Sư Sư Lệnh - Trương Tiên

Từ gia Trương Tiên sáng tác ra từ điệu "sư sư lệnh" để tưởng niệm một cô ca kỹ xinh đẹp có tên là "Sư Sư" đã ra đi lúc tuổi đương xuân. Dĩ nhiên vị này không phải là Lý Sư Sư nổi tiếng thời Bắc Tống vì Lý Sư Sư thành danh trong khoảng từ năm 1111 về sau và bà mất tích sau cơn binh biến năm 1127. Còn Trương Tiên mất năm 1078 lúc đó ông đã hơn 80 tuổi thì đương nhiên ông không còn sống để thưởng thức tài nghệ của Lý Sư Sư.

師師令 - 張先  Sư sư lệnh  -  Trương Tiên

香鈿寶珥Hương Điền Bảo Nhĩ

 

香鈿寶珥。                           Hương Điền Bảo Nhĩ

拂菱花如水。                       Phất lăng hoa như thủy.

學妝皆道稱時宜，              Học trang giai đạo xứng thời nghi,

粉色有、天然春意。          Phấn sắc hữu, thiên nhiên xuân ý.

蜀綵衣長勝未起。              Thục thải y trường thắng vị khởi.

縱亂雲垂地。                       Túng loạn vân thùy địa.

 

都城池苑誇桃李。              Đô thành trì uyển khoa đào lý.

問東風何似。                       Vấn đông phong hà tự.

不須回扇障清歌，              Bất tu hồi phiến chướng thanh ca,

脣一點、小於珠蕊。          Thần nhất điểm, tiểu ư châu nhụy.

正值殘英和月墜。              Chính trị tàn anh hòa nguyệt trụy.

寄此情千里。                       Ký thử tình thiên lý.

Chú Thích

1-  Sư sư lệnh: tên từ điệu, gồm 2 đoạn, 73 chữ, mỗi đoạn có 6 câu và 5 trắc vận. Cách luật:

 

B B T T vận

T B B B T vận

T B B T T B B cú

T T T, B B B T vận

T T B B B T T vận

T T B B T vận

 

B B B T B B T vận

T B B B T vận

T B B T T B B cú

B T T, T B B T vận

T T B B B T T vận

T T B B T vận

B: bình thanh; T: trắc thanh; cú: hết câu; vận: vần

2- Hương điền 香鈿: trang sức của phụ nữ thời xưa đeo trên trán.

3- Bảo nhĩ 寶珥: bông tai quý của phụ nữ.

4- Lăng hoa 菱花 = lăng hoa kính 菱花镜: thời xưa dùng miếng đồng đánh bóng làm kính, hình lục lăng, bát giác...hay bặt lưng có khác hình lăng hoa (hoa súng, hoa cây củ ấu)

5- Thời nghi 時宜: những thứ cần yếu hay ưa chuộng đương thời.

6- Phấn sắc 粉色: chỉ mỹ lệ, khả ái.

7- Thục thải 蜀彩: = Thục cẩm đích sắc thải 蜀锦的色彩: Sắc mầu của gấm lụa Tứ Xuyên hoặc chỉ những mầu sắc tươi sáng đẹp đẽ.

8- Thắng 勝: trang sức trên đầu của phụ nữ thời xưa, như hoa thắng 花勝,Thải thắng 彩勝.

9- Túng 縱: buông thả.

10- Loạn vân 亂雲: ám chỉ mái tóc của nàng Sư Sư.

11- Trì uyển 池苑: khu vườn hay rừng có ao hồ hoa hủy.

12- Đông phong 東風: gió xuân.

13- Hà tự 何似: = Như hà 如何: làm sao, làm thế nào.

14- Hồi phiến 回扇: bỏ cái quạt múa đi.

15- Thanh ca 清歌: giọng ca trong trẻo. Chướng 障: ngăn cản.

16- Thần nhất điểm 脣一點: đôi môi nhỏ nhắn.

17- Châu nhụy 珠蕊: nhụy hoa bằng ngọc (lời sáo ngữ tâng bốc cái nhụy hoa). Bản khác chép châu tử 珠子: viên ngọc trai.

18- Chính trị 正值: chính gặp lúc. Bản khác chép chính thị 正是：chính là.

19- Tàn anh 殘英: chỉ cái hoa đã tàn nhưng chưa rụng hoặc chỉ hoa đã tàn rụng.

20- Nguyệt trụy 月墜: trăng rụng, trăng tàn không còn sáng đẹp ở trên không.
21- Tàn anh nguyệt trụy: 殘英月墜: chỉ người phụ nữ qua đời.

Dịch Nghĩa

Vật trang sức đeo trên trán, bông tai quý.

Lau cái gương đồng sáng như nước. (ngồi trước gương trang điểm)

Mọi người đều khen phục sức hơp thời trang.

Nhan sắc đầy vẻ ý vị mùa xuân của thiên nhiên.

Áo gấm mầu, trang sức dài cắm trên đầu chưa đứng dậy (ra khỏi phòng)

Đám mây linh loạn đầy trời như chạm xuống mặt đất.

Vườn hoa ao hồ trong đô thành khoe hoa đào hoa mận.

Hỏi gió xuân thế nào?

Không nên bỏ quạt múa ngăn giọng hát hay. (không còn múa hát)

Môi hồng nhỏ, nhỏ hơn nhụy hoa bằng ngọc.

Chính lúc hoa tàn trăng rụng (ám chỉ người phụ nữ qua đời)

Tình này gửi đến ngàn dặm.

Từ câu" Hỏi gió xuân...": Hỏi mệnh vận tại sao lại cướp đi một hoa khôi đương xuân, múa giỏi hát hay. Trương Tiên gửi tình của ông đi đâu? phải chăng gửi tới mỹ nhân có đôi môi anh đào nhỏ hơn viên ngọc.

Phỏng Dịch

Hương Điền Bảo nhĩ

Hoa tai ngọc quý soi mầu nước,

Gương sáng lăng hoa ngồi điểm trang.

Phục sức hợp thời khen mấy kẻ,

Thiên nhiên nhan sắc ý xuân sang.

Y thường gấm vóc hoa phục sức,

Chạm đất tung buông làn tóc mây.

Thành thị ao vườn đào lý sắc,

Gió xuân, xin hỏi vì sao đây?

Không nên ngừng quạt ngăn ca hát,

Môi thắm bé xinh tựa ngọc trai.

Nguyệt khuyết tàn anh bao luyến tiếc,

Tình này ngàn dặm gửi về ai!

HHD 7-2018

Hương Điền Bảo Nhĩ

1-

Vật trân bông quý
Gương đồng lau thật kỹ
Người khen phục sức hợp thời trang

Nhan sắc tự nhiên xuân đượm ý

Gấm mặc, trâm cài chưa ngưng nghỉ

Đất chạm mây phỉ chí

Ao vườn đô thành khoe đào lý

Hỏi gió xuân sao nhỉ?

Chẳng nên buông quạt, dứt lời ca

Nhỏ như nhụy ngọc, môi cắn chỉ

Là lúc hoa tàn theo trăng lụy

Tình này gởi thiên lý!

2-

Hoa dắt vòng đeo châu ngọc quý

Trước gương chăm chú nét điểm trang

Hợp thời y phục lắm người khen

Nhan sắc tự nhiên xuân mời mọc

Chưa dứt trâm cài, vận gấm vóc

Chao đảo bầu trời mây chạm đất

Đô thành đào lý khoe sắc hương

Xin hỏi gió xuân vì sao nhắc?

Chẳng nên buông quạt, ngưng ca hát

Môi cười chúm chím như hạt châu

Là lúc hoa tàn, trăng ly biệt

Ngàn dặm gởi ai một mối sầu!!

Lộc Bắc

Aug2018