Thiêm Tự Xú Nô Nhi - Lý Thanh Chiếu

添字醜奴兒 - 李清照  Thiêm Tự Xú Nô Nhi 

                                      Lý Thanh Chiếu

 

窗前誰種芭蕉樹，     Song tiền thùy chúng ba tiêu thụ,

陰滿中庭。                 Âm mãn trung đình.

陰滿中庭，                 Âm mãn trung đình,

葉葉心心，                 Diệp diệp tâm tâm,

舒捲有餘清。             Thư quyển hữu dư thanh.

 

傷心枕上三更雨，     Thương tâm chẩm thượng tam canh vũ,

點滴霖霪。                 Điểm trích lâm dâm.

點滴霖霪，                 Điểm trích lâm dâm,

愁損北人，                 Sầu tổn bắc nhân,

不慣起來聽。             Bất quán khởi lai thinh.

 

Chú Thích

1 Thiêm tự xú nô nhi 添字醜奴兒: tên từ điệu. Tên khác là “Thiêm tự thái tang tử 添字採桑子”, “Xú nô nhi 醜奴兒” và “Thái tang tử 採桑子”. Sở dĩ nói “Thiêm tự” là vì mỗi đoạn có 5 câu thay vì 4 câu như cách nguyên thủy. Mỗi đoạn có 2 bình vận và 1 điệp vận.

 

B B B T B B T cú

B T B B vận

B T B B điệp vận

T T B B,

B T T B B vận

 

B B T T B B T cú

T T B B vận

T T B B điêp vận

B T B B, cú

T T T B B vận

 

2- Ba tiêu thụ 芭蕉樹: cây chuối.

3- Âm 陰: bóng mát của tán cây. Mãn 滿: đầy.

4 Trung đình 中庭: trong sân vườn.

5 Tâm tâm: chỉ lá non từ ruột cây chuối nhô ra trên ngọn.

6 Thư quyển 舒捲: tức là thư triển 舒展: mở ra, và quyển súc 卷缩: co rút. Chữ này nói về trạng thái của cây chuối, “thư” là trạng thái của lá chuối, “quyển” là trạng thái ruột cây chuối, lá chuối chưa mở ra. Ngoài ra chữ quyển 捲hay quyển 卷trùng âm với chữ quyển 婘là gương mặt đẹp.

7 Dư thanh 餘清: ý nói lá chuối cho người cảm giác mát mẻ dễ chịu. Những ấn bản cũ đều chép là “Dư thanh 餘清”, các ấn bản sau này lại chép là “Dư tình 餘情”. Chữ tình 情ở đây không được thỏa đáng vì đoạn trước của bài từ chỉ tả cảnh mà không tả tình.   

8 Chẩm thượng 枕上: trên gối, gối đầu trên cái gối lúc nằm ngủ.

9 Tam canh vũ 三更雨: mưa lúc canh ba, nói lên thời khắc nhớ nhung người khác.

10 Điểm trích 點滴: giọt nước.

11 Lâm dâm 霖霪: nguyên nghĩa là mưa dầm nhiều ngày, trong bài này ám chỉ tiếng mưa liên tục không ngừng.

12 Tổn 損: làm hại, suy tổn.

13 Bắc nhân 北人: chỉ những người ở trong vùng bị quân nước Kim chiếm đóng. Trong bài này chữ “Bắc nhân” ám chỉ chính tác giả.

14 Bất quán 不慣: không quen, không có thói quen.

 

Dịch Nghĩa

Bài từ theo điệu Thiêm Tư Xú Nô Nhi của Lý Thanh Chiếu.

Không biết ai đã trồng cây chuối ở trước cửa sổ.

Bóng mát đầy sân,

Bóng mát đầy sân.

Từng lá từng đọt non,

Cuốn và mở ra cho cảm giác mát mẻ dễ chịu.

 

Lòng buồn thương trằn trọc trên gối lúc canh ba trời đổ mưa.

Từng giọt nước mưa tí tách không ngừng,

Từng giọt nước mưa tí tách không ngừng.

Nghe thật buồn lòng vô hạn,

Không quen ngủ với tiếng mưa buồn bèn khởi thân ngồi nghe mưa rơi.

 

Phỏng Dịch

1- Thiêm Tự Xú Nô Nhi.

 

Ai trồng cây chuối bên song cửa,

Đầy bóng sân đình.

Đầy bóng sân đình,

Lá lá thân thân,

Thừa cuốn mở trong xanh,

 

Thương tâm mảnh gối đêm mưa gió,

Giọt nước loanh quanh.

Giọt nước loanh quanh,

Buồn nát hồn ta,

Tỉnh dậy ngóng âm thanh.

 

2- Giọt Ba Tiêu

Cây chuối bên song,

Ai người đã trồng.

Đầy sân bóng mát,

Lá đọt thừa trong.

 

Đêm xuống mưa tuôn,

Thương lòng trước gối.

Liên miên giọt buồn,

Ngồi nghe nước gội.

 

HHD 10-2019