Mộc Lan Hoa Lệnh - Tô Thức

木 蘭 花 令 - 蘇 軾   Mộc Lan Hoa Lệnh – Tô Thức　

次歐公西湖韻  Thứ Âu Công Tây hồ vận

 

霜 餘 已 失 長 淮 闊 。Sương dư dĩ thất trường Hoài khoát.  　

空 聽 潺 潺 清 潁 咽 。Không thính sàn sàn thanh Dĩnh yết.

佳 人 猶 唱 醉 翁 詞 ，Giai nhân do xướng túy ông từ, 　

四 十 三 年 如 電 抹 。Tứ thập tam niên như điện mạt.

 

草 頭 秋 露 如 珠 滑 。Thảo đầu thu lộ như châu hoạt. 　

三 五 盈 盈 還 二 八 。Tam ngũ doanh doanh hoàn nhị bát.

與 余 同 是 識 翁 人 ，Dữ dư đồng thị thức ông nhân,

惟 有 西 湖 波 底 月 。Duy hữu Tây hồ ba để nguyệt.

 

 

Chú Thích

1- Mộc lan hoa lệnh木兰花令: tên từ bài, tên khác là “Mộc lan hoa木兰花”, “Ngọc lâu xuân玉楼春”, gồm 56 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn có 3 trắc vận. Cách luật:

 

X B X T B B T vận

X T X B B T T vận

X B X T T B B cú

X T X B B T T vận

　　

X B X T B B T vận

X T X B B T T vận

X B X T T B B cú

X T X B B T T vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Thứ vận次韻: còn gọi là “Bộ vận步韻”, chiếu y theo vận của bài thơ trước mà làm bài thơ khác.

3- Âu công歐公: tức Âu Dương Tu歐陽修.

4- Tây Hồ西湖: cái hồ này ở tỉnh An Huy安徽, TH, nơi sông Dĩnh (còn đọc là Toánh) hợp lưu với sông Hoài.

5- Trường Hoài長淮: tức sông Hoài hà淮河.

6- Thanh Dĩnh (Toánh) 清潁: tức sông Dĩnh hà hay Dĩnh thủy, là một chi lưu của sông Hoài hà.

7- Yết咽: tiếng nước chẩy.

8- Giai nhân佳人: chỉ ca nữ.

9- Túy ông từ醉翁詞: chỉ những bài từ của Âu Dương Tu trong lúc làm quan ở Dĩnh Châu đã viết về Tây hồ.

10- Tứ thập tam niên四十三年: 43 năm kể từ lúc Âu Dương Tu làm bài từ về Tây hồ cho đến khi Tô Thức họa vận bài này.

11- Điện mạt電抹: chỉ một thời gian cực nhanh.

12- Châu hoạt珠 滑: viên ngọc trơn nhẵn, chỉ hạt sương trên ngọn cỏ.

13- Tan ngũ三五: ngày 15, ngày rằm.

14- Doanh doanh盈盈: vẻ đẹp.

15- Nhị bát二八: ngày 16.

16- Dữ dư與 余: cùng với tôi.

17- Ông翁: chỉ Âu Dương Tu.

 

Dịch Nghĩa

Ghi chú của tác giả: Họa vận bài từ “Tây Hồ” của Âu Dương Tu.

 

Sương xuống nhiều làm sông Trường Hoài mất đi vẻ bao la.

Chỉ nghe tiếng chẩy róc rách của sông Dĩnh trong trẻo kêu rên.

Ca nữ còn hát bài từ của ông say (Âu Dương Tu).

Bốn mươi ba năm như điện chớp.

 

Trên ngọn cỏ sương thu như hạt ngọc bóng nhẵn.

Ngày mười lăm trăng tròn vành vạnh rồi sang ngày mười sáu.

(Còn ai) cùng với tôi là người biết đến ông.

Chỉ còn vầng trăng ở dưới đáy sóng nước Tây hồ.

 

Phỏng Dịch

Mộc Lan Hoa Lệnh - Trăng Tây Hồ

 

Sương lam phủ kín sông man mác,

Cuồn cuộn nghe vang dòng nước bạc.

Giai nhân hát khúc túy ông từ,

Bốn chục năm dư nhanh thấm thoát.

 

Sương thu ngọn cỏ long lanh ngọc,

Mười sáu mười lăm còn đẹp sắc.

Cùng tôi biết đến thi nhân xưa,

Chỉ sóng Tây hồ trăng đáy nước.

 

HHD 02-2021