Dạ Hành Thuyền - Âu Dương Tu

夜行船 - 歐陽修  Dạ Hành Thuyền – Âu Dương Tu

 

憶昔西都歡縱。                  Ức tích Tây đô hoan túng.

自別後、有誰能共。          Tự biệt hậu, hữu thùy năng cộng.

伊川山水洛川花，              Y xuyên sơn thủy lạc xuyên hoa,

細尋思、舊遊如夢。          Tế tầm tư, Cựu du như mộng.

 

今日相逢情愈重。              Kim nhật tương phùng tình dũ trọng.

愁聞唱、畫樓鐘動。          Sầu văn xướng, họa lâu chung động.

白髮天涯逢此景，           Bạch phát thiên nhai phùng thử cảnh,

倒金尊、殢誰相送。          Đảo kim tôn, thế thùy tương tống.

 

Chú Thích

1 Dạ hành thuyền夜行船: tên từ bài. Bài này có 55 chữ, đoạn trước và đoạn sau đều có 4 câu, 3 trắc vận. Cách luật:

 

X T X B B T vận

T X X, T B B T vận

X B B T T B B cú

X X X, T B X T vận

　　

B T B B B T T vận

B B T, T B X T vận

X X X X X X X cú

T X X, T B X T vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2 Ức tích 憶昔: Nhớ lúc xưa.

3 Tây đô 西都:  tức là thành Lạc Dương 洛阳, ở phía tây kinh đô Biện Lương của nhà Bắc Tống.

4 Hoan túng 歡縱:

5 Y xuyên 伊川 = Y hà 伊河: tên sông, bắt nguồn từ Hùng Nhĩ sơn 熊耳山, chẩy qua Lạc Dương 洛阳 rồi nhập với sông Lạc hà 洛河, TH.。

6 Lạc xuyên 洛川 = Lạc thủy 洛水: băt nguồn từ Trủng Lĩnh sơn 冢岭山, tỉnh Thiểm Tây 陕西, TH.

7 Tế tầm tư 細尋思: tìm tòi kỹ lưỡng trong tâm tư.

8 Cựu du 舊遊: bạn bè cũ của Au Dương Tu.

9 Dũ trọng 愈重: càng nặng thêm, càng thâm sâu hơn.

10 Văn xướng 聞唱: nghe tiếng hát.

11 Câu “Sầu văn xướng, họa lâu chung động 愁聞唱、畫樓鐘動” có thể hiểu là: tác giả gặp lại 1 người bạn cũ, hai người hàn huyên nghe ca nữ hát những bài từ của cả nhóm trước đây đã từng xướng họa với nhau, nay thì mỗi người mỗi nơi, kẻ mất người còn mà cảm thấy buồn lòng. Cùng lúc đó tiếng chuông trên nhà lầu vang lên cảnh tỉnh 2 người đã đến giờ ly biệt. Cũng có thể hiều là hai người đang hàn huyên chuyện vãn với nhau thì tiếng chuông trên họa lâu vang động nhắc nhở đã đến giờ ly biệt vì vậy 2 người cảm thấy sầu vô hạn.

12 Họa lâu 畫樓: nhà lầu sang trọng.

13 Chung động 鐘動: tiếng chuông vang động.

14 Đảo kim tôn 倒金尊: dốc ngược chén vàng, uống cạn, bottom up.

15 Thế 殢 = thế lưu滞留: chìm đắm trong, trầm mê, ám chỉ say rượu túy lúy.

16 Tương tống 相送: đưa tiễn nhau.

 

Dịch Nghĩa

Nhớ lại năm xưa ở Tây Đô (cùng bạn bè) hoan lạc phóng túng.

Từ lúc biệt ly đến nay, không còn ai tụ hội với mình.

(Nhớ lại lúc cùng nhau ngắm) cảnh sơn thủy ở Y xuyên và xem hoa ở Lạc xuyên.

Hồi ức kỹ lại, những cuộc vui chơi xưa như một giấc mộng.

 

Hôm nay gặp lại nhau, tình cảm càng thêm thâm trọng.

Buồn nghe hát (những bài từ xưa), tiếng chuông trên lầu hoa vang động (như nhắc nhở đến giờ chia tay).

Hai mái tóc bạc ở nơi chân trời, gặp nhau trong cảnh ngộ này,

Uống cạn chén rượu nồng, say túy túy không cần biết ai đưa tiễn ai.

 

Phỏng Dịch

1 Dạ Hành Thuyền - Nhớ Xưa

 

Nhớ lúc Tây Đô hào phóng.

Biệt ly rồi, Với ai chung sống.

Y Hà sông núi Lạc Thủy hoa,

Nghĩ kỹ ra, vui xưa như mộng.

 

Gặp gỡ hôm nay tình thấy nặng.

Sầu nghe hát, gác hoa chuông động.

Đầu bạc chân trời gặp cảnh ấy,

Cạn chén vàng, tiễn ai cũng đúng.

 

2 Nhớ Xưa

Nhớ xưa vui nhộn thành Tây,

Chia tay bạn cũ còn ai với mình.

Dòng sông sơn thủy hoa xinh,

Ngao du nghĩ kỹ cũng thành mộng say.

 

Tương phùng tình nặng hôm nay,

Chuông ngân tiếng hát buồn vây não lòng.

Chân trời tóc bạc long đong,

Cạn ly túy lúy ta cùng tiễn nhau.

 

HHD 8-2020

 

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Dạ Hành Thuyền

 

1-

Nhớ xưa, Tây đô phóng túng

Sau chia tay, chẳng ai chung đụng

Sông núi Y Xuyên, hoa Lạc Xuyên

Nghĩ kỹ lại, cuộc chơi như mộng

 

Hôm nay tương phùng, tình thêm trọng

Hát nghe buồn, lầu cao chuông vọng

Tóc bạc cuối trời, chung cảnh ngộ

Dốc chén say, ai đưa ai ngóng…

 

2-

Nhớ khi xưa Tây đô phóng túng

Sau chia tay chung đụng chẳng qua

Y Xuyên núi, Lạc Xuyên hoa

Cuộc chơi nghĩ lại như qua mơ mòng

 

Hôm nay gặp, tình càng thêm trọng

Nghe hát buồn, chuông vọng lầu cao

Cuối trời tóc bạc nôn nao

Rượu nồng cạn chén đưa nhau chẳng cần!

Lộc Bắc

Aout20