Ngư Gia Ngạo - Âu Dương Tu

漁家傲 - 歐陽修  Ngư Gia Ngạo – Âu Dương Tu

 

暖日遲遲花裊裊。Noãn nhật trì trì hoa niểu niểu.

人將紅粉爭花好。Nhân tương hồng phấn tranh hoa hảo.

花不能言惟解笑。Hoa bất năng ngôn duy giải tiếu.

金壺倒。                      Kim hồ đảo.

花開未老人年少。Hoa khai vị lão nhân niên thiếu.

 

車馬九門來擾擾。Xa mã cửu môn lai nhiễu nhiễu.

行人莫羨長安道。Hành nhân mạc tiện trường an đạo.

丹禁漏聲衢鼓報。Đan cấm lậu thanh cù cổ báo.

催昏曉。                      Thôi hôn hiểu.

長安城裡人先老。Trường an thành lý nhân tiên lão.

 

Chú Thích

Ngư gia ngạo 漁家傲: tên từ bài. Tên khác là Ngô môn liễu 吳門柳, Nhẫn nhục tiên nhân 忍辱仙人, Kinh khê vịnh 荊溪詠, du tiên quan 遊仙關. Bài này có 62 chữ, đơạn trước và đoạn sau đều có 5 câu, 5 trắc vận. Cách luật:

　　

X X X X B X T vận

X B X T X B T vận

X T X B B T T vận

B X T vận

X X X X B B T vận

 

X T X B B T T vận

X B X X B B T vận

X T X B B X T vận

X X T vận

X B X T B B T vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; vận: vần

 

2 Trì trì 遲遲: từ từ, thong thả, chậm rãi.

3 Noãn nhật trì trì 暖日遲遲: vào mùa xuân ngày ấm dần.

4 Niểu niểu 裊 裊, cũng viết là niểu niểu 嫋嫋: tha thướt, phất phơ.

5 Tương 將: dẫn, dẫn theo.

6 Hồng phấn 紅粉: phấn hồng, mượn chỉ mỹ nữ.

7 Tranh 爭: tranh đua.

8 Giải 解: biết.

9 Kim hồ 金壺: cái bình bằng vàng, cái bình quý.

10 Đảo 倒: rót (rượu, trà)

11 Cửu môn 九門: chín cửa, cung cấm chỗ vua ở có 9 cửa. Trong bài này chữ cửu môn dùng để chỉ kinh thành.

12 Nhiễu nhiễu 擾擾: tán loạn.

13 Hành nhân 行人: người đến thành Trường An.

14 Tiện 羨 = tiện mộ 羨慕: hâm mộ, ái mộ.

15 Trường An đạo 長安道: con đường ở Trường An. Trong bài này chữ Trường An chỉ kinh thành Biện Lương 汴梁, thủ đô nhà Bắc Tống.

16 Đan cấm 丹禁: cung cấm, chỗ vua ở thường sơn son đỏ vì vậy gọi là đan cấm.

17 Cù cổ 衢鼓: cái trống treo ở đầu đường dùng để đánh trống cầm canh báo thời giờ.

18 Thôi 催 giục giã, thúc giục.

19 Hôn hiểu 昏曉: sớm tối.

20 Trường An thành lý nhân tiên lão 長安城裡人先老: người trong thành Trường An thì chóng già, lấy ý từ bài thơ Trường An Đạo 長安道 của Bạch Cư Dị 白居易:

 

“花枝缺處青樓開，Hoa chi khuyết xứ thanh lâu khai,

“豔歌一曲酒一杯。Diễm ca nhất khúc tửu nhất bôi.

“美人勸我急行樂，Mỹ nhân khuyến ngã cấp hành lạc,

“自古朱顏不再來。Tự cổ chu nhan bất tái lai.

“君不見外州客，長安道, Quân bất kiến ngoại châu khách, Trường An Đạo,

“一回來，一回老。Nhất hồi lai, nhất hồi lão”.

Ở nơi ít hoa, lầu xanh cũng sáng láng,

Một bài hát hay một chén rượu.

Người đẹp khuyên tôi nhanh vui thú,

Từ xưa, người đẹp thường không có trở lại.

Anh không thấy người khách từ ngoài thành đến, nơi Trường An,

Mỗi lần đến đều thấy già đi.

 

Dịch Nghĩa

Ngày dần dần ấm lên, hoa nở tha thướt,

Người đem sắc đẹp của mỹ nhân tranh đua với hoa đẹp.

Hoa không thể nói chỉ biết cười.

Bình vàng rót rượu,

Hoa nở chưa già, người trẻ tuổi. (Người đương tuổi hoa niên)

 

Xe ngựa đến từ 9 cửa thành chạy nhộn nhịp.

Nhưng người đến Trường An không nên hâm mộ kiểu phồn hoa náo nhiệt này của kinh thành.

(Tiếng nhỏ giọt) của đồng hồ và tiếng trống cầm canh của cung cấm.

Thôi thúc sớm chiều (ngày rồi lại ngày).

Người trong thành Trường An sẽ già trước. (Có lẽ tác giả muốn ám chỉ những người quan quyền chạy theo danh lợi, mua quam bán tước chăng?)

 

Phỏng Dịch

Đời Vui Chơi

 

Ấm áp ngày xuân hoa thướt tha,

Mỹ nhân hoa đóa vui chan hòa.

Chỉ cười khoe sắc hoa không nói,

Son trẻ rượu đầy hoa chẳng già.

 

Xe ngựa kinh thành loạn dọc ngang,

Vội chi mê luyến thành Trường An.

Trống canh thời khắc đồng hồ cạn,

Giục giã sớm hôm đời chóng tàn.

 

HHD 9-2020

 

 

Bản Dịch của Lộc bắc

 

Ngư Gia Ngạo

 

1-     

Ngày ấm dần dần, hoa tha thướt

Người đem mỹ nhân so hoa đẹp

Hoa chỉ cười, nói năng không biết

Bình vàng chiết

Hoa nở chưa già, người trẻ nít!

 

Xe ngựa chín cửa đến nhộn nhịp

Khách du Trường An chớ ham thích

Cung cấm, giọt hồ trống canh tiếp

Sớm chiều thúc

Người ở Trường An mau già trước!

 

2-     

Ngày ấm dần lên hoa tha thướt

Kẻ đem hoa thắm so người đẹp

Hoa không nói được, chỉ biết cười

Hoa nở rượu say người trẻ nít!

 

Xe ngựa khắp nơi đến nhộn nhịp

Trường An du khách chớ ham thích

Giọt hồ, trống báo giục sớm chiều

Người ở Trướng An già trước nhất!

 

LB