Đào Nguyên Ức Cố Nhân - Tần Quan

桃源憶故人 - 秦觀  Đào Nguyên Ức Cố Nhân - Tần Quan

 

玉樓深鎖多情種，     Ngọc lâu thâm tỏa đa tình chủng,

清夜悠悠誰共？         Thanh dạ du du thùy cộng?

羞見枕衾鴛鳳，         Tu kiến chẩm khâm uyên phụng,

悶則和衣擁。             Muộn tắc hòa y ủng.

 

無端畫角嚴城動，     Vô đoan họa giác nghiêm thành động,

驚破一番新夢。         Kinh phá nhất phiên tân mộng.

窗外月華霜重，         Song ngoại nguyệt hoa sương trọng,

聽徹梅花弄。             Thính triệt mai hoa lộng.

 

Chú Thích

1- Đào nguyên ức cố nhân: tên từ bài. Tên khác là “Ngu mỹ nhân ảnh 虞美人影”, “Túy đào viên 醉桃園”, “Hạnh hoa phong 杏花風”. Chữ “Cố nhân” trong bài này là để chỉ người tình, người bạn luyến ái của mình. Bài này có 48 chữ, đoạn trước và đoạn sau đều có 4 trắc vận. Cách luật:

 

X B X T B B T vận

X T X B X T vận

X T X B X T vận

X T B B T vận

 

X B X T B B T vận

X T X B X T vận

X T X B X T vận

X T B B T vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; vận: vần

 

2- Ngọc lâu 玉樓: lầu ngọc, lầu hoa lệ, thường chỉ nơi phụ nữ ở.

3- Thâm tỏa 深鎖: khoá kín.

4- Đa tình 多情: nhiều tình cảm, chung tình. Bản khác chép “Bạc tình 薄情: không chung tình”.

5- Du du 悠悠: dằng dặc.

6- Tu kiến 羞見: sợ phải nhìn thấy.

7- Chẩm khâm 枕衾: gối và chăn.

8- Uyên phụng 鴛鳳: hình thêu chim uyên ương, chim phụng hoàng trên chăn, gối.

9- Tắc 則: thì, thời.

10- Hòa y ủng 和衣擁: cứ để nguyên áo quần nằm ngủ (không thay đổi áo ngủ, thụy y).

11- Vô đoan 無端: vô cớ.

12- Họa giác 畫角: tù và dùng trong quân đội.

13- Nghiêm thành 嚴城: thành quách được phòng thủ nghiêm mật.

14- Nguyệt hoa 月華: ánh sáng trăng.

15- Sương trọng 霜重: sương dầy đặc.

16- Thính triệt 聽徹: nghe hết, nghe trọn, nghe xong.

17- Mai hoa lộng 梅花弄: tên một bài nhạc thổi sáo.

 

Dịch Nghĩa

Người đa tình tự khóa kín mình trong căn lầu ngọc,

Đêm thanh dài dằng dặc ở cùng với ai đâu?

Nhìn chăn gối thêu uyên ương phụng hoàng mà thấy xấu hổ.

Buồn bã cứ để nguyên y phục (mà nằm ngủ).

 

Bỗng nhiên nghe tiếng tù và vang động thành quách được canh phòng nghiêm nhặt.

Kinh phá giấc mộng mới chớm.

Ngoài cửa sổ có ánh trăng và sương đêm dầy đặc,

Nghe hết bài sáo “Mai hoa lộng” (từ xa vọng lại).

 

Phỏng Dịch

Giấc Ngủ Cô Đơn

 

Khóa chặt đa tình trong ngọc lâu,

Đêm thanh dằng dặc với ai đâu?

Gối chăn hổ thẹn uyên ương phụng,

Khoác cả y xiêm đượm mối sầu.

 

Vô cớ tù và vang động thành,

Giấc mơ vừa đến nát tan tành.

Ngoài song trăng sáng sương dầy đặc,

Nghe trọn mai hoa tiếng sáo lanh.

 

HHD 05-2021

Bản Dịch của Lộc Bắc

Đào Nguyên Ức Cố Nhân - Tần Quan

 

1-     

Lầu cao khóa kín đa tình giống

Đêm mát dài cùng ai sống

Xấu hổ gối chăn thêu uyên phụng

Sầu miên nguyên áo sống.

 

Bỗng tù-và lay nghiêm thành động

Phá tan chớm cơn mơ mộng

Ngoài song nguyệt hoa sương nặng

Nghe hết “mai hoa lộng”

 

2-     

Giống đa tình lầu cao khóa chặt

Sống cùng ai đêm mát vô cùng?

Hổ ngươi uyên phụng thêu chung

Để nguyên áo sống chập chùng giấc đêm

 

Bỗng tù-và thành nghiêm lay động

Phá tan ngay giấc mộng mới qua

Ngoài song sương nặng trăng tà

Nghe xong tiếng sáo mai hoa vọng về!

 

Lộc Bắc

Jun23