Hoán Khê Sa - Án Thù

浣溪沙 - 晏殊  Hoán Khê Sa – Án Thù

 

玉碗冰寒滴露華，Ngọc oản băng hàn trích lộ hoa,

粉融香雪透輕紗。Phấn dung hương tuyết thấu khinh sa.

晚來妝面勝荷花。Vãn lai trang diện thắng hà hoa.

 

鬢嚲欲迎眉際月，Mấn đả dục nghinh mi tế nguyệt,

酒紅初上臉邊霞。Tửu hồng sơ thượng kiểm biên hà.

一場春夢日西斜。Nhất trường xuân mộng nhật tây tà.

 

Chú Thích

1 Hoán khê sa 浣溪沙: nguyên là tên một bản nhạc của Đường giáo phường, còn có tên là “Hoán sa khê: suối giặt lụa”, theo điển tích nàng Tây Thi giặt lụa ở suối Nhược Da khê 若耶溪. Cách luật:

 

X T X B X T B vận

X B X T T B B vận

X B X T T B B vận

 

X T X B B T T cú

X B X T T B B vận

X B X T T B B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2 Ngọc oản 玉碗: cái chén, bát bằng ngọc hay đẹp như ngọc.

3 Băng hàn 冰寒: ngày xưa các nhà phú quý thừng dùng bát chứa nước đóng băng cất giấu dưới hầm sâu, để dùng giải nhiệt trong mùa hè.

4 Lộ hoa 露華 = lộ thủy 露水: giọt sương.

5 Phấn dung 粉融: phấn trang điểm trên da mặt chẩy ra do mồ hôi.

6 Hương tuyết 香雪: da mặt trắng như tuyết.

7 Khinh sa 輕紗: lụa, vải mỏng nhẹ.

8 Trang diện 妝面: bộ mặt đã trang điểm.

9 Thắng hà hoa 勝荷花: đẹp hơn hoa sen. Mượn ý từ bài thơ Tây Thi 西施  của Lý bạch:

 

“Tú sắc yểm kim cổ 秀色掩今古，

“Hà hoa tu ngọc nhan 荷花羞玉顏。

“sắc đẹp hơn hẳn xưa nay,

 “hoa sen xấu hổ với dung nhan đẹp như ngọc”.

 

10 Mấn đả 鬢嚲: mái tóc buông thả.

11 Mi tế nguyệt 眉際月: mặt trăng ở giữa 2 chân mày. Phụ nữ ngày xưa thường lấy phấn vàng vẽ hình mặt trăng lên trán, ở giữa 2 chân mày, để trang điểm.

12 Sơ thượng 初上: mới vừa hiện ra.

13 Kiểm biên hà 臉邊霞: bên má có mầu hồng.

14 Xuân mộng 春夢:  có nhiều nghĩa, nghĩa bình thường là giấc mộng trong ngày xuân. Chữ này cũng ám chỉ giấc mộng mơ đến với tình nhân hoặc sung mãn tuổi thanh xuân. Ngoài ra chữ mộng xuân còn ám chỉ thời gian ngắn ngủi như vinh hoa phú quý trong cõi đời vô thường.

 

Dịch Nghĩa

Cái chén ngọc đựng khối băng lạnh, (trên miệng chén) đọng giọt (nước như) sương.

(Mồ hôi làm) phấn (trang điểm trên mặt nữ nhân) chẩy ra (để lộ da trắng) như tuyết thấu qua vải lụa mỏng.

Chiều đến gương mặt trang điểm (của mỹ nhân) đẹp hơn hoa sen.

 

Mái tóc buông thả xuống (như) muốn tương xứng với hình mặt trăng giữa 2 chân mày.

Hơi rượu làm bên má mỹ nhân ửng hồng.

Một giấc mộng xuân (vừa tỉnh) thì mặt trời đã ngả về tây.

 

 

Phỏng Dịch

Khuê các giai nhân

 

Chén ngọc lạnh tanh ngấn giọt sương,

Thấu xuyên lụa mỏng tuyết da hương.

Mầu sen sắc diện lúc chiều buông.

 

Vầng nguyệt trên mi nghênh mái tóc,

Rượu nồng mới thấm má em hường.

Một hồi xuân mộng bóng tà dương.

 

HHD 8-2020

 

Bản Dịch của Lộc Bắc

 

Hoán Khê Sa

 

Chén ngọc băng dầy đọng giọt sương

Phấn loang da trắng thấu khăn buông

Điểm trang chiều xuống sắc sen nhường

 

Tóc lơi giữa trán nghênh trăng vẽ

Hơi rượu bừng lên má em hường

Tỉnh cơn xuân mộng, bóng tà dương!

 

LB