Bồ Tát Man - Vi Trang

菩薩蠻 - 韋莊  Bồ Tát Man – Vi Trang

 

紅樓別夜堪惆悵，     Hồng lâu biệt dạ kham trù trướng,

香燈半卷流蘇帳。     Hương đăng bán quyển lưu tô trướng.

殘月出門時，             Tàn nguyệt xuất môn thì,

美人和淚辭。             Mỹ nhân hòa lệ từ.

 

琵琶金翠羽，             Tỳ bà kim thúy vũ,

弦上黃鶯語。             Huyền thượng hoàng oanh ngữ.

勸我早歸家，             Khuyến ngã tảo quy gia,

綠窗人似花。             Lục song nhân tự hoa.

 

Chú Thích

1 Bồ tát man 菩薩蠻: tên từ điệu.

2 Hồng lâu 红樓: căn lầu sơn mầu hồng, phiếm chỉ căn nhà hoa lệ. Chữ này cũng được dùng để ám chỉ thanh lâu nơi kỹ nữ ở.

3 Kham 堪= na kham 那堪: sao chịu được = nả năng 哪能: sao có thể.

4 Kham trù trướng 堪惆悵: buồn phiền vì không chịu đựng được việc xẩy ra làm thất ý.

5 Hương đăng 香燈: đèn đốt bằng dầu có pha chất thơm.

6 Lưu tô 流蘇: dùng lông chim sơn mầu ngũ sắc hay dùng tơ ngũ sắc bện thành tua dua. Lưu tô trướng: tấm màn, tấm rèm có gắn tua dua nhiều mầu.

7 Tàn nguyệt 残月: trăng tàn, lúc sáng sớm. 

8 Tỳ bà 琵琶: đàn tỳ bà.

9 Kim thúy vũ 金翠羽: vật trang sức bằng vàng và ngọc thúy gắn trên cây đàn.

10 Huyền thượng hoàng oanh ngữ 弦上黄鶯語: ý nói tiếng đàn gẩy lên nghe như tiếng chim oanh hót, tiếng đàn nghe hay.

11 Quy 歸: về. Bản khác chép “Hoàn 還” cùng 1 ý nghĩa.

12 Lục song 綠窗: màn che cửa sổ mầu lục. Chữ này cũng ám chỉ nhà con gái nghèo, đối kháng với hồng lâu là nhà con gái giàu sang.

 

Dịch Nghĩa

Nơi lầu hồng trong đêm ly biệt, lòng buồn khó cưỡng,

Cái đèn đốt bằng dầu thơm chiếu lên tấm màn thêu tua dua ngũ sắc, kéo lên 1 nửa.

Đi ra cửa lúc trăng tàn,

Người đẹp nước mắt rưng rưng đưa tiễn.

(Nười đẹp hoặc người ra đi) gẩy đàn tỳ bà, trên cán đàn có trang sức lông chim phỉ thúy bằng vàng.

Trên dây đàn phát ra tiếng réo rắc như chim hoàng oanh hót.

(Người đẹp) khuyên tôi hãy sớm trở về nhà,

Nơi cửa sổ rèm xanh có người đẹp như hoa luôn chờ đợi.

 

Phỏng Dịch

 

1 Bồ Tát Man - Dạ Biệt

 

Lầu hồng giã biệt buồn da diết,

Rèm hoa buông lửng đèn leo lét.

Ra cửa lúc trăng tàn,

Mỹ nhân mi lệ tràn.

 

Tỳ bà vàng thúy ngọc,

Dây gẩy hoàng oanh khúc.

Chàng hãy sớm về nhà,

Bên song thiếp đợi chờ.

 

2 Dạ Biệt

 

Lòng buồn giã biệt lầu hồng,

Ánh đèn hiu hắt rèm buông nửa vời.

Trăng tàn ra cửa đầy vơi,

Mỹ nhân ủ rũ lệ rơi tạ từ.

 

Tỳ bà phỉ thúy dây tơ,

Tiễn nhau gẩy khúc chim gù hoàng oanh.

Dặn mình xong việc về nhanh,

Bên song người đẹp lung linh đợi chờ.

 

HHD 11-2019