Vọng Giang Nam Kỳ 1 - Lý Dục

望江南 - 李煜 Vọng Giang Nam - Lý Dục

其一 Kỳ 1 

多少淚，                      Đa thiểu lệ,

斷臉復橫頤。             Đoạn kiểm phục hoành di.

心事莫將和淚說，     Tâm sự mạc tương hòa lệ thuyết,

鳳笙休向淚時吹；     Phụng sanh hưu hướng lệ thời xuy;

腸斷更無疑。             Trường đoạn cánh vô nghi.

多少恨，                      Đa thiểu hận

昨夜夢魂中。             Tạc dạ mộng hồn trung.

還似舊時游上苑，     Hoàn tự cựu thời du thượng uyển,

車如流水馬如龍，     Xa như lưu thủy mã như long,

花月正春風。             Hoa nguyệt chính xuân phong.

Chú Thích

1- Vọng Giang Nam 望江南：tên từ điệu, còn gọi là Mộng du sơn 梦游仙, Mộng giang nam 梦江南, Giang nam hảo 江南好, Ức giang nam 忆江南 v.v...Song điệu, 54 chữ, tổng cộng 6 bình vận.

2- Đoạn kiểm 斷臉：lau sạch nước mắt đang chảy trên má. Toàn Đường thi  全唐诗 chép là triêm tụ  沾袖 : ướt tay áo vì lau nước mắt.. Đoạn 斷 = sát đoạn 擦斷: lau sạch.

3- Di  颐: gò má, cằm.

4- Đoạn kiểm phục hoành di 斷臉复橫頤: lau sạch nước mắt trên mặt lại có nước mắt chảy ở cằm. ý nói nước mắt chan hòa.

5- Tâm sự 心事：việc lòng, việc suy nghĩ hay kỳ vọng ở trong tâm tư.

6- Tương 將：lấy, cầm, đem.

7- Hòa 和：cùng với. bản khác chép như 如

8- Thuyết 說：nói. Bản khác chép trích (địch) 滴 =  nhỏ giọt. Hòa lệ thuyết 和淚說：vừa rơi nưóc mắt vừa nói.

9- Sanh 笙：cái sênh, một loại nhạc cụ giống tiêu sáo, có nhiều ống. Phụng sanh: Tương truyền ngươi Tiêu Sử萧史 thối tiêu rất hay. Bà Mục Lộng Ngọc  穆弄玉vì mê tiếng tiêu nên gả cho Tiêu Sử. Sau này bà Mục Lộng Ngộc thổi tiêu cũng rất hay đến nỗi chim phụng bay xuống nghe. Về sau 2 vợ chồng cưỡi phụng bay đi mất. Từ đó có danh từ phụng tiêu, phụng sanh. Có người nói vì hình thù cái sênh giống như con chim phụng nên gọi là phụng sanh.

10- Hưu 休：không cần.

11- Hướng 向：quay về, hướng về.

12- Lệ thời 淚時：lúc đau lòng rơi nước mắt. bản khác chép nguyệt minh: lúc trăng sáng.

13- Xuy 吹：thổi tiêu, sáo, sênh...

14- Trường đoạn 腸斷：cực độ thương tâm.

15- Cánh 更：càng thêm.

16- Vô nghi: không còn nghi ngờ gì nữa.

17- Mộng hồn 梦魂：Người xưa cho rằng trong lúc ngủ linh hồn có thể rời thể xác cho nên mới có chữ mộng hồn.

18 Hoàn tự 還似 = hoàn thị 還是: vẫn còn là, hay là.

19- Thượng uyển 上苑：vườn của hoàng cung.

20- Xa như lưu thủy mã như long 車如流水馬如龍：hình dung xe ngựa đi qua lại liên tục tấp nập.

21- Hoa nguyệt 花月：hoa và trăng, phiếm chỉ cảnh sắc mỹ diễm. Hoa nguyệt chính xuân phong 花月正春風: Hình dung cảnh đẹp mùa xuân, có hoa có trăng có gió xuân mơn man.

Dịch Nghĩa

(Tôi có) bao nhiêu nước mắt.

Gạt lệ trên má còn đầy trên cằm. (Gạt lệ chan hòa trên mắt, môi)

Tâm sự không thể nói trong lúc khóc,

Tiếng tiêu tiếng sênh xin đừng thổi lúc tôi rơi nước mắt,

Không còn nghi ngờ gì hiện tại tôi đang buồn lòng tan nát.

(Tôi có) bao nhiêu điều hận.

Đêm qua hồn tôi trong giấc mộng,

Còn như thời xưa đi chơi trong vườn thượng uyển.

Xe như nước chảy ngựa như rồng, (ý nói ngựa xe đi miên man như nước chảy)

Muôn hoa (lay động dưới) ánh trăng trong gió xuân.

Phỏng Dịch

Nước Mắt và Hận Lòng

Gạt lệ chan hòa trên mắt môi,

Việc lòng nuớc mắt không pha lời.

Tiêu sầu đừng thổi buồn tan nát,

Ngờ vực chi đây dạ rối bời.

Sân hận đêm qua trong giấc mộng,

Về thăm thượng uyển thời xa xôi.

Xe như nước chảy ngựa hùng tráng,

Hoa nguyệt gió xuân đẹp cuộc đời.

HHD 8- 2018

Vọng Giang Nam_Hận Lệ

Biết bao lệ

Dọc má lại ngang môi

Tâm sự khôn hòa cùng nước mắt

Phượng tiêu ngưng thổi lúc châu rơi

Chắc chắn đứt ruột thôi!

Biết bao hận!

Đêm qua lúc mơ mòng

Ngỡ như thuở trước du thượng uyển

Xe như nước chảy, ngựa như rồng

Trăng hoa nhuốm xuân phong

Lộc Bắc

Aug2018

-------------------------------------------------------------------

望江南 - 李煜     Vọng Giang Nam - Lý Dục

其二 Kỳ 2

　　

閒夢遠，                      Nhàn mộng viễn,

南國正芳春。             Nam quốc chính phương xuân.

船上管弦江面淥，        Thuyền thượng quản huyền giang diện lục,

滿城飛絮滾輕塵，     Mãn thành phi nhứ cổn khinh trần,

忙殺看花人！             Mang sát khán hoa nhân!　　

 

閒夢遠，                      Nhàn mộng viễn,

南國正清秋。             Nam quốc chính thanh thu.

千里江山寒色遠，     Thiên lý sơn hàn sắc viễn,

蘆花深處泊孤舟。     Lô hoa thâm xứ bạc cô châu.

笛在月明樓。             Địch tại nguyệt minh lâu.　  　

 

Chú Thích

1- Vọng Giang Nam 望江南：tên từ điệu, còn gọi là Vọng giang mai 望江梅, Ức giang nam 憶江南, gồm 54 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn 5 câu có 3 bình vận. Cũng có người chia ra thành 2 bài đơn điệu, mỗi bài 5 câu. Cách luật:

 

B X T cú

X T T B B vận

X T X B B T T cú

X B B T T B B vận

B T T B B vận

 

B X T cú

X T T B B vận

X T X B B T T cú

X B B T T B B vận

B T T B B vận

 

2- Nhàn 閒: sinh hoạt chán nản của người bị giam lỏng.

3- Mộng viễn 梦远: mộng thấy nơi xa xăm. Cũng có thể hiểu là giấc mộng dài.

4- Nam quốc 南国：Nước Nam Đường.

5- Phương xuân 芳春: mùa xuân đẹp đẽ. Chính phương xuân: đúng lúc mùa xuân mỹ lệ.

6- Quản huyền 管弦: Ống sáo và dây đàn. Phiếm chỉ nhạc khí diễn tấu, cũng phiếm chỉ nhạc cụ.

7- Lục 淥：trong vắt. Bản khác chép lục 绿 = mầu xanh lục. Giang diện lục  江面淥: trên mặt sông nước trong vắt.

8- Phi nhứ 飛絮: Nhành dương liễu bay phất phơ.

9- Cổn 滾: cổn động = chuyển động. Bản khác chép cổn 輥: quay.

10- Khinh trần 輕塵: bụi nhỏ, nhẹ. Toàn câu ý nói những nhành liễu nhỏ như bụi tại không trung lay động.

11- Mang sát 忙殺: cũng như nói mang tử 忙死: bận chết đi được. Bản khác chép sầu sát 愁殺: buồn chết đi được. Chữ sát 殺 ở đây đồng nghĩa với chữ sát 煞 = "rất".

12- Thanh thu 清秋：Trời thu thanh sảng. Thường ám chỉ thâm thu 深秋 = cuối thu.

13- Hàn sắc 寒色: Mầu sắc cảnh vật trong khí lạnh của mùa thu.

14- Viễn 遠: xa. Bản khác chép mộ 暮：buổi chiều.

15- Lô hoa 蘆花 = lô vi hoa 蘆葦花: hoa lau.

16- Bạc 泊 = đình bạc 停泊: thuyền đỗ tại bến.

17- Nguyệt minh 月明 = nguyệt quang 月光: ánh sáng trăng.

 

Dịch Nghĩa

Bài từ theo điệu vọng giang nam của Lý Dục

Nhàn mộng đến nơi xa,

Nước Nam đang ở mùa xuân diễm lệ.

Trên thuyền tiếng đàn sáo (vang vang), nước sông 1 phiến trong xanh.

Đầy thành nhánh tơ liễu như bụi nhẹ lay động,

Người đi xem hoa thật là bận rộn.

 

Nhàn mộng đến nơi xa,

Nước Nam đang giữa mùa thu thanh sảng.

Giang sơn ngàn dặm đến xa xa (nhẹ phủ) một mầu thu lạnh.

Ở nơi thâm sâu có hoa vi lau có chiếc thuyền đậu bến.

Có tiếng sáo ở nơi lầu cao dưới ánh trăng.

 

Phỏng Dịch

 

Mộng Đến Nơi Xa

 

Mộng đến nước Nam xuân diễm lệ,

Trên thuyền đàn sáo nước sông xanh.

Khắp thành nhánh liễu bay tơ bụi,

Mải miết xem hoa bước vội nhanh.

 

Mộng đến nước Nam thu khí sảng,

Sắc hàn ngàn dặm phủ giang san.

Hoa lau rừng thẳm thuyền neo bến,

Tiếng sáo lầu cao ánh nguyệt lan.

 

HHD 8-2018

 

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Vọng Giang Nam- Mộng Viễn

Nhàn mơ mộng

Nước Nam xuân thuận hòa

Trên thuyền sáo đàn, sông nước biếc

Đầy thành bông bụi ẩm bay qua

Mải miết khách xem hoa

 

Nhàn mơ mộng

Nước Nam vào cuối thu

Ngàn dặm giang sơn chiều vẻ lạnh

Cô thuyền sâu thẳm đậu bờ lau

Sáo vẳng trăng soi lầu

Lộc Bắc Aug2018