Ngọc Lâu Xuân - Âu Dương Tu

玉樓春 - 歐陽修       Ngọc Lâu Xuân - Âu Dương Tu

尊前擬把歸期說。Tôn tiền nghĩ bả quy kỳ thuyết.

未語春容先慘咽。Vị ngữ xuân dung tiên thảm yết.

人生自是有情癡，Nhân sinh tự thị hữu tình si,

此恨不關風與月。Thử hận bất quan phong dữ nguyệt.

離歌且莫翻新闋。Ly ca thả mạc phiên tân khuyết.

一曲能教腸寸結。Nhất khúc năng giao trường thốn kết.

直須看盡洛城花，Trực tu khán tận Lạc thành hoa,

始共春風容易別。Thủy cộng xuân phong dung dị biệt.

Chú Thích

1- Ngọc Lâu Xuân 玉楼春：tên từ điệu, còn có tên khác là Mộc Lan Hoa, Xuân Hiểu Khúc, Tây Hồ Khúc v.v..., gồm 56 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn có 3 trắc vận. Toàn bài không đổi vận. Cách luật:

X B X T B B T vận

X T X B B T T vận

X B X T T B B cú

X T X B B T T vận

　　　　

X B X T B B T vận

X T X B B T T vận

X B X T T B B cú

X T X B B T T vận

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Tôn tiền 尊前 = tôn tiền 樽前: trước chai rượu, chén rượu, trong buổi tiễn hành.

3- Nghĩ 擬 : suy tư, suy nghĩ, định rằng.

4- Xuân dung 春容：chỉ giai nhân, mỹ nữ đưa tiễn.

5- Tự thị 自是: tự nhiên, naturally.

6- Thử hận 此恨: mối hận (chia ly) này.

7- Phong dữ nguyệt: trăng với gió, nguyên chỉ nam nữ luyến tình nhưng trong bài này chỉ quang cảnh có trăng, có gió lúc tiễn biệt.

8- Ly ca 離歌：Những bài hát đưa tiễn người đi xa.

9- Phiên tân khuyết 翻新阕: đổi bài hát mới, thay lời mới vào bài nhạc cũ. Khuyết阕: 1 khúc hát.

10- Trường thốn 腸寸: tấc dạ, tấc ruột, phiếm chỉ tâm tình, con tim.

11- Trực tu 直須: chỉ cần, chỉ nhu yếu.

12- Lạc thành hoa 洛城花：hoa trong thành Lạc Dương.

Thành Lạc Dương trồng rất nhiều hoa mẫu đơn (peony) cho nên Lạc Dương Hoa cũng ám chỉ hoa mẫu đơn trong thành Lạc Dương.

Dịch Nghĩa

Trước chén rượu, muốn đem ngày về nói ra,

Chưa nói gì giai nhân đã nghẹn ngào.

Đời người vốn tự có tình cảm thâm sâu.

Cái hận (chia ly) này không liên quan gì đến gió và trăng(trên bầu trời trong lúc tiễn đưa)

Đừng hát thêm bài ca tiễn biệt nào nữa,

Chỉ một bài (thôi) có thể làm ruột thắt lại (đau lòng thắt ruột).

Nên đi xem hết hoa trong thành Lạc Dương,

Rồi mới cùng gió xuân dễ dàng từ biệt.

Phỏng Dịch

1 Ngọc Lâu Xuân - Giã Từ

Nâng ly rượu muốn về chưa ngỏ

Ảm đạm giai nhân sầu nức nở.

Đời người vốn sẵn có tình si,

Ly hận không vì trăng với gió.

　　　　

Bài ca tiễn biệt xin ngừng đó,

Khúc điệu buồn tâm tư quặn vỡ.

Hãy cùng ta ngắm hết muôn hoa,

Rồi sẽ lìa xuân không mấy khó.

2 Giã Từ

Nâng chén rượu ngày về muốn ngỏ,

Giai nhân nấc nghẹn, lời chưa tỏ.

Đời người vốn sẵn có tình si,

Ly hận không vì trăng với gió.

 

Đừng hát nữa bài ca tiễn biệt,

Điệu ru buồn xé nát tâm tư.

Hãy cùng ta ngắm muôn hoa nở,

Trong gió xuân bình thản giã từ.

HHD 8- 2018 

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Ngọc Lâu Xuân

 

Trước chén ngày về ta muốn ngỏ

Giai nhân nức nở lời không tỏ

Con người ai cũng sẵn tình si

Sầu hận không tùy trăng với gió.

 

Tiễn biệt khúc ca đừng hát nữa

Một bài ruột thắt gây tan vỡ

Lạc thành cần thiết ngắm muôn hoa

Rồi mới gió xuân lìa dễ bỏ

Lộc Bắc

Aout20

 

 

Bản Dịch của Sao Khuê

 

Lạc Dương xem hoa nở

Nâng ly muốn tỏ ngày về

Giai nhân mặt đã ủ ê nỗi sầu

Nòi tình vốn ẩn từ lâu

Gió trăng nào có biết đâu bồi hồi

 

   Ly đình hãy tạm ngừng thôi

   Điệu buồn héo hắt rối bời tâm can

   Lạc Dương dạo, đợi hoa tàn

   Biệt nhau sẽ bớt muôn vàn khó khăn

 

phở gói sáng nay

Sao Khuê

 

Bản Dịch của Song Nghiên

 

Ngọc Lâu Xuân - Âu Dương Tu.

Rượu kề chưa thể tuôn lời rõ

Người đẹp nghẹn ngào đâm ngại ngỏ

Người đời dễ cảm thấm tình sâu

Ly hận vô can trăng với gió

 

Tiếng ca giã biệt cần ngưng đó

Ruột thắt tâm đau là thật có

Tạm quên cứ ngắm Lạc Duong hoa

Rồi sẽ chia tay mong bớt khó.

July 19, 2021

Song Nghiên.