Thu Nhật Khiển Hứng - Nguyễn Phi khanh

秋日遣興  -  阮飛卿

客枕槐亭又塞鴻， 

如霜吟鬢欲成蓬。 

閉門萬里連朝雨，
過眼三秋落葉風。
世態任他紈扇薄，
閑愁勸我酒杯空。
西窗一枕清眠足，
更詠新詩課小童。

Phiên Âm

Thu Nhật Khiển Hứng  -  Nguyễn Phi khanh

Khách chẩm hoè đình hựu tái hồng,
Như sương ngâm mấn dục thành bồng.
Bế môn vạn lý liên triêu vũ,
Quá nhãn tam thu lạc diệp phong.
Thế thái nhiệm tha hoàn phiến bạc,
Nhàn sầu khuyến ngã tửu bôi không. 

Tây song nhất chẩm thanh miên túc,
Cánh vịnh tân thi khoá tiểu đồng

 Chú Thích

(1)Khiển hứng遣興 thơ văn làm tùy hứng.

(2)Khách chẩm客枕 = gối khách = cái gối của khách dùng, chỉ qua đêm trong lúc lữ hành.

Hoè đình槐亭: xưa là chỗ nghỉ ngơi bên đường lúc lữ hành, xung quanh có trồng cây hòe. Ngày nay có nhiều địa danh tên là hòe đình như Hòe đình trạm槐亭站, Hòe đình thị trường, Đường hòe đình唐槐亭…. 

Tái hồng塞鴻: chim hồng nhạn ngoài biên ải.                         

(3)Ngâm mấn吟鬢: chòm tóc mai, mái tóc.Thường dùng trong văn chương xưa như: bạch nhập song ngâm mấn = hai chòm tóc mai đã trắng; ngâm mấn điêu sương = mái tóc tàn tạ như sương…

(4) Triêu朝 = buổi sáng, ngày.

(5) Quá nhãn 過眼：過目 quá mục, tỉ dụ sự vật biến mất thật nhanh.

Tam thu三秋: có nhiều nghĩa, ở đây là  1 thời gian dài. Thơ cổ có câu: nhất nhật bất kiến như tam thu hề 一日不见，如三秋兮= 1 ngày không gặp như xa cách đã lâu.

(6) người VN thường nói thế thái nhân tình bạc như vôi, trong bài này nói thế thái nhân tình mỏng như cái quạt lụa.

(7) Nhàn sầu闲愁=閒愁= nỗi sầu vô cớ.

(8)Tây song西窗: do thành ngữ: tiễn chúc tây song剪烛西窗Nguyên ý chỉ tâm tình nhớ vợ con ở xa, sau này cũng được dùng để chỉ bạn bè tụ hội thảo luận.

Thanh miên清眠: Bách độ bách khoa百度百科 giải thích:  Vị thảng ngọa tại sàng thượng hưu tức nhi vị nhập thụy谓躺卧在床上休息而未入睡: gọi là nằm trên giường nghỉ ngơi mà chưa vào giấc ngủ.

Túc足: đủ, có thể được.

Dịch nghĩa:

NGÀY THU KHIỂN HỨNG

Lữ khách tạm nghỉ ở hòe đình, lại có chim hồng ngoài ải,
Mái tóc như sương, muốn thành mớ cỏ bồng.
Nơi muôn dặm, đóng cửa, mưa suốt ngày,
Thoáng qua đã 3 thu, gió thổi lá rụng
Mặc cho thói đời như chiếc quạt lụa mỏng,
Mối sầu vô cớ xui ta cạn chén rượu.
Tựa gối bên song cửa tây, nghỉ ngơi đã đủ,
Lại vịnh bài thơ mới để dạy con trẻ.

Tạm Dịch:  

NGÀY THU TÙY HỨNG

Hòe đình gối khách chim hồng nhạn,

Mái tóc điểm sương tựa cỏ bồng.

Muôn dặm gài môn mưa suốt buổi,

Ba thu chuyển nhãn lá tùy phong.

Mặc cho thế thái mảnh tơ bạc,

Vơ vẩn buồn thương ly rượu nồng.

Ngơi nghỉ song tây một chiếc gối,

Bài thơ mới vịnh dậy nhi đồng.

HHD 9-15-2016

Chợt hứng mùa thu

Biên thùy quán trọ gặp chim hồng

Mái tóc như sương rối cỏ bồng

Ngàn dặm cửa gài mưa lướt thướt

Ba năm một thoáng lá rơi không

Mặc cho nhân thế xoay như quạt

Sầu lắng giục ta cạn chén nồng

Gối vải bên song tình khuây khỏa

Thêm thơ mới viết dậy nhi đồng

Lộc Bắc

Sept2016