Giá Cô Thiên - Trương Viêm

鷓鴣天 - 張炎  Giá Cô Thiên – Trương Viêm

 

樓上誰將玉笛吹？Lâu thượng thùy tương ngọc địch xuy?

山前水闊暝雲低。Sơn tiền thủy khoát mính vân đê.

勞勞燕子人千里，Lao lao yến tử nhân thiên lý,

落落梨花雨一枝。Lạc lạc lê hoa vũ nhất chi.

 

修禊近，                      Tu hễ cận,

賣餳時。                      Mại đường thì.

故鄉惟有夢相隨。Cố hương duy hữu mộng tương tùy.

夜來折得江頭柳，Dạ lai chiết đắc giang đầu liễu,

不是蘇堤也皺眉。Bất thị Tô đê dã trứu mi.

 

Chú Thích

1- Giá (chá) cô thiên 天: tên từ điệu, tên khác là Tư giai khách 思佳客, Tư Việt nhân 思越人, Tiễn triêu hà 剪朝霞, Ly ca nhất điệp 驪歌一疊 v.v. Bài từ này có tổng cộng 55 chữ, đoạn trên 4 câu 3 bình vận,

 đoạn dưới 5 câu 3 bình vận. Cách luật:

 

X X X X X X B vận

X B X T T B B vận

X B X T X B T cú

X T B B X T B vận

 

X X T cú

T B B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Ngọc địch 玉笛: cái ống sáo bằng ngọc.

3- Mính vân 暝雲: mây u ám.

4- Lao lao 勞勞: xa xăm.

5- Lạc lạc 落落: rơi rụng.

6- Lê hoa vũ nhất chi 梨花雨一枝: một cành hoa lê dưới trời mưa.

7- Tu hễ 修禊: lễ tế tự thời xưa vào tháng 3 âm lịch ở bên bờ sông để tiêu trừ những điều xấu.

8- Mại đường 賣餳: bán kẹo mạch nha, thường vào tiết Thanh Minh  清明. Tác giả ám chỉ tiết Thanh Minh khi nói đến “Lúc bán kẹo mạch nha”.  

9- Tương tùy 相隨: quấn quít, theo nhau.

10- Tô đê 蘇堤: được kiến trúc ở Tây Hồ 西湖 vào thời Tô Thức 蘇軾 làm Tri Phủ 知府 ở Hàng Châu 杭州. Về sau người ta thiết lập “Tô Đông Pha Kỷ Niệm Quán 蘇東坡紀念館” ở phía nam “Tô Đê”, để tưởng nhớ công đức của tiền nhân. 

11- Trứu mi 皺眉: nhíu chân mày.

 

Dịch Nghĩa

Ai thổi sáo ngọc ở trên lầu?

Ở phía trước rặng núi là vùng nước bao la và từng mây thấp u ám.

Nơi xa xôi chim yến về (lúc mùa xuân) và người (thân) ở ngàn dặm.

Mưa trên cành lê làm hoa lê rụng rơi.

 

Gần đến lễ tế tự (cuối xuân),

Lúc bán kẹo mạch nha (Vào tiết Thanh minh).

Cố hương chỉ còn đến với mình ở trong mộng.

Đêm về, bẻ cành liễu ở bế sông,

Tuy không phải liễu ở Tô Đê nhưng cũng (làm mình) nhăn mày (vì sầu muộn).

 

Phòng Dịch

 

1 Giá Cô Thiên - Ngắm cảnh Nhớ Quê  

 

Tiếng sáo trên lầu ai thổi đây.

Nước xa cửa núi thấp từng mây.

Xa xăm cánh én người nghìn dặm,

Rơi rụng hoa lê mưa bụi lay.

 

Gần tế tự,

Bán đường thời.

Cố hương tùy với giấc mơ thôi.

Đêm về bẻ nhánh bên sông liễu,

Chẳng phải Tô Đê cũng nhíu mày.

 

2 Ngắm Cảnh Nhớ Quê

 

Lầu cao vi vút sáo ai?

Nước xa cửa núi u hoài tầng mây.

Người nghìn dặm, én xa xôi,

Hoa lê rơi rụng mưa bay trên cành.

 

Gần tế tự, lúc Thanh Minh.

Cố hương theo với tàn canh mộng sầu.

Đêm về bẻ liễu giang đầu,

Tô Đê chẳng phải, lòng đau nhíu mày.    

 

HHD 9-2024