Đạp Sa Hành - Khương Quỳ

踏莎行 - 姜夔  Đạp Sa Hành – Khương Qùy

自沔東來，丁未元日至金陵，江上感夢而作。Tự Miễn Đông lai, Đinh mùi nguyên nhật chí Kim Lăng, giang thượng cảm mộng nhi tác.

 

燕燕輕盈，                 Yến yến khinh doanh,

鶯鶯嬌軟。                 Oanh oanh kiều nhuyễn.

分明又向華胥見。     Phân minh hựu hướng hoa tư kiến.

夜長爭得薄情知，     Dạ trường tranh đắc bạc tình tri,

春初早被相思染。     Xuân sơ tảo bị tương tư nhiễm.

 

別後書辭，                 Biệt hậu thư từ,

別時針線。                 Biệt thời châm tuyến.

離魂暗逐郎行遠。     Ly hồn ám trục lang hàng viễn.

淮南皓月冷千山，     Hoài Nam hạo nguyệt lãnh thiên sơn,

冥冥歸去無人管。     Minh minh quy khứ vô nhân quản.

 

Chú Thích

1- Đạp sa hành 踏莎行: hay “Đạp thoa hành”, tên từ bài, còn gọi là Đạp tuyết hành 踏雪行, Liễu trường xuân 柳长春, gồm 58 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn 3 trắc vận. Cách luật:

 

X T B B cú

X B X T vận

X B X T B B T vận

X B X T T B B cú

X B X T B B T vận

 

X T B B cú

X B X T vận

X B X T B B T vận

X B X T T B B cú

X B X T B B T vận

 

X: bất luận; T: trắc thanh; B: bình thanh; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Miễn Đông 沔東: tên đất, nay là thị trấn Vũ Hán 武漢, thuộc tỉnh Hồ Bắc湖北, TH.   

3- Đinh mùi nguyên nhật 丁未元日: ngày mùng một tết năm đinh mùi 1187.

4- Yến yến 燕燕 và oanh oanh 鶯鶯: mượn để chỉ người khác thường là người nữ, người ấy. Cũng dùng để chỉ ý trung nhân, người thiếu nữ mà mình yêu mến.

5- Hoa tư 華胥: cảnh trong mộng.

6- Tranh đắc 爭得 = Chẩm đắc 怎得: sao được.

7- Lang hàng 郎行: bên phía người tình lang.

8- Hoài Nam 淮南: địa danh, thuộc tỉnh An Huy 安徽, TH.

9- Minh minh 冥冥: tối tăm hôn ám, cảnh giới u ám xa xôi.

10- Câu cuối: mượn ý câu thơ trong bài “Vịnh hoài cổ tích 詠懷古蹟 kỳ 3” của Đỗ Phủ 杜甫:

 

“環佩空歸月夜魂. Hoàn bội không quy nguyệt dạ hồn.”

“Hồn (nàng Chiêu Quân) đeo trang sức bỗng quay về trong đêm trăng.”

 

Dịch Nghĩa

Ghi chú của tác giả: Đi từ Miễn Đông, ngày mùng một năm đinh mùi đến Kim Lăng, năm ngủ trên thuyền, (mộng thấy người tình xưa), cảm động nên làm bài này.

 

Nàng có thân hình nhanh nhẹn,

Lời nói êm ái tốt đẹp.

Rõ ràng thấy trong giấc mộng đẹp.

(Tôi cô đơn tịch mịch trong) đêm dài, sao anh bạc tình biết được,

Mới đầu xuân đã sớm bị nhiễm tương tư.

 

Từ khi xa cách thư từ gửi nhau,

Nhớ lúc chia tay nàng kim chỉ sửa áo chàng.

Hồn phách nàng ly thân âm thầm theo đến bên chàng.

Ở Hoài Nam trăng sáng lạnh lẽo chiếu trên núi Thiên sơn.

Trong bóng tối u ám (Hồn phách) nàng quay về, cô đơn không ai săn sóc.

 

 

Phỏng Dịch

Đạp Sa Hành - Bạc Tình

 

Chim yến thân nhanh,

Chim oanh giọng nhuyễn.

Rõ ràng trong mộng từng tương kiến.

Bạc tình nào biết khổ đêm dài,

Đầu xuân sớm bị tương tư nhiễm.

 

Chia cách thư từ,

Chỉ kim lưu luyến.

Theo chàng hồn mộng thiên nhai viễn.

Hoài Nam trăng sáng lạnh thiên sơn,

Quay về u ám lòng tan biến.

 

HHD 10-2021