Yết Kim Môn - Hoàng Đình Kiên

謁金門 - 黃庭堅  Yết Kim Môn – Hoàng Đình Kiên

 

山又水。                      Sơn hựu thủy.

行盡吳頭楚尾。         Hành tận Ngô đầu Sở vĩ.

兄弟燈前家萬里。     Huynh đệ đăng tiền gia vạn lý.

相看如夢寐。             Tương khan như mộng mị.

 

君似成蹊桃李。         Quân tự thành hề đào lý.

入我草堂松桂。         Nhập ngã thảo đường tùng quế.

莫厭歲寒無氣味。     Mạc yếm tuế hàn vô khí vị.

餘生今已矣。             Dư sanh kim dĩ hĩ.

 

Chú Thích

1- Yết kim môn 謁金門: tên từ bài, gồm 45 chữ, 2 đoạn, vần trắc. Cách luật:

 

X X T vận

X T X B X T vận

X T X B B T T vận

X X B X T vận

　　

X T X B X T vận

X T X B X T vận

X T X B B T T vận

X X B X T vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận: vận: vần

 

2- Sơn hựu thủy 山又水 = vượt qua núi sông, ý nói đường xá gian nan.

3- Ngô đầu Sỡ vĩ 吳頭楚尾: chỗ biên giới hai nước Ngô và Sở thời xuân thu chiến quốc, nay thuộc tỉnh Giang Tây, TH.

4- Mộng mị 夢寐: mượn câu thơ của Đỗ Phủ 用杜甫 trong bài thơ “Khương thôn 羌村” để chỉ việc anh em đoàn tụ:

“夜阑更秉烛，Dạ lan canh bỉnh chúc,

“相对如梦寐。Tương đối như mộng mị.

Đêm đã khuya (vợ chồng) cầm nến,

Nhìn nhau tưởng như trong mộng.

 

5- Thành hề đào lý 成蹊桃李: con đường thành có hoa đào hoa lý, ý nói tài danh có thực chứ không phải hư danh.

6- Thảo đường tùng quế 草堂松桂: nhà cỏ với cây tùng cây quế, ý nói chỗ ở của mình là nơi hoang tịch.

7- Tuế hàn 歲寒: mùa lạnh trong năm, mùa đông.

8- Khí vị 氣味: ý nói hương thơm của hoa đào hoa lý.

9- Dư sinh 餘生: tác giả làm bài này lúc ngoài 50 tuồi, đã sống quá nửa đời người vì vậy nói quãng đời còn lại là “Dư sinh: sống thừa”.

10- Hĩ (hỹ): trợ từ biểu thị khẳng định.

 

Dịch Nghĩa

Vượt qua núi đồi lội qua sông ngòi.

Đi khắp đầu nước Ngô cuối nước Sở.

Anh em (gặp nhau đối diện) trước ngọn đèn nơi cách quê hương vạn dặm xa.

Nhìn nhau tưởng chừng như trong giấc mộng.

 

Anh (tài hoa cao thượng) như hoa đào hoa lý nơi đường xá trong thành.

Vào ở căn nhà cỏ giản dị hoang tịch của tôi.

Đừng chán nản vì mùa đông lạnh không hương thơm (hoa đào lý).

Cuộc sống thừa còn lại của tôi như thế này đây.

 

Phỏng Dịch

1 Yết Kim Môn - Tương Phùng

 

Sơn lại thủy.

Đi hết Ngô đầu Sở vĩ.

Huynh đệ trước đèn nhà vạn lý.

Nhìn nhau như mộng mị.

 

Anh tựa đường thành đào quý.

Đến với nhà tranh giản dị.

Đừng chán lạnh đầy không khí vị.

Đời thừa nay là thế.

 

2 Tương Phùng

 

Vượt qua sông rộng xuyên rừng núi,

Đi hết Ngô đầu đến Sở cuối.

Huynh đệ trước đèn vạn dặm xa.

Nhìn nhau tưởng giấc mơ tàn lụi.     

 

Anh như đường xá thành đào lý,

Đến với tôi nhà tranh giản dị.

Đừng sợ những ngày nhàn lạnh đông.

Cuộc đời thừa sống chỉ vô vị.

 

HHD 08-2021