Điệp Luyến Hoa - Tần Quan

蝶戀花 - 秦觀  Điệp Luyến Hoa - Tần Quan

 

曉日窺軒雙燕語，     Hiểu nhật khuy hiên song yến ngữ,

似與佳人，                 Tự dữ giai nhân,

共惜春將暮。             Cộng tích xuân tương mộ.

屈指艷陽都幾許？     Khuất chỉ diễm dương đô kỷ hử?

可無時霎閒風雨。     Khả vô thời siếp nhàn phong vũ.

 

流水落花無問處，     Lưu thủy lạc hoa vô vấn xứ,

只有飛雲，                 Chỉ hữu phi vân,

冉冉來還去。             Nhiễm nhiễm lai hoàn khứ.

持酒勸雲雲且住，     Trì tửu khuyến vân vân thả trú,

憑君礙斷春歸路。     Bằng quân ngại đoạn xuân quy lộ.

 

Chú Thích

1- Điệp luyến hoa 蝶恋花: tên từ bài, còn gọi là thước đạp chi 鹊踏枝. Bài này có 60 chữ, đoạn trước và đoạn sau đều có 5 câu, 4 trắc vận. Cách luật:

 

X T X B B T T vận 

X T B B cú              

X T B B T vận

X T X B B T T vận

X B X T B B T vận

 

X T X B B T T vận

X T B B cú

X T B B T vận

X T X B B T T vận

X B X T B B T vận

 

B: bình thanh, T: trắc thanh, X: bất luận, cú: hết câu, vận: vần.

 

2- Hiểu nhật 曉日: sáng sớm.

3- Khuy窺: nhìn xuyên qua, xem.

4- Hiên 軒: cửa sổ. Khuy hiên 窺軒: nhìn qua cửa sổ

5- Ngữ 語: nói

6- Tự 似: như là.

7- Tích 惜: tiếc.

8- Mộ 暮: chiều tối, cuối mùa, thời gian cuối của cuộc đời.

9- Khuất chỉ 屈指: bấm đốt ngón tay, tính nhẩm.

10- Diễm dương 艷陽: ngày tươi sáng, ngày xuân.

11- Đô 都: đều, tất cả.

12- Kỷ hử 幾許: bao nhiêu, có mấy?

13- Thời siếp 時霎: chốc lát.

14- Nhàn phong vũ 閒風雨: gió mưa bất ngờ nổi không có lý do.

15- Nhiễm nhiễm冉冉: dần dần, chậm chậm, thong thả.

16- Trì tửu 持酒: nâng chén rượu.

17- Vân thả trú 雲且住: mây hãy ngừng lại.

18- Bằng 憑: nhờ cậy. Quân君: chỉ mây.

19- Ngại đoạn 礙斷: ngăn trở, ngăn cản.

20- Xuân quy lộ 春歸路: con đường của xuân đi về, xuân đi mất, xuân tàn.

 

Dịch Nghĩa

Bài này mô tả tâm trạng của 1 người bị biếm chức, đầy ải đi xa.

Sáng sớm nhìn qua cửa sổ thấy đôi chim yến nói,

Như nói với giai nhân,

Cùng thương tiếc mùa xuân sắp hết.

Tính nhẩm xem ngày xuân tất cả có bao nhiêu?

Có thể bất ngờ nổi mưa gió.

 

Nước chẩy hoa rơi không có nơi nào để hỏi,

Chỉ có mây bay,

Từ từ đi rồi đến.

Nâng chén rượu khuyên mây mây hãy ngừng,

Nhờ mây ngăn trở hẳn đường về của mùa xuân (đừng cho xuân tàn).

 

Phỏng Dịch

1 Điệp Luyến Hoa - Xuân Tàn Cỗi

 

Sáng sớm ngoài song đôi yến nói,

Như với giai nhân,

Cùng tiếc xuân dần tối.

Tính nhẩm ngày xuân còn được mấy?

Bất ngờ chốc lát mưa giông nổi.

 

Nước chẩy hoa rơi không chốn hỏi,

Chỉ có mây bay,

Chậm chậm đi rồi lại.

Nâng rượu hỏi mây mây chớ vội,

Nhờ mây ngăn cản xuân tàn cỗi.

 2 Xuân Tàn Cỗi

 

Ngoài song đôi yến ngập ngừng,

Sớm mai thỏ thẻ như cùng giai nhân.

Tiếc ngày xuân sắp tàn dần,

Bấm tay tính thử xa gần xem sao?

 

Ngày tươi sáng còn là bao?

Có khi mưa gió lúc nào ai hay.

Hỏi đâu nước chẩy hoa rơi,

Có chăng qua lại mây bay bồi hồi.

 

Nâng ly khuyên nhủ vài lời,

Hãy dừng, cản hộ xuân rời chân đi.

HHD 06-2021

Bản Dịch của Lộc Bắc

Điệp Luyến Hoa - Tần Quan

1-     

Sáng sớm qua song, đôi yến ngỏ

Như với người tình

Cùng tiếc xuân sắp bỏ

Bấm đốt, bao nhiêu ngày xuân nhỉ?

Chốc lát bất ngờ nổi mưa gió

 

Không nơi hỏi, nước trôi hoa rũ

Chỉ có mây bay

Đến dần dần rồi bỏ

Nâng rượu khuyên mây, mây hãy nghỉ

Mây ngăn hẳn đường xuân về hộ

 

2-     

Sớm qua song, én/người bày tỏ

Cùng tiếc xuân sắp bỏ dương trần

Bấm tay đếm thử ngày xuân?

Bất ngờ mưa gió chuyển vần khắp nơi

 

Không chốn hỏi, hoa rơi nước đổ

Chỉ mây trôi, đến-bỏ khoan thai

Nâng ly, hãy nghỉ tạm đây

Làm ơn ngăn cản đường bay xuân về!

 

Lộc Bắc

Jul23