứ chiếu qua song,

Nhờ sáng đưa người về viễn xứ.

 

HHD 05-2021