Tây Giang Nguyệt - Tư Mã Quang

西江月·司馬光    Tây Giang Nguyệt  -  Tư Mã Quang

寶髻鬆鬆挽就，         Bảo kế tông tông vãn tựu,

鉛華淡淡妝成。         Diên hoa đạm đạm trang thành.

青煙翠霧罩輕盈，     Thanh yên thúy vụ trạo khinh doanh,

飛絮遊絲無定。         Phi nhứ du ty vô định.

相見爭如不見，         Tương kiến tranh như bất kiến,

多情何似無情。         Đa tình hà tự vô tình.

笙歌散後酒初醒，     Sinh ca tán hậu tửu sơ tinh,

深院月斜人靜。         Thâm viện nguyệt tà nhân tĩnh.

Chú Thích

1- Tây Giang Nguyệt 西江月: nguyên la bài hát của Đường giáo phường, sau dùng làm từ điệu. Điệu này có 50 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn 2 bình vận và 1 hoặc 2 diệp vận (cùng vận nhưng khác thanh). Cách luật:

X T X B X T cú

X B X T B B vận

X B X T T B B vận

X T X B X T diệp vận

 

X T X B X T cú

X B X T B B vận

X B X T T B B vận

X T X B X T diệp vận

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

2- Bảo kế (kết) 寶髻 : Búi tóc có cài thêm những trang sức quý giá.

3- Tông tông 鬆鬆: lỏng lẻo, bù xù. Chữ tông 鬆 có khi dùng lẫn với chữ tùng 松.

4- Vãn 挽: vãn phát 挽髮 = vấn tóc. Bản khác chép vãn 晚 = buổi chiều, muộn, chậm trễ.

5- Diên hoa 鉛華: Phấn dùng để hóa trang.

6- Thanh yên thúy vụ 青煙翠霧: hình dung cái mũ hay nón của phụ nữ quý phái thời xưa thường đội là phụng quan 鳳冠 và châu thúy quan 珠翠冠 có trang sức châu bảo xanh đỏ đẹp đẽ. Có bản chép hồng yên 紅煙 = khói hồng thay vì thanh yên.

7- Khinh doanh 輕盈: vẻ mỹ lệ của phụ nữ.

8- Phi nhứ du ty vô định 飛絮遊絲無定: cành liễu rủ và tơ nhện bay phất phơ lung tung.

9- Tranh như 爭如: chẩm như 怎如 = sao như.

10- Đa tình 多情: nhiều tình cảm. Bản khác chép “Hữu tình 有情: có tình”.

11- Sinh 笙: cái sênh, một loại kèn cổ xưa. Sinh ca 笙歌: tiếng sênh và tiếng hát, ám chỉ ca nhạc.

12- Tinh 醒: tỉnh rượu.

Dịch Nghĩa

Búi tóc bồng đã vấn thành,

Dồi ít phấn sơ xài là hóa trang xong.

Khói xanh sương biếc trùm lên người đẹp.

(Mũ lộng lẫy, quần áo lụa là xanh đỏ trùm lên thân hình người đẹp)

Nhánh liễu tơ nhện bay vô định.

(Dáng vẻ của y phục khi múa hát như nhánh liễu tơ nhện bay phất phơ)

Gặp nhau sao như không gặp.

Hữu tình lại tựa vô tình.

Sau lúc ca nhạc đã hơi tỉnh rượu.

Trăng sáng nơi thâm viện, người yên tĩnh.

Phỏng Dịch

(1) Tây Giang Nguyệt – Tình Kỹ Nữ

 

Mái tóc bồng bồng mới vấn,

Phấn son nhạt nhạt vừa thành.

Kiều hồng phủ lớp khói sương xanh,

Phơ phất tơ mành liễu nhánh.

 

Gặp mặt thà rằng chẳng gặp,

Đa tình sao như không tình.

Hát ca xong tỉnh rượu loanh quanh,

Thâm viện trăng thanh người tĩnh.

 

(2) Tình Kỹ Nữ

 

Búi tóc vấn vừa xong,

Phấn son nhạt điểm hồng

Khói xanh suơng biếc phủ,

Tơ liễu nhẹ nghi dung.

 

Gặp nhau thà chẳng gặp,

Tình có như không tình.

Hát ca xong rượu tỉnh,

Thâm viện ánh trăng thanh.

HHD 10-20-2017