Thanh Bình Nhạc - Tân Khí tật 2

清平樂 - 辛棄疾  Thanh Bình Nhạc – Tân Khí Tật

檢校山園書所見  Kiểm giáo sơn viên thư sở kiến

 

斷崖修竹，                 Đoạn nhai tu trúc,

竹裏藏冰玉。             Trúc lý tàng băng ngọc.

路轉清溪三百曲，     Lộ chuyển thanh khê tam bách khúc,

香滿黃昏雪屋。         Hương mãn hoàng hôn tuyết ốc.

　　

行人繫馬疏籬，         Hành nhân hệ mã sơ ly,

折殘猶有高枝。         Chiết tàn do hữu cao chi.

留得東風數點，         Lưu đắc đông phong sổ điểm,

只緣嬌嫩春遲。         Chỉ duyên kiều nộn xuân trì.

 

Chú Thích

1- Thanh bình nhạc 清平樂: nguyên là một khúc hát của Đường giáo phường 唐教坊. Vì dùng 2 điệu thanh nhạc 清樂 và bình nhạc 平樂 nên được gọi là “Thanh bình nhạc”. Từ này có 46 chữ, đoạn trên có 4 trắc vận, đoạn dưới có 3 bình vận. Cách luật:

 

X X X T vận

X T B B T vận

X T X B B X T vận

X T X B X T vận

 

X T X T B B vận

X X X T X B vận

X T X B X T cú

X X X T B B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú hết câu; vận: vần

 

2- Kiểm giáo 檢校: kiểm tra.

3- Sơn viên 山園: chỗ ở của Tân Khí Tật ở Đái Hồ 帶湖.

4- Sở kiến 所見: điều mà mình trông thấy.

5- Đoạn nhai 断崖: vách núi dựng thẳng.

6- Tu trúc 修竹: giống trúc cao.

7- Băng ngọc 冰玉: như băng như ngọc (chỉ hoa tuyết mai nở vào cuối đông, thường có ơ phương bắc nước TH, Cao Ly và Nhật Bản).

8- Lộ chuyển 路轉: đường đi vòng vo.

9- Tam bách khúc 三百曲: 300 đoạn. Mượn câu thơ của Tô Thức 蘇軾 trong bài “Mai hoa nhị thủ 梅花二首”:

 

“幸有清溪三百曲，Hạnh hữu thanh khê tam bách khúc,

“不辭相送到黃州。Bất từ tương tống đáo Hoàng châu.

 

10- Tuyết ốc 雪屋: khu nhà mới của Tân Khí Tật.

11- Hành nhân 行人: người đi qua đường.

12- Sơ ly 疏籬: hàng rào thưa.

13- Chiết tàn 折殘: tàn héo.

14- Đông phong 東風: gió xuân.

15- Sổ điểm 數點: một số (hoa mai)

16- Duyên 緣: nguyên do, vì.

17- Kiều nộn xuân trì 嬌嫩春遲: mùa xuân đẹp nhưng đến muộn.

 

Dịch Nghĩa

Viết theo những điều trông thấy khi kiểm tra Sơn Viên.

Trên vách núi dựng đứng mọc khóm trúc thon cao,

Trong khóm trúc chứa (hoa mai) như băng thanh ngọc khiết.

Lúc hoàng hôn, hương thơm tràn ngập căn nhà phủ tuyết.

 

Người đi qua đường cột ngựa ở hàng rào thưa,

Hoa mai tàn vẫn còn cành cao.

(Trên cành cao) còn được vài đốm hoa trong gió xuân.

Chỉ vì mùa xuân tươi đẹp đến chậm (ở vùng núi này).

 

Phỏng Dịch

Thanh Bình Nhạc - Tảo Mai

 

Núi cao khóm trúc,

Giữa trúc chồi băng ngọc.

Đường chuyển suối trong ba trăm khúc,

Thơm khắp hoàng hôn tuyết ốc.

 

Người đi cột ngựa rào thưa,

Hoa thấp tàn ngọn cao chưa.

Phơ phất gió đông vài điểm,

Cũng do xuân chậm đong đưa.

 

HHD 12-2021