Ngu Mỹ Nhân - Tần Quan

虞美人 - 秦觀  Ngu Mỹ Nhân - Tần Quan

 

碧桃天上栽和露，              Bích đào thiên thượng tài hòa lộ,

不是凡花數。                       Bất thị phàm hoa số.

亂山深處水縈迴，              Loạn sơn thâm xứ thủy oanh hồi,

可惜一枝如畫為誰開？Khả tích nhất chi như họa vị thùy khai?

 

輕寒細雨情何限！              Khinh hàn tế vũ tình hà hạn,

不道春難管。                       Bất đạo xuân nan quản.

為君沉醉又何妨，              Vi quân trầm túy hựu hà phương,

只怕酒醒時候斷人腸。Chỉ phạ tửu tỉnh thời hậu đoạn nhân trường.

 

Chú Thích

1- Ngu mỹ nhân 虞美人: nguyên là một khúc hát của Đường giáo phường 唐教坊, sau dùng làm tên từ bài. Tên khác là “Nhất giang xuân thủy 一江春水”, “Ngọc hồ thủy 玉壶水”, Vu sơn thập nhị phong  巫山十二峰”. Tổng cộng từ điệu có 56 chữ, mỗi đoạn có 4 câu, vận trắc, bằng thay đổi. Cách luật:

 

X B  X  T  B  B  T  trắc vận                                

X  T  B  B  T vận

X  B  X  T  T  B  B bình  vận

X  T  X  B  B  T,  T  B  B vận

 

X  B  X  T  B  B  T đổi T vận

X  T  B  B  T vận

X  B  X  T  T  B  B đổi B vận

X  T  X  B  B  T,  T  B  B vận

 

X: bất luận, B: bình thanh; T: trắc thanh; vận: vần

 

2- Bích đào 碧桃: một loại đào có hoa đẹp. Trong bài này chữ bích đào chỉ đào tiên. Tác giả mượn chữ này để tán tụng sủng cơ “Bích Đào) của gia chủ có lòng mở tiệc đãi khách.

3- Tài 栽: trồng trọt. Tài hòa lộ 栽和露 = tài hòa lộ thủy 栽和露水: trồng trọt và tưới bằng sương móc.

4- Số 數: lũ, bọn.

5- Loạn sơn: những mỏm núi xếp lung tung.

6- Oanh hồi 縈回: 盤轉迴旋。

7- Tế vũ: mưa nhỏ, mưa bụi.

8- Bất đạo 不道: chớ nói hoặc là bất nại 不奈: chớ ngại.

9- Quân 君: chỉ hoa hoặc chỉ ngường đối diện.

 

Dịch Nghĩa

 

Bích Đào là được trên trời trồng và tưới bằng sương móc,

Không phải là loại hoa phàm tục.

(Bích Đào) ở nơi sâu xa, núi non giăng đầy có dòng nước chẩy vòng quanh,

Rất tiếc một cành hoa đẹp như vẽ sẽ nở cho người nào xem?

 

Lúc mưa buị bay trời lành lạnh thì tình cảm (dành cho Bích Đào) là không giới hạn.

Chớ nói (hoặc chớ ngại) mùa xuân khó quản thúc (xuân tàn hoa sẽ tàn).

Vì hoa Bích Đào (hoặc vì nàng) mà ta say khướt thì đâu có hại gì.

Chỉ sợ khi tỉnh rượu (mà hoa úa) thì buồn đứt ruột.

 

Phỏng Dịch

1 Ngu Mỹ Nhân - Tặng Nàng Bích Đào

 

Bích Đào sương móc trời vun sới,

Không phải phàm hoa ấy.

Quanh co dòng nước loạn non đài,

Đáng tiếc một cành như vẽ, nở vì ai.

 

Bụi mưa lành lạnh tình nào hạn,

Chớ nói xuân không quản.

Vì hoa say khướt hại chi đâu,

Chỉ sợ tỉnh ra hoa úa ngất ngây sầu.

 

2 Tặng Nàng Bích Đào

Đào bích trời cao tưới giọt sương,

Phải đâu trần thế hoa tầm thường.

Xa xăm loạn núi vòng vo nước,

Như vẽ cành hoa ai luyến thương.

 

Lành lạnh mưa bay không hạn tình,

Nói chi khó quản đóa xuân xanh.

Chẳng sợ vì hoa mình túy lúy,

Sợ rằng rượu tỉnh hoa tàn nhanh.

 

HHD 06-2021

 Bản Dịch của Lộc bắc

 

Ngu Mỹ Nhân - Tần Quan

 

1-      

Bích đào trời trồng tưới sương móc

Chẳng phải hoa phàm tục

Vùng sâu núi loạn, nước vòng quanh

Thật tiếc vì ai, nở như vẽ một cành?

 

Hơi lạnh mưa bay tình vô hạn

Chớ nói xuân khó quản

Vì nàng say khướt có hại chi

Chỉ e tỉnh rượu, lúc sau ruột đứt lìa

 

2-      

Hoa Bích Đào trời trồng tưới móc

Nét thanh cao, phàm tục khó tranh

Rừng sâu núi loạn, nước quanh

Vì ai hoa nở như tranh một cành?

  

Tình vô hạn, mưa nhanh, trời mát

Chớ nói xuân quản thúc khó khăn

Vì nàng say khướt bất cần

Chỉ e tỉnh rượu ruột gan đứt lìa!

Lộc Bắc

Jul23