Giá Cô Thiên - Hoàng Đình Kiên

Hoàng Đình Kiên黃庭堅: đỗ Tiến sĩ, tự Lỗ Trực鲁直, hiệu Sơn Cốc Đạo nhân山谷道人, Người Hồng Châu Phân Ninh洪州分宁 nay thuộc tỉnh Giang Tây, trấn Cửu Giang, Huyện Tu Thủy修水, TH. Ông là nhà văn học, thư pháp có danh tiếng đời Bắc Tống. Nhiều tác phẩm của ông được làm trong thời kỳ ông bị biếm chức và an trí ở Tứ Xuyên.

 

鷓鴣天-黃庭堅  Giá Cô Thiên - Hoàng Đình Kiên

座中有眉山隱客史應之和前韻，即席答之。

Tọa trung hữu Mi Sơn Ẩn Khách Sử Ứng Chi họa tiền vận, tức tịch đáp chi.

 

黃菊枝頭生曉寒。Hoàng cúc chi đầu sinh hiểu hàn,

人生莫放酒杯乾。Nhân sinh mạc phóng tửu bôi can.

風前橫笛斜吹雨，Phong tiền hoành địch tà xuy vũ,

醉里簪花倒著冠。Túy lý trâm hoa đảo trước quan.

 

身健在，且加餐。Thân kiện tại, thả gia xan.

舞裙歌板盡清歡。Vũ quần ca bản tận thanh hoan.

黃花白髮相牽挽，Hoàng hoa bạch phát tương khiên vãn,

付與時人冷眼看。Phó dữ thời nhân lãnh nhãn khan.

 

Chú Thích

1 Giá cô thiên鷓鴣天: tên từ bài, gồm 55 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn có 3 bình vận. Cách luật:

 

X T B B X T B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

 

B T T cú

T B B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Sử Ứng Chi 史應之: khách họa thơ với Hoàng Đình Kiên. 

3- Mạc phóng 莫放: chớ để.

4- Trâm hoa 簪花: hoa cài lên đầu làm trang sức gồm hoa thật, hoa giả, hoa bằng tơ, lụa, vải, vàng, bạc, ngọc...

5- Đảo Trước quan 倒著冠: lật ngược cái mũ.

6- Gia xan 加餐: thêm cơm.

7- Vũ quần 舞裙: váy mặc lúc ca múa, = vũ y.

8- Ca bản 歌板: 1 loại nhạc khí dùng để nhịp phách.

9- Thanh hoan 清歡: thanh đạm hoan du 清淡的歡愉=vui sướng nhẹ nhàng thanh đạm.

10- Hoàng hoa bạch phát 黃花白髮: Hoa vàng và tóc trắng. Bạch phát chỉ tác giả. Hoàng hoa tức là hoa cúc nở vào mùa thu trong lúc các hoa khác tàn hết cho nên có câu hoàng hoa vãn tiết 黃花晚節 ví hoa cúc như tiết tháo kiên cường của người già. Với câu này tác giả có vẻ cao ngạo vì tiết tháo của mình lúc tuổi già tuy bị biếm quan. Ngoài ra Hoàng hoa còn ám chỉ người vị thành niên và Bạch Phát chỉ người già.

11- Khiên vãn 牽挽: khiên lạp = lôi kéo, khiên triền: quấn quít.

12- Phó dữ 付與: để cho, cấp cho.

13- Thời nhân 時人: người đời, người đương thời.

14- Lãnh nhãn 冷眼: ánh mắt lạnh lùng khinh miệt.

 

Dịch Nghĩa

Bài từ theo điệu Giá cô thiên của Hoàng Đình Kiên

(Ghi chú của tác giả)

Ngồi trong có người ẩn khách đất Mi sơn Sử Ứng Chi, họa thơ theo vận của bài trước, ngay trong bữa tiệc đáp lại.

Đầu nhánh hoa hoàng cúc sinh vẻ lạnh ban mai.

Đời người chớ để chén rượu vơi.

Trước gió cầm cây sáo ngang thổi lúc trời mưa.           

Trong cơn say cắm hoa lên đầu, đội mũ đảo ngược.

 

Thân thể khang kiện nên ăn thêm cơm,

Áo múa, cái phách (đánh nhịp), tận hưởng niềm vui thanh đạm.

Hoa vàng (cắm trên đầu) và tóc trắng xoắn xuýt với nhau.

Cũng có thể hiểu là: Người trẻ và người già dắt nhau, quấn quít với nhau.

Mặc cho người đời nhìn với ánh mắt lạnh lùng (khinh người).

 

Phỏng Dịch

1 Giá Cô Thiên – Vui Đời

 

Hoàng cúc đầu cành lạnh ban mai.         

Đời người chớ để chén rượu vơi.

Trong mưa tiếng sáo vi vu gió,

Đảo mũ cài hoa túy lúy say.

 

Thân tráng kiện,

Bữa cơm đầy.

Vũ y đàn hát hãy vui chơi.

Già nua tuổi trẻ cùng lôi kéo,

Mặc thế nhân khinh rẻ liếc đời.

 

2 Vui Đời

 

Đầu cành hoàng cúc lạnh ban mai,

Chớ để trong đời chén rượu vơi.

Trước gió dưới mưa nghiêng tiếng sáo,

Cài hoa đảo mũ cơn say vùi.

 

Tấm thân khang kiện thêm cơm bữa,

Nhịp phách vũ y thanh đạm cười.

Tóc trắng hoa vàng cùng quấn quít,

Mặc nhân thế liếc mắt khinh người.

 

HHD 7-2017

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Bài từ theo điệu Giá cô thiên của Hoàng Đình Kiên

Ngồi trong có người ẩn khách đất Mi sơn Sử Ứng Chi, họa thơ theo vận của bài trước, ngay trong bữa tiệc đáp lại.

 

Hoàng cúc đầu cành lạnh sớm mai

Đời người rượu chớ để ly vơi

Sáo ngang trước gió khi mưa thổi

Mũ ngược cắm hoa lúc sỉn say

 

Thân khỏe cơm thêm múc chén đầy

Vũ y, nhịp phách đạm niềm vui

Hoa vàng, tóc trắng đan xen kẽ

Mặc kệ người đời mắt trắng soi!

 

Lộc Bắc

Avril23