Đề Hạng Vương Từ - Hồ Tông Thốc

Về cuối đời nhà Trần, Trạng Nguyên Hồ Tông Thốc 胡宗鷟 khi đi sứ  sang Trung Hoa có đề 1 bài thơ  trước miếu thờ Hạng Võ làm chấn động dư  luận nho lâm Trung Hoa lúc bấy giờ.

題項王祠     胡宗鷟    Đề Hạng Vương Từ     Hồ Tông Thốc

百二山河起戰烽，       Bách nhị sơn hà khởi chiến phong,

攜將子弟入關中。       Huề tương tử đệ nhập Quan Trung.

煙消函谷珠宮冷，       Yên tiêu Hàm Cốc châu cung lãnh,

雪散鴻門玉斗空。       Tuyết tán Hồng Môn ngọc đấu không.

一敗有天忘澤左，       Nhất bại hữu thiên vong Trạch Tả,

重來無地到江東。       Trùng lai vô địa đáo Giang Ðông.

經營五載成何事，       Kinh dinh ngũ tải thành hà sự ?

銷得區區葬魯公。       Tiêu đắc khu khu táng Lỗ Công.

Chú Thích

Đề miếu Hạng Vương       Hồ Tông Thốc

Bách nhị sơn hà: trăm hai núi sông = Quốc gia trăm hai = Nước Tần kiên cố, chỉ cần 2 ngưòi Tần có thể chống với 100 người ở ngoài vì vậy được gọi là "Trăm hai núi sông".

Khởi chiến phong: nổi chiến tranh.

(Hạng Vương) đem (8 ngàn) tử đệ vào (chiếm) Quan Trung

Ở Hàm Cốc, khói tan rồi thì cung điện son thành lạnh lẽo

(châu cung = chu cung = cung điện sơn son)

(Chỉ việc Hạng Võ đốt cung điện nhà Tần)

Ở Hồng Môn, đấu bằng ngọc bị đập tan như tuyết rã.

(Chỉ việc Hạng Võ tha cho Lưu Bang khiến quân sư Phạm Tăng tức giận đập tan cái đấu bằng ngọc do Trương Lương tặng)

Lúc thua trận thì có ông Trời (xui khiến) (Hạng Vương ) bị chạy lầm vào đầm lầy Trạch Tả.  

Ở Ô Giang, Hạng Võ từ chối không lên thuyền sang sông về đất Lỗ mà lại tự sát chết.

Kinh dinh = kinh doanh = trải qua thắng lợi

ngũ tải = 5 năm (thời gian)

Thành hà sự = thành việc gì?

Còn được trơ trơ chôn trong mả Lỗ Công

(Lưu Bang dùng nghi lễ Lỗ Công đem chôn Hạng Võ).

Phỏng Dịch

Trăm hai sông núi nổi chiến phong,

Dắt díu đàn em đến Quan Trung.

Hàm Cốc cung son đem thiêu rụi,

Hồng Môn đấu ngọc đập vỡ tung.

Thua trận trời xui vào Trạch Tả,

Trở về đất chắn chốn Giang Đông.

Năm năm từng trải chẳng nên việc,

Còn được trơ trơ mả Lỗ Công.

HHD 8-2014

Bản Dịch của Trúc Khê:

Đề miếu Hạng Vương

Non nước trăm hai nổi bụi hồng

Đem đoàn tử đệ đến Quan Trung

Khói tan Hàm Cốc cung châu lạnh,

Tuyết rã Hồng Môn đấu ngọc không

Thua chạy trời xui đường Trạch Tả,

Quay về đất lấp nẻo Giang Đông.

Năm năm lăn lộn hoài công cốc,

Còn được vùi trong mả Lỗ công.

Đề miếu Hạng vương

Dẫu hiểm, trượng phu khởi chiến tranh

Quan Trung đệ tử giúp hùng anh

Khói tan Hàm cốc cung son lạnh

Tuyết rã Hồng Môn nát ngọc lành

Trạch Tả,  trời du vào bãi chết

Giang Đông, tự quyết bỏ đường sanh

Năm năm oanh liệt thành chi nhỉ?

Mả lạng Lỗ Công ngút cỏ gianh!

Lộc Bắc

23/08/2014

Thơ  đề  miếu  Sở  Bá  Vương

Đất  Tần  tung  vó  ngưa  truy  phong

Thần  oai  tử  đệ  chiếm Quan  Trung

Hàm  Cốc  cung  son  mờ  khói  biếc

Hồng  Môn đấu  ngọc biến  thành  không

Thảm  bại  trời  xui  về Trạch  Tả

Ô  Giang  đành  thác  biệt  Giang  Đông

Năm năm  chiến  trận  thân  chìm  nước

Để  lại  ngàn  sau  mộ  Lỗ  Công

Thanh  Lam

23-08-14

Đề Miếu Hạng Vương

Hiểm địa giao tranh núi chập chùng

Tám ngàn binh mã chiếm Quan Trung

Cung son Hàm Cốc tàn hoang lạnh

Ấn ngọc Hồng Môn đập nát tung

Trạch Tả trời xui sinh tuyệt lộ

Giang Đông đất khiến tử anh hùng

Bao năm chiến tích đâu nào kể

Táng mộ Lỗ Công tuế nguyệt cùng

Bá Nha

26/8/2014