Thiếu Niên Du - Chu Bang Ngạn

Chu Bang Ngạn 周邦彦 là từ nhân nổi tiếng trong cuối thời kỳ Bắc Tống 北宋, tên tự là Mỹ Thành 美成, tên hiệu là Thanh Chân Cư Sĩ 清真居士. Ông giỏi âm nhạc, đã sáng tác nhiều từ điệu. Các tác phẩm của ông thường tả tình cảm khuê các, lữ du, lời lẽ tinh nhã. Cũng có khi ông viết từ tả cảnh vịnh vật. Ông để lại “Thanh chân tập 清真集” cho đời.

Có lời đồn rằng: một hôm vua Tống Huy Tông nghe kỹ nữ Lý Sư Sư hát một bài từ rất hay. Nhà vua hỏi “Ai làm vậy?” Đáp rằng “Chu Bang Ngạn” làm tặng. Nhà vua nổi cơn ghen bèn cách chức Chu Bang Ngạn và đuổi ra khỏi kinh sư.

 

少年遊 - 周邦彥  Thiếu Niên Du – Chu Bang Ngạn

 

朝雲漠漠散輕絲。     Triêu vân mạc mạc tán khinh ty.

樓閣淡春姿。             Lâu các đạm xuân tư.

柳泣花啼，                 Liễu khấp hoa đề,

九街泥重，                 cửu nhai nê trọng,

門外燕飛遲。             Môn ngoại yến phi trì.

 

而今麗日明金屋，     Nhi kim lệ nhật minh kim ốc,

春色在桃枝。             Xuân sắc tại đào chi.

不似當時，                 Bất tự đương thì,

小橋衝雨，                 Tiểu kiều xung vũ,

幽恨兩人知。             U hận lưỡng nhân tri.

 

Chú Thích

1- Thiếu niên du 少年遊: tên từ bài, tên khác là thiếu niên du lệnh 少年遊令, tiểu lan can 小闌干, ngọc lạp mai chi 玉臘梅枝. Bài này có 50 chữ, đoạn trước có 5 câu 3 bình vận, đoạn sau có 5 câu với 2 bình vận. Cách luật:

 

X B X T T B B vận

X T T B B vận

X B X T cú

X B X T cú

B T T B B vận

 

X B X T B B T cú

X T T B B vận

X T B B cú

T B X T cú

X T T B B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Mạc mạc 漠漠: mê mông, mê mang.

3- Khinh ty 輕絲: sợi tơ nhẹ, ý nói mưa bụi.

4- Xuân tư 春姿: dung mạo mùa xuân.

5- Liễu khấp hoa đề 柳泣花啼: liễu khóc hoa kêu, nước mưa đọng trên cây liễu và hoa đóa.

6- Cửu nhai 九街: chin đường, chin lộ, ám chỉ những con đường trong kinh thành. Cửu nhai nê trọng 九街泥重: đường đất trong kinh thành ngập bùn đất.

7- Yến phi trì 燕飛遲: chim yến ướt mưa, di chuyển chậm chạp.

8- Nhi kim 而今: ngày nay, thời nay.

9- Lệ nhật 麗日: ngày tươi đẹp.

10- Kim ốc 金屋: căn nhà hoa lệ. Cũng được hiểu là “Kim ốc tàng kiều”, đã đoàn tụ với người đẹp.

11- Đương thời 當時: lúc đó.

12- Tiểu kiều 小橋: cây cầu nhỏ.

13- Xung vũ 衝雨: bị mưa tràn ngập.

14- U hận 幽恨: mối sầu oán giấu kín trong lòng.

 

Dịch Nghĩa

Mây sớm mênh mông tỏa mưa bụi.

Lầu các nhạt mầu tạo dung mạo mùa xuân.

Cây liễu và cành hoa đều sũng nước,

Đường phố trong kinh thành nập bùn,

Ngoài cửa chim yến bay chậm (vì mưa).

 

Như hôm nay ngày đẹp, căn nhà hoa lệ sáng láng.

Xuân sắc tạo nên do những cành đào.

Không giống như lúc xưa,

Nước mưa ngập cây cầu nhỏ,

Mối hờn trong lòng thì 2 người đều biết.

 

Phỏng Dịch

1 Thiếu Niên Du – Xuân Xưa và Nay

 

Như tơ mưa sớm tán mông mênh.

Lầu các nhạt xuân xanh.

Liễu khóc hoa than,

Phố phường bùn lấm,

Ngoài cửa yến bay quanh.

 

Mà nay ngày đẹp nhà vàng tỏ.

Xuân sắc tại đào cành.

Không giống khi xưa,

Gội mưa cầu nhỏ,

Hai đứa biết hận tình.

 

2 Xuân Xưa và Nay

 

Mây sớm mịt mùng mưa bụi vây,

Lầu cao đạm nhạt vẻ xuân say.

Liễu dương đẫm ướt cỏ hoa nước,

Đường lấm bùn lầy yến chậm bay.

 

Hôm nay ngày đẹp tươi kim ốc,

Xuân sắc cành đào khác hẳn xưa.

Cầu nhỏ mưa tràn dâng nước biếc,

Mối hờn hai đứa nhớ ngày thơ.

 

HHD 08-2021