Định Phong Ba - Liễu Vĩnh

定風波慢 - 柳永  Định Phong Ba Mạn - Liễu Vĩnh

自春來、慘綠愁紅，Tự xuân lai, thảm lục sầu hồng,

芳心是事可可。         Phương tâm thị sự khả khả.

日上花梢，                 Nhật thượng hoa sao (tiêu),

鶯穿柳帶，                 Oanh xuyên liễu đái,

猶壓香衾臥。             Do áp hương khâm ngọa.

暖酥消,                        Noãn tô tiêu,

膩雲嚲。                     Nị vân đả.

終日厭厭倦梳裹。     Chung nhật yếm yếm quyện sơ khỏa.

無那。                         Vô ná.

恨薄情一去，             Hận bạc tình nhất khứ,

音書無個。                 Âm thư vô cá.

早知恁般麼。                      Tảo tri nhiệm ban ma.

悔當初、不把雕鞍鎖。      Hối đương sơ, bất bả điêu an tỏa.

向雞窗,                                 Hướng kê song,

只與蠻箋象管，                  Chỉ dữ man tiên tượng quản,

拘束教吟課。                      Câu thúc giao ngâm khóa.

鎮相隨，                              Trấn tương tùy,

莫拋躲。                              Mạc phao đóa.

針線閒拈伴伊坐。              Châm tuyến nhàn niêm bạn y tọa.

和我，                                  Họa ngã.

免使年少，                          Miễn sử niên thiếu,

光陰虛過。                          Quang âm hư quá.

Chú Thích

1- Đinh Phong Ba Mạn 定風波慢 hay Định phong ba (mạn khúc) 定風波(慢曲): có khi chỉ được nói vắn tắt là “Định phong ba”, tên từ điệu, gồm 100 hoặc 99 chữ, đoạn trước 11 câu có 6 trắc vận, đoạn sau 11 câu có 7 trắc vận (kể cả chữ ma, âm quan thoại đọc là mỏ [mó])

2- Thảm lục sầu hồng 慘綠愁紅: lá cây xanh và hoa sầu khổ.

3- Phương tâm芳心: tâm tình của thiếu nữ.

4- Thị sự 是事: = sự sự 事事: mọi việc, phàm sự.

5- Khả khả 可可: không chú ý, không quan tâm.

6- Thị sự khả khả 是事可可: không chú ý đến việc gì, không hứng thú.

7- Hoa tiêu (sao) 花梢: ngọn của cành hoa, nhan sắc diễm lệ.

8- Liễu đái 柳帶: cành liễu, nhành liễu, nhánh liễu.

9- Hương khâm 香衾: chăn gấm lụa ướp hương thơm.

10- Noãn tô 暖酥: ám chỉ da thịt của phụ nữ mềm mại.

11- Tiêu 消 = tiêu sấu 消瘦: hao gầy.

12- Đả 嚲: vẻ rủ xuống.

13- Nị vân 膩雲: ám chỉ mái tóc phụ nữ. Nị vân đả 膩雲嚲: đầu tóc tán loạn.

14- Sơ khỏa 梳裹: chải đầu trang điểm.

15- Vô ná 無那: vô nại, không làm sao được.

16- Bạc tình 薄情: tình cảm chóng phai.

17- Nhiệm ban 恁般: như thế này, như thế kia.

18- Nhiệm ban ma 恁般麼 = giá ma 这么: như thế này. Bản khác chép “Nhiệm ma 恁麼”: cùng một ý nghĩa và tổng số chữ của bài từ giảm xuống chỉ còn 99 chữ. Âm quan thoại "mả [má]" là vần trắc.

19- Đương sơ 當初: lúc đầu, lúc trước.

20- Điêu an 雕鞍: yên ngựa chạm trổ hoa mỹ, ám chỉ con ngựa quý, cũng ám chỉ cưỡi ngựa.

21- Kê song 雞窗: thư phòng hay cửa sổ ở thư phòng.

22- Man tiên 蠻箋: giấy có mầu sắc.

23- Tượng quản 象管: ngà voi dùng làm quản bút.

24- Man tiên tượng quản 蠻箋象管: giấy và bút.

25- Trấn 鎮 = trấn nhật鎮日: suốt ngày.

26- Phao đoá 拋躲: trốn tránh, tránh mặt.

27- Họa ngã 和我: cho phép tôi, chấp thuận cho tôi (和ở đây đọc là họa).

28- Quang âm 光陰: thời gian.

29- Quang âm hư quá 光陰虛過: thời gian đi qua trống không, không làm được gì.

Dịch Nghĩa

Bài từ theo điệu Định phong ba của Liễu Vĩnh.

Từ lúc vào xuân đến nay (nhìn) lá xanh hoa đỏ (chỉ toàn mang lại) sầu thảm,

Tâm tình không còn chú ý được vào việc gì.

Mặt trời đã lên đến ngọn cành hoa,

Chim oanh nhảy nhót trên cành liễu.

(Tôi) còn nằm đắp chăn.

(Thân thể) mềm mại hao gầy,

Mái tóc rủ xuống (tán loạn).

Suốt ngày chán nản, mệt mỏi chải đầu trang điểm.

Không làm sao được.

Hận kẻ bạc tình một khi đã ra đi,

Thư tín tin tức toàn không.

Sớm biết như thế này.

Hối rằng lúc trước đã không nhốt con bảo mã lại.

(Bắt chàng ta) ở trong thư phòng,

Chỉ cùng bạn với giấy bút,

Bó buộc (chàng ta) đọc sách học bài.

Lúc nào cũng bên nhau,

Không trốn tránh.

(Mình) thong thả lo việc kim chỉ, bạn với chàng ngồi.

Thuận cho tôi.

Không làm cho tuổi niên thiếu,

(Và) thời gian qua đi trống rỗng (vô ích đau khổ chờ đợi)

Phỏng Dịch

Mộng ước Thanh Xuân

Từ lúc xuân vừa đến,

Lá hoa ảm đạm buồn.

Thiếu nữ tâm tình loạn,

Thời ơ mọi việc buông.

Ánh dương chạm khóm hoa,

Nhành liễu chim oanh ca.

Thiếp đắp chăn nằm khểnh,

Thân gầy tóc rối xòa.

Suốt ngày người nhợt nhạt,

Không muốn dậy sơ trang.

Chán hận người tình bạc,

Một đi thư chẳng màng.

Sớm biết chuyện như thế,

Thiếp giam con ngựa quý.

Bắt chàng ngồi góc phòng,

Cùng giấy bút rèn chí.

Suốt ngày quấn quít nhau,

Không trốn tránh đi đâu.

Kim chỉ thiếp ngồi đấy,

Bạn chàng tình thấm sâu.

Thuận cho niên thiếu duyên đầu,

Quang âm chẳng để lỡ câu xuân thì.

HHD 9-2019

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Định Phong Ba Mạn - Liễu Vĩnh 

1-     

Từ xuân đến, xanh đỏ thảm sầu

Tâm tình mọi sự không khá

Mặt trời ngọn hoa

Oanh truyền nhành liễu

Đắp chăn hương nấn ná

Thân hao gầy

Mái tóc lả

Suốt ngày chán nản, đầu biếng khỏa

Không cả

Hận kẻ bạc tình khuất

Thư tín không có

 

Như thế này sớm rõ.

Hối không nhốt con ngựa vàng khi đó

Trong thư phòng

Chỉ làm bạn cùng giấy bút

Chăm học hành buộc bó

Luôn bên nhau

Lẩn tránh khó

Kim chỉ nhàn, ngồi chung một chỗ

Thuận cả

Không để tuổi trẻ,

Tháng ngày uổng phí!         

2-               

Xuân về mọi sự thảm sầu

Chẳng còn chú ý nơi đâu, sự nào

Nắng cao, nhành liễu oanh chào

Đắp chăn nấn ná xanh xao thân gầy

 

Đầu bù rối, trí dại ngây

Suốt ngày chán nản, tóc mây biếng cài

Hận chàng bạc bẽo ngày phai

Tình thư chẳng có, một vài lời thăm!

 

Nếu như biết sớm lỡ lầm

Ngựa hoang giữ kỹ, toàn tâm thư phòng

Bạn cùng sách vở bút lông

Học hành chăm chỉ bõ công giúp chàng

 

Luôn bên nhau, khó trễ tràng

Ngồi chung một chỗ an nhàn may thêu

Một công đôi chuyện thuận chiều

Tháng ngày, tuổi trẻ chẳng tiêu phí hoài!

 

Lộc Bắc

Mai20