Thanh Bình Điệu - Lý Bạch

清平調  - 李白  Thanh Bình Điệu  -  Lý Bạch

 

雲想衣裳花想容，Vân tưởng y thường hoa tưởng dung,

春風拂檻露華濃。Xuân phong phất hạm lộ hoa nùng.    

若非群玉山頭見，Nhược phi Quần Ngọc sơn đầu kiến,

會向瑤台月下逢。Hội hướng Dao Đài nguyệt hạ phùng.

一枝紅艷露凝香，Nhất chi hồng diễm lộ ngưng hương,

雲雨巫山枉斷腸。Vân vũ Vu Sơn uổng đoạn trường.     

借問漢宮誰得似？Tá vấn Hán cung thùy đắc tự?

可憐飛燕倚新妝。Khả liên Phi Yến ỷ tân trang.

名花傾國兩相歡，Danh hoa khuynh quốc lưỡng tương hoan,

長得君王帶笑看。Trường đắc quân vương đái tiếu khan.     

解釋春風無限恨，Giải thích xuân phong vô hạn hận,

沉香亭北倚闌干。Trầm hương đình bắc ỷ lan can.

Chú Thích

1- Thanh Bình Điệu 清平调：1 loại ca khúc 

2- Vân tưởng 云想：nhìn mây tươi sáng rực rỡ tưởng như áo của nàng đẹp đẽ. Nhìn hoa kiều diễm tưởng chừng như dung mạo của nàng.

3- Hạm 槛：lan can.

4- Quần Ngọc 群玉：nơi Tây Vương Mẫu 西王母 và tiên ở.

5- Dao Đài 瑤台: cũng là nơi thuộc cai quản của Tây Vương Mẫu.

6- Vu sơn vân vũ 巫山云雨：Sở Hoài Vương cùng tiên ở núi Vu Sơn giao hoan. Con của ông là Sở Tương Vương cũng đến Vu Sơn mong được cùng tiên giao hoan. Bà tiên cũng hiện ra nhưng chỉ khoe sắc đẹp rồi biến mất vì vậy Sở Tương Vương buồn bực khôn xiết. Bà tiên này sáng làm mây, chiều làm mưa ở Vu Sơn vì vậy đời sau dùng chữ "mây mưa" chỉ việc giao hoan.

Chuyện này được kể ra bằng 2 bài phú của Tống Ngọc là Cao Đường Phú 高唐賦 và Thần Nữ Phú 神女賦.

7- Phi Yến 飛燕：Triệu Phi Yến, hoàng hậu của Hán Thành Đế, nổi tiếng là người diễm lệ.

8- Danh hoa 名花：tức hoa mẫu đơn 牡丹花, peony.

9- Khuynh quốc 倾国：lấy ý từ bài hát cổ giai nh ân ca 佳人歌, Bắc phương hữu giai nhân, Nhất cố khuynh nhân thành, Tái cố khuynh nhân quốc...

10- Giải thích 解釋= giải trừ, cởi tháo. (Có người cho rằng giải thích là hiểu được).

11- Xuân phong 春風: chỉ nhà vua.

12- Trầm Hương 沉香：tên 1 cái đình làm bằng gỗ trầm hương.

Dịch Nghĩa

Điệu hát thanh bình - Lý Bạch

Mây tưởng như áo xiêm, hoa tưởng như dung mạo,

Gió xuân thổi nhẹ ngoài mái hiên, giọt sương trong sáng.

Nếu không gặp được ở đầu núi Quần Ngọc.

Sẽ đến (gặp tiên ở)Dao Đài dưới ánh trăng.

 (ý nói Dương Quý Phi đẹp như tiên)

Một nhánh hoa diễm lệ còn đọng giọt sương ngát hương,

Uổng phí sự buồn bực vì chuyện mây mưa ở Vu Sơn.

 (Câu này ám chỉ Dương Qúy Phi còn đẹp hơn bà tiên ở núi Vu)

Hãy hỏi Hán cung xem ai (đẹp) bằng (Dương Quý Phi),

Đáng thương nàng Phi Yến dựa vào trang điểm(mới đẹp đẽ). 

Hoa nổi danh(chỉ hoa mẫu đơn peony), (người đẹp)nghiêng nước, cả hai cùng vui,

Thường được vua đến ngắm nghía vui cười.

(Trường đắc =Bản khác chép= Thường đắc)

Giải trừ được xuân phong (chỉ nhà vua) những bực bội vô hạn.

Ở cửa bắc của Trầm Hương Đình (vua và quý phi) đứng dựa lan can (ngắm hoa)

Phỏng Dịch

Điệu Hát Thanh Bình

Dung mạo như hoa áo tựa mây,

Mái hiên sương đọng gió hây hây.

Nếu không thấy ở non Quần Ngọc,

Sẽ gặp Dao Đài ánh nguyệt đầy.

Một nhánh diễm hồng điểm giọt sương,

Mây mưa Vu Giáp phí đoạn trường.

Hỏi xem cung Hán ai bì kịp?

Phi Yến điểm trang chỉ đáng thương.

Người đẹp hoa xinh cùng sánh đôi,

Quân vương cười ngắm mãi không thôi.

Giải trừ cơn gió xuân sầu hận,

Cửa bắc Trầm Đình dáng thảnh thơi.

HHD

11/29/2013

Thanh Bình Điệu

Mặt như hoa, áo tựa mây bay

Gió xuân lùa cửa, móc hoa bầy

Thảng không có mặt nơi Quần Ngọc

Hẹn gặp dưới trăng chốn Dao Đài

Một nhánh hồng tươi sương ngát hương

Mây mưa Vu Giáp tiếc khôn lường

Cung Hán hỏi xem ai sánh được?

Phi Yến điểm trang mới dễ thương

Tuyệt sắc, hoa xinh vui sánh đôi

Vua yêu thường đến ngắm không ngơi

Quên đi vướng bận nơi triều chính

Dựa vách trầm hương hướng bắc cười!

Lộc Bắc

30Nov2013