Giá Cô Thiên - Tân Khí Tật

鷓鴣天 - 辛棄疾  Giá Cô Thiên – Tân Khí Tật 2

代人賦  Đại nhân phú

 

陌上柔桑破嫩芽，     Mạch thượng nhu tang phá nộn nha.

東鄰蠶種已生些。     Đông lân tàm chủng dĩ sanh ta.

平岡細草鳴黃犢，     Bình cương tế thảo minh hoàng độc,

斜日寒林點暮鴉。     Tà nhật hàn lâm điểm mộ nha.

 

山遠近，                      Sơn viễn cận,

路橫斜，                      Lộ hoành tà.

青旗沽酒有人家。     Thanh kỳ cô tửu hữu nhân gia.

城中桃李愁風雨，     Thành trung đào lý sầu phong vũ,

春在溪頭薺菜花。    Xuân tại khê đầu tề thái hoa.

 

Chú Thích

1- Giá cô thiên 鷓鴣天: tên từ bài, tên khác là “Tư giai khách 思佳客”, “Bán tử đồng 半死桐”, “Tư Việt nhân 思越人”, “Túy mai hoa 醉梅花”. Tổng cộng bài từ có 55 chữ, 2 đoạn, mỗi đoạn có 3 bình vận. Cách luật:

 

X T B B X T B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

 

B T T cú

T B B vận

X B X T T B B vận

X B X T B B T cú

X T B B X T B vận

 

B: bình thanh; T: trắc thanh; X: bất luận; cú: hết câu; vận: vần

 

2- Mạch thượng nhu tang 陌上柔桑: cây dâu nhỏ yếu bên lề đường. Mạch thượng tang cũng là tên một bài hát cổ xưa.

3- Phá 破: vươn dài ra.

4- Nộn nha 嫩芽: mầm non.

5- Đông lân 東鄰: hàng xóm ở phía đông của nhà mình. Chữ đông lân cũng ám chỉ mỹ nữ.

6- Dĩ sinh ta 已生些: tằm con đã nở ra. Chữ “ta” dùng làm trợ từ.

7- Bình cương 平岡: đường núi bằng phẳng.

8- Hoàng độc 黃犢: con nghé mầu vàng, con bê.

9- Tà nhật 斜日: buổi chiều lúc mặt trời lặn.

10- Câu 3 và câu 4: mượn ý câu thơ của Vương An Thạch 王安石 trong bài thơ “Đề phảng tử 題舫子(viết thơ trên vách thuyền)”:

 

“愛此江邊好，Ái thử giang biên hảo, Yêu thích bờ sông này đẹp,

“留連至日斜。Lưu liên chí nhật tà. Nấn ná đến chiều tà.

“眠分黃犢草，Miên phân hoàng độc thảo, Nằm ngủ chia thảm cỏ với bê vàng,

“坐占白鷗沙。Tọa chiếm bạch âu sa. Ngồi chiếm bãi cát của chim bạch âu.

 

11- Hàn lâm 寒林: rừng cây lạnh lẽo.

12- Mộ nha 暮鴉: chim quạ tụ tập lúc buổi chiều.

13- Sơn viễn cận 山遠近: núi xa và núi gần.

14- Lộ hoành tà 路橫斜: đường nhỏ dọc ngang giao nhau lung tung.

15- Thanh kỳ青旗: cờ xanh của tửu điếm.

16- Cô tửu 沽酒: bán rượu.

17- Tề thái 薺菜: rau tề, có hoa trắng.

 

Dịch Nghĩa

Thay người viết thơ

Cây dâu mềm yếu bên đường làng đã nhô mầm non,

Giống tầm của người hàng xóm mé đông đã nở rồi.

Trên sườn núi phẳng có cỏ mịn có con bê vàng đang kêu,

Buổi chiều tà trong khu rừng lạnh lẽo có những đốm quạ nghỉ đêm.

 

Núi xa gần,

Đường ngang xéo.

Bên cái cờ xanh bán rượu có nhà người (bán rượu).

Cây đào cây mận trong thành bị mưa gió sầu thảm,

Xuân đến bên bến song, rau tề nở hoa.

 

Phỏng Dịch

Giá Cô Thiên - Cảnh Nông Tang

 

Chồi mới dâu non khắp vệ đường.

Làng đông rộn rã lứa tầm tang.

Bò vàng gậm cỏ bên sườn núi,

Rừng lạnh chiều buông đốm quạ hoang.

 

Đường lệch thẳng,

Núi xa gần.

Cờ xanh tửu điếm xóm dân gian.

Trong thành đào mận sầu mưa gió,

Hoa cỏ đầu nguồn xuân đã sang.

 

HHD 11-2021