Bốc Toán Tử - Chu Đôn Nho

卜算子 - 朱敦儒  Bốc Toán Tử - Chu Đôn Nho

碧瓦小紅樓，             Bích ngỏa tiểu hồng lâu,

芳草江南岸。             Phương thảo giang nam ngạn.

雨後紗窗幾陣寒，     Vũ hậu sa song kỷ trận hàn,

零落梨花晚。             Linh lạc lê hoa vãn.

看到水如云，             Khán đáo thủy như vân.

送盡鴉成點。             Tống tận nha thành điểm.

南北東西處處愁，     Nam bắc đông tây xứ xứ sầu,

獨倚闌幹遍。             Độc ỷ lan can biến.

Chú Thích

1 Bốc toán tử 卜算子: tên từ điệu,  còn được gọi là Bách xích lâu 百尺楼, Mi phong bích 眉峰碧, Sở thiên dao 楚天遥v.v...Bài từ này có 44 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn 2 trắc vận. Cách luật:

X T T B B cú

X T B B T vận

X T B B T T B cú

X T B B T vận

X T T B B cú

X T B B T vận

X T B B T T B cú

X T B B T vận

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

2 Bích Ngỏa 碧瓦: Ngói mầu xanh lục.

3 Hồng lâu 紅樓: căn nhà sơn mầu đỏ. Phiếm chỉ căn nhà hoa mỹ. Phòng phụ nữ ở của nhà quyền quý. Chữ hồng lâu cũng có khi được dùng để ám chỉ “thanh lâu” nơi kỹ nữ ở.

4 Phương thảo giang nam ngạn 芳草江南岸: Trích dẫn 1 câu trong bài từ Bồ tát man 菩薩蠻 của Ôn Đình Quân 溫庭筠ngụ ý mong nhớ người chồng hay người tình đi đã lâu chưa về.

5 Sa song 紗窗: cửa sổ có màn lụa mỏng.

6 Trận 陣: cơn.

7 Linh lạc 零落: rời rạc, héo rụng.

8 Khán đáo thủy như vân 看到水如雲: lấy ý từ câu thơ của Vương Duy 王維 “Hành đáo thủy cùng xứ, Tọa khan vân khởi thời 行到水窮處，坐看雲起時  đi đến bên bờ nước, nhìn xem lúc mây bay lên”. 

9 Tống tận 送盡: = tống trước tối hậu送着最後: đưa tiễn lần cuối.

10 Nha thành điểm 鴉成點: những con quạ ở xa trông như từng điểm một.

11 Xứ xứ 處處: khắp mọi nơi.

12 Ỷ 倚: dựa.

13 Lan can 闌幹: nguyên ý là tung hoành dọc ngang, sau dùng như chữ lan can 欄杆 = hàng rào trước cửa nhà hay rào cản trên lầu.

14 Biến 遍: khắp cả.  

Dịch Nghĩa

Ngói xanh lầu hồng nhỏ,

Cỏ thơm bờ phía nam.

Sau cơn mưa, vài trận rét thổi qua cửa sổ với màn lụa.

Hoa lê tàn rụng lúc chiều đến.

Nhìn thấy nước (mênh mông) như mây,

Đưa mắt nhìn lần cuối những con quạ ở xa xa như những điểm nhỏ.

Bốn phương nam bắc đông tây khắp nơi đều đượm 1 vẻ buồn.

Một mình dựa lan can nhìn khắp nơi (hoặc là một mình dựa khắp lan can).

Phỏng Dịch

1 Bốc Toán Tử - Tiểu Hồng Lâu

 

Ngói biếc tiểu hồng lâu,

Phương thảo bờ nam bến.

Màn lụa mưa tàn lạnh mấy cơn,

Hoa rụng khi chiều đến.

 

Nhìn nước tựa trời mây,

Thấy quạ như từng điểm.

Nam bắc đông tây mọi chỗ sầu,

Dựa khắp lan can diện.

 

2 Tiểu Hồng Lâu

Mầu ngói biếc, tiểu lầu hồng,

Bên bờ cỏ mướt, nghĩ chồng quan sơn.

Trận mưa đã tạnh, từng cơn,

Sa song gió lạnh chiều hôm hoa tàn.

Nhìn xem sông nước mây ngàn,

Quạ đen từng điểm thành hàng xa xăm.

Buồn vương tây bắc đông nam,

Một mình đứng dựa lan can vọng tình.

HHD 9-2019