武陵春 - 李清照 Võ Lăng Xuân – Lý Thanh Chiếu
春晚 Xuân Vãn
風住塵香花已盡， Phong trú trần
hương hoa dĩ tận,
日晚倦梳頭。 Nhật
vãn quyện sơ đầu.
物是人非事事休， Vật thị nhân phi sự sự hưu,
欲語淚先流。 Dục
ngữ lệ tiên lưu.
聞說雙溪春尚好， Văn thuyết song khê xuân thượng hảo,
也擬泛輕舟。 Dã
nghĩ phiếm khinh châu.
只恐雙溪舴艋舟， Chỉ khủng
song khê trách mãnh châu,
載不動許多愁。 Tái bất động
hứa đa sầu.
Chú Thích
1 Võ Lăng xuân 武陵春: tên từ điệu, tên khác là võ lâm xuân 武林春, gồm 2 đoạn, tổng cộng 49 chữ.
B T B B B T T cú
T T T B B vận
T T B B T T B vận
T T T B B vận
B T B B B T T cú
T T T B B vận
T T B B T T B vận
T T T, T B B vận
B: bình thanh; T: trắc thanh; cú: hết câu; vận: vần.
2 Trần hương 塵香: đất thơm, hoa tàn rơi xuống đất, chỗ đất ấy cũng nhiễm
mùi thơm của hoa.
3 Hoa dĩ tận 花已盡: hoa đã hết. Bản khác chépxuân dĩ tận 春已盡: xuân đã hết.
4 Nhật vãn 日晚: ngày muộn. Bản khác chép nhật lạc 日落: ngày rơi hay nhật hiểu 日曉:
ngày sớm.
5 Sơ đầu 梳頭: chải đầu, trang điểm.
6 Vật thị nhân phi 物是人非: trích dẫn 1 câu nói của Tào Phi 曹丕 thời
Tam Quốc 三國 có
nghĩa là sự vật vẫn như xưa nhưng người thì đã thay đổi (người xưa không còn nữa).
7 Sự sự hưu 事事休: mọi việc đều hết.
8 Lệ tiên lưu 淚先流: nước mắt rơi trước. Bản khác chép lệ châu lưu 淚珠流: giọt lệ rơi.
8 Văn thuyết 聞說: nghe nói. Bản khác chép văn đạo 聞道: nghe rằng.
9 Song khê 雙溪: tên suối ở thành Kim Hoa tỉnh Chiết giang, TH, có Đông
cảng 東港 và
Nam cảng 南港 2 dòng
nước vì vậy gọi là Song khê.
10 Xuân thượng hảo 春尚好: xuân còn đẹp. Bản khác chép xuân hướng hảo 春向好: mùa xuân đẹp.
11 Nghĩ 擬: suy nghĩ, tính toán. Dã nghĩ 也擬 = dã
tưởng 也想: cũng tưởng rằng, cũng tính rằng.
12 Khinh châu 輕舟: thuyền nhẹ. Bản khác chép thiên châu 扁舟: thuyền con.
13 Trách mãnh 舴艋: một loại thuyền nhỏ đầu nhọn như đầu con châu chấu”trách
mãnh 蚱蜢”.
14 Tái (tải) 載: chở, chuyên chở.
Dịch Nghĩa
Bài từ theo điệu Võ Lăng Xuân
của Lý Thanh Chiếu.
Xuân Muộn
Gió đã ngừng, hoa rụng đã nhiễm
mùi thơm vào đất, nay hoa đã rụng hết,
Ngày đã muộn, chán nản không
muốn trang điểm.
Sự vật, thời gian xoay chuyển
vẫn nhữ cũ nhưng con người thì đã thay đổi (người còn, người mất). Mọi sự đều tàn
(đối với tôi).
Muốn nói lên điều gì (điều đã
làm tôi thương tâm thống khổ) thì lệ đã ràn rụa.
Nghe nói ở thắng cảnh Song Khê,
mùa xuân vẫn còn đẹp,
Cũng muốn đến đó bơi thuyền để
giải khuây,
Chỉ sợ chiếc thuyền con ở
Song Khê,
Chở không nổi những ưu sầu
trong lòng tôi.
Phỏng Dịch
1 Võ Lăng Xuân – Xuân Muộn
Ngừng gió hoa rơi hương nhiễm
đất,
Biếng chải lúc chiều lan.
Cảnh cũ người không mọi việc
tàn.
Muốn nói lệ tuôn tràn.
Nghe nói Song Khê xuân vẫn đẹp,
Cũng muốn cưỡi thuyền sang.
Chỉ sợ thuyền con quá nhẹ
nhàng.
Khó chở hết, những sầu mang.
2 Xuân Muộn
Gió ngừng hoa rụng nhiễm trần
hương,
Ngày muộn điểm trang sao chán chường.
Người mất vật còn đời đã hết,
Lời nào chưa nói lệ sầu thương.
Nghe nói Song Khê xuân vẫn đẹp,
Tưởng chèo thuyền lá bớt cơn
sầu.
Sợ rằng nơi đó thuyền nho nhỏ,
Không chở tận cùng những nỗi đau.
HHD 10-2019
