Nam Hương Tử - Tô Thức

南鄉子 - 蘇軾  Nam Hương Tử - Tô Thức 

春情 xuân tình

 

晚景落瓊杯，             Vãn cảnh lạc quỳnh bôi,

照眼雲山翠作堆。     Chiếu nhãn vân sơn thúy tác đôi.

認得岷峨春雪浪，     Nhận đắc Mân Nga xuân tuyết lãng,

初來，                          Sơ lai,

萬頃蒲萄漲淥醅。     Vạn khoảnh bồ đào trướng lục phôi.

 

春雨暗陽台，             Xuân vũ ám dương đài,

亂灑歌樓濕粉腮。     Loạn sái ca lâu thấp phấn tai.

一陣東風來捲地，     Nhất trận đông phong lai quyển địa,

吹回，                          Xuy hồi,

落照江天一半開。     Lạc chiếu giang thiên nhất bán khai.

 

Chú Thích

1- Nam hương tử南鄉子: nguyên là tên một ca khúc của Đường giáo phường, sau dùng làm tên từ bài. Tên khác là “Hảo ly hương好離鄉”, “Tiêu diệp oán蕉葉怨”. Từ này có đơn điệu và song điệu. Song điệu từ có 56 chữ, đoạn trên và đoạn dưới đều có 4 bình vận. Cách luật:

 

X T T B B vận

X T B B T T B vận

X T X B B T T cú

B B vận

X T B B X T B vận

　　

X T T B B vận

X T B B T T B vận

X T X B B T T cú

B B vận

X T B B X T B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Vãn cảnh晚景: cảnh chiều.

3- Quỳnh bôi瓊杯: chén ngọc.

4- Chiếu nhãn照眼: lóa mắt

5- Thúy tác đôi翠作堆: mầu xanh gia tăng. nhiều mầu xanh.

6- Mân Nga岷峨: núi Mân Nga ở Tứ Xuyên, TH, ám chỉ quê hương của tác giả.

7- Lục phôi淥醅: chỉ rượu ngon.

8- Bồ đào蒲萄 = bồ đào葡萄: quả nho, mượn ý câu thơ của Lý Bạch李白 trong bài “Tương dương ca襄陽歌” để nói mầu nước sông trong xanh:

 

“遙看漢水鴨頭綠，Dao khan Hán thủy áp đầu lục,

“恰似葡萄初醱醅。Kháp tự bồ đào sơ phát phôi.

“Nhìn xa sông Hán thủy mầu xanh như đầu vịt,

“Vừa như mầu rượu bồ đào lúc mới thành rượu non”.

 

9- Dương đài陽台: địa danh tại núi Vu Sơn, tỉnh Tứ Xuyên, nơi Vu Sơn Thần Nữ ở. Trong bài này chữ Dương Đài ám chỉ nơi ca lâu kỹ viện.

10- Sái 灑: tưới, rót.

11- Thấp 濕: làm ướt.

12- Phấn tai粉腮: má phấn người ca nữ.

13- Đông phong 東風: gió xuân.

14- quyển địa捲地: cuốn bụi đất.

15- Xuy hồi吹回: ý nói mưa gió.

16- Lạc chiếu落照: ánh mặt trời chiếu lúc chiều tà.

17- Giang thiên 江天: vòm trời trên dòng sông. 

18- Bán khai 半開: nửa trời còn mây, nửa trời đã sáng ra.

 

Dịch Nghĩa

Cảnh chiều rơi vào (phản chiếu từ) đáy chén ngọc,

Chiếu vào mắt cảnh mây núi xanh thắm.

Nhận ra được cảnh tuyết tan trên Mân sơn và Nga Mi sơn trong mùa xuân,

Mới thấy (chẩy) đến,

Nước hàng vạn con sông trướng cao xanh lục như rươu bồ đào mới thành.

 

Mưa xuân làm u ám Dương Đài sơn.

Mưa tưới loạn lên ca lâu làm ướt đôi má ca nữ.

Một trận gió xuân thổi đến cuốn bụi đất,

Thổi thêm nữa.

Ánh sáng chiều chiếu trên sông, một nửa khung trời đã tạnh.

 

Phỏng Dịch

Xuân Tình

 

Chén quỳnh soi bóng chiều hôm,

Núi xa xanh thẳm mây tuôn rạng ngời.

Mân Nga xuân tuyết quê tôi,

Tan ra sóng nước chẩy xuôi theo dòng.

Tới đây vạn khoảnh xanh trong,

 

Mưa xuân u ám trời không Dương Đài.

Mưa trên lầu hát tơi bời,

Ướt đôi má phấn dăm người ca nhi.

Gió xuân cuốn bụi tà huy,

Trời sông nửa tạnh ngày đi đêm về.   

 

HHD 04-2021