Giá Cô Thiên - Tân Khí Tật

鷓鴣天 - 辛棄疾  Giá Cô Thiên – Tân Khí Tật 3

送人  Tống nhân

 

唱徹陽關淚未乾，     Xướng triệt dương quan lệ vị can,

功名餘事且加餐。     Công danh dư sự thả gia xan.

浮天水送無窮樹，     Phù thiên thủy tống vô cùng thụ,

帶雨雲埋一半山。     Đái vũ vân mai nhất bán sơn.

 

今古恨，                      Kim cổ hận,

幾千般，                      Kỷ thiên ban,

只應離合是悲歡？     Chỉ ưng ly hợp thị bi hoan.

江頭未是風波惡，     Giang đầu vị thị phong ba ác,

別有人間行路難。     Biệt hữu nhân gian hành lộ nan.

 

Chú Thích

1- Giá cô thiên鷓鴣天: tên từ bài, tên khác là “Tư giai khách思佳客”, “Bán tử đồng半死桐”, “Tư Việt nhân思越人”, “Túy mai hoa醉梅花”. Tổng cộng bài từ có 55 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn có 3 bình vận. Cách luật:

 

X T B B X T B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

 

B T T cú

T B B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Tống nhân 送人: đưa tiễn người đi xa.   

3- Xướng triệt 唱徹: hát xong, hát hết.

4- Dương quan 陽關: tức “Dương quan khúc 陽關曲”, còn gọi là “Vị thành khúc 渭城曲” hay “Dương quan tam điệp 陽關三疊”, bài hát được phổ nhạc từ bài thơ “Tống Nguyên Nhị sứ An Tây 送元二使安西” của Vương Duy 王維, dùng để hát mỗi khi đưa tiễn người đi xa.

 

“渭城朝雨浥輕塵，Vị thành triêu vũ ấp khinh trần,

“客舍青青柳色新。Khách xá thanh thanh liễu sắc tân.

“勸君更盡一杯酒，Khuyến quân cánh tận nhất bôi tửu,

“西出陽關無故人。Tây xuất Dương quan vô cố nhân.

Mưa sáng ở Vị Thành làm ướt bụi bặm,

Nơi khách xá đầy mầu xanh mới của lá liễu.

Khuyên anh nên uống cạn 1 ly rượu nữa,

Đi hướng tây ra khỏi Dương quan sẽ không có người quen.

 

5- Dư 餘: dư thừa.

6- Gia xan 加餐: ăn thêm cơm.

7- Phù thiên thủy 浮天水: nước nổi trên bầu trời. Ý nói mặt nước mênh mông như nối liền với bầu trời (Cách hành văn thịnh hành thời xưa).

8- Vô cùng 無窮: vô tận.

9- Đái vũ 帶雨: đem mưa đến.

10- Kim cổ 今古: từ xưa đến nay.

11- Ban 般: loại, giống.

12- Chỉ ưng 只應: há chỉ. Bản khác chép “Chỉ kim 只今: chỉ nay”.

13- Giang đầu 江頭: bến song, bờ sông.

14- Vị thị 未是: chưa là.

15- Biệt hữu 別有: ngoài ra có, lại có, chỉ có.

16- Hành lộ nan 行路難: tên bài thơ của Lý Bạch mô tả đường đời chính trị vất vả gian nan của bản thân ông.

 

Dịch Nghĩa

Tiễn người đi

Hát xong bài hát Dương quan, nước mắt chưa khô,

Công danh là việc không trọng yếu, hãy ăn thêm cơm.

Nước như liền với trời (trông như) đưa hàng cây bên bờ ra xa tít vô cùng,

Những đám mây nặng nước mưa che khuất 1 nửa ngọn núi.

 

Mối hận xưa nay,

Vài ngàn thứ.

Chẳng lẽ chỉ có sự ly hợp mới gây ra buồn vui?

Sóng gió ở bến sông chưa phải là hiểm ác, 

Chỉ có đường đời mới là gian nan.

 

Phỏng Dịch

Giá Cô Thiên - Tiễn Người Đi

 

Hát khúc Dương quan ngấn lệ tràn,

Thêm cơm thêm bữa công danh tàn.

Nước trời nổi ngập cây xa tắp,

Mây nặng hột mưa che núi ngàn.

 

Kim cổ hận,

Mấy nghìn ban,

Phải chăng ly hợp mới bi hoan?

Phong ba chưa hẳn bến sông hiểm,

Chỉ có đường đời khổ thế nhân.

 

HHD 11-2021