Thiên Môn Dao - Hạ Chú

天門謠 - 賀鑄  Thiên Môn Dao - Hạ Chú

 

牛渚天門險，             Ngưu chử thiên môn hiểm,

限南北、七雄豪占。Hạn nam bắc, thất hùng hào chiếm.

清霧斂，                      Thanh vụ liễm,

與閒人登覽。             Dữ nhàn nhân đăng lãm.

 

待月上潮平波灩灩，Đãi nguyệt thượng triều bình ba diễm diễm,

塞管輕吹新阿濫。     Tái quản khinh xuy tân a lạm.

風滿檻，                      Phong mãn hạm,

歷歷數、西州更點。Lịch lịch sổ, Tây châu canh điểm.

 

Chú Thích

1- Thiên môn dao 天門謠: tên từ bài 詞牌名，tên cũ là “Triều thiên tử 朝天子”. Bài này có 46 chữ, trắc vận. Cách luật:  

 

B T B B T vận

T X T, T B B T vận

B T T vận

T B B B T vận

　　

T X T B B B T T vận

T T B B B T T vận

B T T vận

T T T, B B X T vận

 

2- Ngưu Chử 牛渚: tên núi, còn có tên khác là Ngưu Chử Kỳ 牛渚圻, nay ở tỉnh An Huy 安徽, TH.

3- Thiên môn 天門: phía tây nam núi Ngưu chử có dòng sông hẹp kẹp giữa 2 ngọn núi, trông giống như 1 cái cổng nên được gọi là “Thiên môn”.

4- Hạn 限: ngăn cách, phân chia.

5- Thất hùng 七雄: nước Nam Đường và 6 triều đại của miền nam thời Nam Bắc triều.

6- Thất hùng hào chiếm 七雄豪占: chỉ 7 triều đại hùng cứ phương nam, đóng đô ở Kim Lăng 金陵.

7- Liễm 斂: co rút. Vụ liễm 霧斂: ý nói màn sương thưa nhạt.

8- Dữ與: cho, cấp cho.

9- Nhàn nhân 閒人: người nhàn rỗi.

10- Lãm 覽: xem, ngắm.

11- Đãi nguyệt 待月: Chờ trang lên.

12- Thượng triều 上潮: nước triều cao.

13- Bình ba 平波: sóng lặng.

14- Diễm diễm 灩灩: nước lấp lánh.

15- Bình ba diễm diễm:  mượn ý 1 câu thơ trong bài “Vọng tận nguyệt thị đồng bá 望新月示同羁” của Hà Tốn 何遜, đời Nam Triều:

 

“滟滟逐波輕，Diễm diễm trục ba khinh, Lấp lánh sóng dồn nhẹ,

“望鄉皆下淚。Vọng hương giai hạ lệ. Nhìn quê đều rơi lệ.”

 

16- Tái quản 塞管: ống sáo của người Khương 羌.

17- A lạm 阿濫: tức là khúc điệu A lạm đôi 阿滥堆.

18- Hạm 檻: lan can.

19- Lịch lịch 歷歷: minh bạch rõ ràng.

20- Tây châu 西州: chỉ thành Kim Lăng.

21- Canh điểm 更點: trống báo canh.

 

Dịch Nghĩa

Cổng thiên môn ở núi Ngưu Chử rất hiểm trở,

Chia đôi nam và bắc (Triều), 7 triều đại hùng cứ nam phương.

Sương mù thưa nhạt,

(Như) ban cho người nhàn rỗi lên núi thưởng ngoạn.

 

 

Chờ trăng lên và thủy triều lên.

Sóng lặng nước lấp lánh,

Tiếng sáo nơi biên ải chơi bài “A Lạm” mới,

Gió mát tràn đầy lan can,

Rõ ràng nghe vài tiếng trống cầm canh từ Tây Châu truyền lại.

 

Phỏng Dịch

1 Thiên Môn Dao - Cảnh Biên Thùy

 

Đây cửa trời nguy hiểm.

Giữa nam bắc, bẩy hùng từng chiếm.

Sương sớm giảm.

Để nhàn dân lên ngắm.

 

Đón trăng sóng triều lên yên lắng lặng.

Sáo ải xa đưa bài truyền cảm.

Thềm gió mạnh.

Rõ ràng tiếng, cầm canh đang điểm.

 

2 Cảnh Biên Thùy

 

Dẫy núi thiên môn hiểm,

Chốn nam bắc cách ngăn.

Bẩy triều đại đã chiếm,

Hùng cứ bấy nhiêu năm.

 

Khói mờ sương nhạt dần,

Nhàn rỗi muốn trèo non.

Chờ trăng lên nước lặng,

Lấp lánh sóng bình an.

 

Vọng khúc sáo Khương mới,

Lan can ngập gió lành.

Rõ từ xa chuyển tới,

Vài tiếng trống cầm canh.

HHD 08-2021

Bản Dịch của Lộc Bắc

THIÊN MÔN DAO

 

1-        

Cổng trời Ngưu Chử hiểm

Chia nam bắc bảy triều mạnh chiếm

Sương mù giảm

Người nhàn lên thưởng lãm

 

Chờ trăng lên triều yên sóng nước tạm

Nhẹ đưa sáo ải bài A Lạm

Hiên gió lậm

Rõ ràng trống canh Tây Châu điểm

Nơi quan ải

 

2-        

Núi Ngưu Chử cổng trời hung hiểm

Chia bắc nam, hùng chiếm bẩy triều

Sương mù phai nhạt ít nhiều

Người nhàn ngoạn cảnh ban chiều trèo lên

 

Chờ trăng mọc, triều yên sóng tạm

Vọng xa đưa, A Lạm sáo biên

Gió đầy mát rượi tràn hiên

Cầm canh rõ tiếng trống miền Tây Châu!

 

Lộc Bắc

Mars24