Điểm Giáng Thần - Tần Quan

點絳脣 - 秦觀  Điểm Giáng Thần - Tần Quan

 

醉漾輕舟，                 Túy dạng khinh châu,

信流引到花深處。     Tín lưu dẫn đáo hoa thâm xứ.

塵緣相誤。                 Trần duyên tương ngộ,

無計花間住。             Vô kế hoa gian trú.

 

煙水茫茫，                 Yên thủy mang mang,

千里斜陽暮。             Thiên lý tà dương mộ.

山無數。                      Sơn vô số.

亂紅如雨。                 Loạn hồng như vũ.

不記來時路。             Bất ký lai thời lộ.

 

Chú Thích

1- Điểm giáng thần 點絳唇: tên từ bài, tên này lấy từ 1 câu thơ của Lương Giang Yêm 梁江淹 trong bài “Vịnh mỹ nhân xuân du 咏美人春游” là “Bạch tuyết ngưng quỳnh mạo, Minh châu điểm giáng thần 白雪凝琼貌，明珠點絳唇”.  Tên khác là “Điểm anh đào 點樱桃”, “Thập bát hương 十八香”, “Nam phố nguyệt 南浦月”, “Sa đầu vũ 沙頭雨”, Tầm dao thảo 尋瑶草”, “Vạn niên xuân 萬年春”.  Bài từ chỉ có 2 đoạn, tổng cộng 41 chữ, đoạn trên có 4 câu 3 trắc vận, đoạn dưới có 5 câu 4 trắc vận. Cách luật:

 

X T B B cú

X B X T B B T vận

X B X T vận

X T B B T vận

 

X T X B cú

X T B B T vận

X X T vận

X B X T vận

X T B B T vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Túy dạng 醉漾: say sưa bồng bềnh.

3- Khinh châu 輕舟: thuyền nhỏ.

4- Tín lưu 信流: tự tại phiêu lưu.

5- Trần duyên 塵緣: chữ của nhà Phật. Sáu trần là sắc, thanh, hương, vị xúc, pháp 色, 聲, 香, 味, 觸, 法. Lòng người bị 6 trần ô nhiễm mà gây nên nghiệp chướng. Chữ trần duyên trong bài này chỉ việc trần gian thế tục.

6- Tương ngộ 相誤: làm lầm lỡ lẫn nhau.

7- Vô kế 無計: không còn cách nào khác.

8- Yên thủy 煙水: sương mù phủ trên mặt nước.

9- Mang mang 茫茫: mênh mông.

10- Tà dương 斜阳: ánh nắng buổi chiều lúc mặt trời đã ngả về tây.

11- Loạn hồng như vũ 亂紅如雨: hoa tàn rụng như mưa, mượn câu thơ của Lý Hạ 李賀 trong bài “Tương tiến tửu 將進酒”:

 

“況是青春日將暮，Huống thị thanh xuân nhật tương mộ,

“桃花亂落如紅雨。Đào hoa loạn lạc như hồng vũ.

“Huống như ngày thanh xuân sắp hết,

“Hoa đào rụng loạn như mưa hồng”.

 

Dịch Nghĩa

Say sưa bồng bềnh trên chiếc thuyền con,

Tự tại thả trôi dẫn đến vùng sâu xa đầy hoa.

“Trần” và “Duyên” của nhà Phật làm lầm lạc nhau.

Không có cách gì để ở lại giữa vùng hoa.

 

Khói nước mênh mông,

Ánh tà dương chiều tàn chiếu trên ngàn dặm.

Núi nhiều vô số.

Hoa rụng tán loạn như mưa.

Không nhớ được con đường mình đã đến.

 

Phỏng Dịch

1 Điểm Giáng Thần - Lạc Lối Ngàn Hoa

 

Thuyền nhẹ bồng bềnh,

Phiêu lưu tới chốn hoa xa xứ.

Trần duyên gặp gỡ.

Không kế cùng hoa trú.

 

Khói nước mênh mông,

Ngàn dặm chiều vàng tỏ.

Núi vô số.

Như mưa loạn đỏ.

Lối đến không còn nhớ.

2 Lạc Lối Đào Hoa

 

Bồng bềnh một chiếc thuyền con,

Đào hoa thâm xứ theo dòng nước xuôi.

Trần duyên lầm lỡ nhau thôi,

Tìm đâu kế sách bên trời đầy hoa,

 

Mênh mông khói nước chan hòa,

Tà dương soi bóng non xa dặm ngàn.

Như mưa rơi rụng hoa tàn,

Quên đường vừa đến lỡ làng khách du.

 

HHD 06-2021

 

Bản Dịch của Lộc Bắc 

Điểm Giáng Thần

 

1-     

Thuyền nhỏ say sưa

Tự tại dạt trôi chốn hoa tụ

Duyên trần lầm lỡ

Không thể trong hoa ở.

 

Khói nước mênh mông

Vạn dặm tà dương phủ

Núi vô số

Hoa loạn mưa gió

Đường đến không còn nhớ

 

2-     

 

Bồng bềnh thuyền nhỏ đương say

Thả trôi tư tại chốn đầy hoa xinh

Duyên trần lầm lỡ vô minh

Cách chi nén lại náu mình trong hoa!

 

Mênh mông khói sóng xa xa

Dặm ngàn chiều xuống ánh tà dương bao

Núi nhiều, mưa gió hoa chao

Không sao nhớ được đường nào đến nơi!

 

Lộc Bắc

Jul23

 

Bản Dịch của Tự Yên

 

Điểm Giáng Thần

 

Bồng bềnh trên chiếc thuyền con,

Thả trôi vô định đến vùng đầy hoa.

Trần, Duyên ranh giới nhạt nhòa

Làm sao lưu lại ngắm hoa điệp trùng.

 

Giữa miền khói nước mênh mông,

Chiều buông theo ánh tà dương ngập ngừng

Thấp cao ngàn núi trập trùng.

Lắc lay hoa rụng khắp vùng như mưa.

 

Mơ hồ quên mất đường xưa.

 

TỰ YÊN

                  8 July 2023

 

Bản Dịch của Sao Khuê

 

Lạc nẻo rừng hoa

 

Say sưa trên chiếc thuyền con

Bềnh bồng trôi lạc lối mòn đầy hoa

Duyên trần xui gặp manh nha

Ý mong ôm ấp rừng hoa ngủ vùi

Mênh mông sóng nước hoa rơi

Xa xa vạn dặm chiều lơi bóng tà

Chập trùng cao thấp sơn, hà

Hướng nào nẻo cũ, quê nhà nơi nao?

 

Sao Khuê

 

Bản Dịch của Kim Oanh

 

Lạc Chốn Ngàn Hoa

 

Thuyền con chao nhẹ theo dòng

Phiêu lưu lạc chốn bềnh bồng ngàn hoa

Duyên trần tương ngộ thôi mà

Cách chi trú ngụ xứ hoa bên trời

 

Mịt mờ khói nước đầy vơi

Tà dương soi bóng núi vời vợi xa

Như mưa rơi rụng tàn hoa

Lối xưa năm cũ vụt qua quên đường

 

Kim Oanh